Onlangs heeft Leander van Bellen van HDG Survey Group zijn thesis verdedigd op Nyenrode. Het onderwerp was de voedselverspilling in de AGF-sector. Onderstaand een samenvatting.
© HDG
De hoge mate van voedselverlies en -verspilling behoort tot de grootste uitdagingen waarmee voedselketens momenteel worden geconfronteerd met aanzienlijke economische en ecologische impact als gevolg. Duurzaamheidstransities zoals het verminderen van voedselverlies en -verspilling worden gezien als een 'wicked problem' wat samenwerking vereist tussen meerdere stakeholders, omdat geen enkele partij deze problemen alleen kan oplossen. Echter, vanwege sterke fragmentatie, concurrentie, macht en schaamte wordt nauwelijks samengewerkt om dit probleem aan te pakken waardoor het een sectorgeheim is.
Dit onderzoek richt zich op de vraag hoe de belangen van stakeholders in de Nederlandse industrie van vers fruit geïntegreerd kunnen worden om de transitie naar een voedselketen met minder verspilling te versnellen. De analyse toont aan dat er een groeiend bewustzijn en experimenteerruimte is, maar structurele samenwerking, institutionele verankering en marktprikkels ontbreken nog vaak. Belangrijke belemmeringen zijn fragmentatie van belangen, datasilo's, tijd- en margedruk, gebrek aan data en de macht van rederijen, die voor instabiliteit in logistiek en ketenplanning zorgen.
De belangen van actoren overlappen grotendeels: allen streven naar minder verspilling, een efficiënte keten, eerlijke marges en transparantie. Door gedeelde waarden als betrouwbaarheid, respect en duurzaamheid te koppelen aan commercieel eigenbelang ontstaat een fusie van belangen die gedragen oplossingen mogelijk maakt. Oplossingen zijn geclusterd in drie thema's:
- Mens: bewustwording en gedragsverandering via educatie en communicatie.
- Proces: ketenoptimalisatie door digitalisering, datadeling en technologie.
- Systeem: structurele samenwerking, beleidsaanpassingen en marktherstructurering.
De hoofdconclusie is dat versnelling vooral sociaal en relationeel van aard is. De sector moet voedselverspilling zichtbaar en bespreekbaar maken door het te vertalen naar een gezamenlijk, meetbaar doel en open te communiceren over belangen en beperkingen. Daarnaast zijn educatie en bewustwording essentieel voor gedragsverandering en maatschappelijk draagvlak.
Tot slot is ketenoptimalisatie via digitalisering en datadeling cruciaal om verspilling structureel te voorkomen. Samen vormen deze drie pijlers de basis voor een toekomstbestendige AGF-sector. Retailers en importeurs spelen hierin een sleutelrol door hun dominante machtspositie.
Het onderzoek doet vijf praktische aanbevelingen:
- Gedeelde doelen concretiseren via sectorbreed convenant.
- Transparantie benutten als concurrentievoordeel (o.a. imperfect fruit huismerk).
- Kennisdeling versterken via een kennisplatform.
- Duurzaam gedrag stimuleren door fiscale en beleidsprikkels.
- Internationaal transport optimaliseren via green-lanes, AI-planning en samenwerking met o.a. Port of Rotterdam.
"Deze aanbevelingen vormen een geïntegreerd actieplan om voedselverspilling zichtbaar, bespreekbaar én structureel aan te pakken", aldus Leander.
Klik hier voor een samenvatting van de thesis.
Voor meer informatie:
Leander van Bellen
HDG Survey Group
Marconistraat 33
3029 AG Rotterdam
Tel.: +31 10 2441414
vanbellen@hdg-surveygroup.com
www.hdg-surveygroup.com