Tholen - Stijgende loonkosten en de afnemende beschikbaarheid van arbeidskrachten maken de markt uitdagend voor een bedrijf als Hessing Supervers. Het is een van de redenen waarom de verwerker besloot zijn zes locaties te centraliseren en het verwerken van groenten sterk te automatiseren. Deze investering, van €200 miljoen, weerspiegelt een ontwikkeling die CEO Frank Hessing breder binnen de verssector ziet.
© Arlette Sijmonsma | AGF.nlFrank Hessing op het Leafy Hydroponics Event, georganiseerd door tuinbouw adviesbureau Cultivators
Evolutie in de sector
Tijdens het recente Leafy Hydroponics Event vertelde hij dat de markt mede door klimaatverandering en consolidatie in de retail verder zal moeten veranderen, omdat het anders niet vol te houden is. "Het is geen revolutie, maar er is wel degelijk sprake van een evolutie in de sector." Waar deze ontwikkeling precies naartoe leidt, is nog niet duidelijk, maar dat zal binnen een tot twee jaar moeten komen. "Ook van ons, want anders betekent het dat anderen ons inhalen."
Het is een transitie die ook de telers, waar het bedrijf van afneemt, raakt. De open teelten zijn minder betrouwbaar door klimaatveranderingen, strengere retaileisen en een tekort aan arbeidskrachten. Telers worden daardoor ook gedwongen te investeren in technologie, infrastructuur en jaarronde productiemogelijkheden, zoals de teelt in kassen.
© Hessing Supervers
Kapitaalverschuivingen
Met een dagelijkse productie van één miljoen verpakkingen en een jaarlijkse omzet van €420 miljoen is Hessing Supervers een van de grootste versverwerkers van Europa. Het bedrijf vormt het omslagpunt tussen de vraag van de retail en het aanbod van de markt. Onlangs voltooide Hessing een grote consolidatieslag door de Nederlandse activiteiten te verplaatsen naar één hypermoderne locatie van 62.000 m² in Venlo. Deze nieuwe vestiging omvat meer dan 100 productielijnen en produceert circa 650.000 verpakkingen per dag. Een Duitse fruitlocatie ondersteunt het Nederlandse productiecentrum. De zes eerdere locaties in Nederland zijn inmiddels gesloten of worden uitgefaseerd.
Volgens Frank is deze centralisatie noodzakelijk om concurrerend te blijven onder de huidige kostenstructuren – zeker in Nederland, waar de loonkosten in vijf jaar tijd met meer dan 50% zijn gestegen, van €20 naar €32 per uur. De beschikbaarheid van arbeid, met name seizoensarbeiders en internationale werknemers, blijft zowel in binnen- als buitenland een uitdaging in de markt. Het doel is om het aantal productiemedewerkers in de komende tien jaar terug te brengen van 800–900 naar ongeveer 200.
Bladproducten
Het productassortiment van Hessing Supervers is typisch voor de markt. In Nederland, de thuismarkt, bestaat ongeveer 75% van de afzet uit kookgroenten en groentemixen. Sla, salades, vertegenwoordigen nog eens 25% van het Nederlandse volume, verdeeld over vier categorieën: basic (30%), high-end (30%), baby leaf (5%) en maaltijd- en gemaksalades (35%). Deze laatste groep vereist complexe verwerking en biedt ruimte voor specialisatie.
Het is uniek voor Hessing: in internationale markten zijn de verwerkers vooral actief in sla en salades, wat daar zelfs zo'n 90% van het volume uitmaakt. "Het is niet dat vergelijkbare bedrijven meer sla verkopen, maar wij verkopen méér producten naast onze sla," aldus Frank, die eraan toevoegt dat Hessing qua omvang groter is dan veel internationale verwerkers.
Uitdagingen in de keten
© Hessing Supervers Langetermijnrelaties met zowel telers als klanten zijn essentieel voor Hessing Supervers. Frank legt uit dat het bedrijf opereert op een risicovolle plek in de keten, tussen vraag en aanbod in.
De retailconcentratie is in de markten waarin Hessing actief is verder toegenomen, waarbij het grootste deel van het volume naar drie tot vier grote retailers gaat. Deze klanten zijn cruciaal voor de bedrijfscontinuïteit en hebben grote invloed op de keten. "We beginnen de gesprekken altijd met de prijs," zegt Frank, "maar kwaliteit, beschikbaarheid en duurzaamheid wegen tegenwoordig even zwaar." Ook het serviceniveau moet onberispelijk zijn: als dat afwijkt van de 99%, krijgen ze direct te horen.
Wat betreft sourcing benadrukt Frank dat klimaatverandering steeds meer risico's met zich meebrengt. "Twintig jaar geleden waren Italië en Spanje betrouwbaar. Nu is er altijd wel wat – te warm, te droog, te koud." Ook Nederland kampt met die instabiliteit. Tegelijk is het onmogelijk geworden om nog elke drie tot vier dagen product bij kleine telers op te halen, omdat de retail maximale houdbaarheid eist.
Inkopen via de vrije markt neemt af, mede vanwege de strenge eisen van de retail: certificeringen zoals IFS, BRC en 'On the way to PlanetProof' zijn inmiddels verplicht. Daar bovenop komen vaak nog individuele keurmerken van de afnemers zelf - een voorbeeld van hoe supermarkten meer grip willen op de keten, zonder op de stoel van de teler te willen zitten.
Planning
Daarom wordt de bladgroentenketen bij Hessing strak aangestuurd. De planning start al vóór het seizoen met partners, en de precieze bestellingen doen ze vijf tot tien dagen vóór verwerking. De klantorders komen echter vaak binnen met minder dan 24 uur marge. Weersveranderingen en consumentengedrag (zoals hittegolven of regen) zorgen voor sterke fluctuaties in de vraag. "Daardoor ligt de volledige verantwoordelijkheid voor de beschikbaarheid en de risico's van het hebben van voorraad bij de verwerker."
Verwerkingsefficiëntie
De gezette automatiseringslag werpt ook nieuwe uitdagingen op in de verwerking van bladgroenten. Niet alleen de kwaliteit van het product, maar ook de maat is cruciaal: dit bepaalt de uiteindelijke opbrengst na verwerking. Machines hebben uniforme producten nodig – te grote of te kleine kroppen leiden tot verspilling of storingen. Daarom worden telers niet alleen beloond op kwaliteit, maar ook op formaatconsistentie: hoe beter de opbrengst, hoe hoger de vergoeding.
Is hydroponics het antwoord? 
© Hessing SuperversDe markt kenmerkt zich dus door milieudruk, arbeidskrapte en een vraag naar uniforme producten met stabiele aanvoer. Er vindt een verschuiving plaats van korte termijn en reactief inkopen, naar langetermijnplanning en voorspelbaarheid. Het is een ruil van flexibiliteit voor consistentie en efficiëntie. Zijn dit de drijfveren voor de teelt in kassen en vertical farms?
Frank Hessing werd niet voor niets uitgenodigd voor het Leafy Hydroponics Event. Hij gaf aan dat het bedrijf momenteel al producten als Batavia afneemt van hydroponische telers, maar dat het merendeel nog altijd uit de open teelt komt. Hij voorziet dat de bedekte teelt een belangrijkere rol gaat spelen, maar onder andere kosten vormen een belemmering. "We hebben berekeningen gezien met prijsstijgingen van 20 tot 50 procent," aldus Frank – vooral bij bulkproducten zoals ijsbergsla.
De verschuiving naar gecontroleerde teelt – of dat nu in de kas of in vertical farms is – weerspiegelt dezelfde transitie die Hessing zelf doormaakt: van arbeidsintensief naar kapitaalintensief. Net zoals de investering van €200 miljoen in de Venlose fabriek een reactie is op de vraag naar precisie, schaal en betrouwbaarheid, betekent de transitie naar kassen een vergelijkbare omwenteling aan de teeltkant. Die systemen vragen om grotere investeringen vooraf, langere planningscycli en sterkere contractuele relaties om het rendement, en daarmee de investering, veilig te stellen. Daarmee verandert ook de rol van de teler – van flexibele leverancier naar geïntegreerde productieketenpartner.
Voor meer informatie:
Hessing Supervers
info@hessing.eu
www.hessingsupervers.nl