De Nederlandse economie groeit dit jaar naar verwachting met 1,5% en in 2026 met 1,0%, blijkt uit een onderzoek van RaboResearch. De val van het kabinet-Schoof en het onvoorspelbare handelsbeleid van de VS zorgen voor veel onzekerheid. Bij een scenario waarin de VS 50% invoerheffingen oplegt op Europese producten en de EU deels vergelden, daalt de groei in 2025 naar 0,8% en krimpt de economie in 2026 met 0,3%. Ondanks een zwakke start van het jaar, stijgt de particuliere consumptie dankzij hogere lonen. Bedrijfsinvesteringen daalden door fiscale wijzigingen en onzekerheid. Woninginvesteringen stijgen op korte termijn, maar staan later onder druk.
Nederlandse economie: algemeen beeld
Na de val van het kabinet-Schoof op 3 juni is er mogelijk sprake van nieuwe verkiezingen. Voor de korte termijn blijven de economische gevolgen beperkt. Op lange termijn zorgen uitblijvend beleid en onzekerheid over onderwerpen zoals klimaat, defensie en woningmarkt voor rem op groei en hogere toekomstige kosten. Nederland is als kleine open economie extra gevoelig voor internationale handelsontwikkelingen. Daarom krijgt de handelsoorlog veel aandacht in dit rapport.
Terugkijkend: zwak eerste kwartaal
In Q1 2025 groeide de economie met slechts 0,1% t.o.v. Q4 2024. De investeringen in vaste activa daalden met 5,1%, vooral door de afschaffing van bpm-vrijstelling voor fossiele bestelwagens. Particuliere bestedingen daalden met 0,2% ondanks hogere lonen, mogelijk door onzekerheid over VS-beleid. De export kromp met 0,8%, mede door hogere Amerikaanse importheffingen. Nederlandse export profiteerde nauwelijks van de Amerikaanse 'frontloading'.
Vooruitkijkend: bestendige groei in resterende kwartalen van 2025, afzwakking in 2026
De verwachting is dat de economie in 2025 met 1,5% groeit, waarvan 0,9 procentpunt voortkomt uit overloopeffecten uit 2024. In de komende kwartalen wordt een kwartaalgroei van 0,3–0,4% verwacht. In 2026 zakt dit naar gemiddeld 0,2% per kwartaal, vooral door wereldwijde economische afkoeling en handelsconflicten.
© Rabobank
Handelsoorlog zorgt voor enorme onzekerheid
Zwalkend Amerikaans handelsbeleid
Sinds april 2025 heeft de VS onder Trump ingrijpende invoerheffingen ingevoerd (bijv. 145% op Chinese goederen), wat leidde tot een escalatie met China. Op 12 mei werd een tijdelijke verlaging van tarieven overeengekomen. Tegelijk dreigt Trump met 50%-heffingen op EU-producten. Het is onzeker of dit onderhandelingstactiek is of daadwerkelijke koers.
© Rabobank
Impact reële economie
De handel tussen de VS en China is sterk afgenomen. Activiteit in havens zoals Los Angeles en Shanghai daalde. Logistiek heeft moeite zich aan te passen aan plots stijgende vraag. Tijdens corona duurde het lang voordat schepen, havens en transportprijzen zich herstelden. Containerprijzen reageren sterk op verstoringen, wat extra kosten veroorzaakt. Bedrijven stellen investeringen uit door aanhoudende onzekerheid.
© Rabobank
Escalatierisico blijft bijzonder groot
De beleidsonzekerheid blijft hoog. De aangekondigde 50%-heffing op EU-producten verhoogt het risico op escalatie. De 90-dagen respijtperiode eindigt begin juli. De EU heeft al aangegeven terug te slaan als de VS verdere heffingen invoert. Als dit escaleert, kan een kettingreactie ontstaan waarin beide partijen elkaar blijven straffen met importheffingen.
Economische effecten bij verdere escalatie
In scenario 4, waarin de VS en EU tarieven verhogen tot 50%, halveert de groei in 2025 t.o.v. het basisscenario en krimpt de economie met 0,3% in 2026. Tot 2026 loopt Nederland dan 19 miljard euro aan toegevoegde waarde mis, ofwel ruim 1000 euro per inwoner. Vooral sectoren zoals de staalindustrie, die sterk afhankelijk zijn van export naar de VS, worden hard getroffen.
© Rabobank
Export naar de VS belangrijk voor Nederland
De VS is een cruciale markt voor Nederlandse exportproducten zoals vliegtuigonderdelen, bier en hoogwaardige machines. Bedrijven die sterk afhankelijk zijn van deze export lopen risico's bij hogere Amerikaanse importheffingen. De uiteindelijke impact hangt echter af van de beschikbaarheid van alternatieven voor Amerikaanse afnemers. Bedrijven zullen proberen andere markten aan te boren als de VS wegvalt.
Top 10 producten afhankelijk van de VS
Een tabel (niet weergegeven) toont welke producten het meest afhankelijk zijn van export naar de VS. Producten als medicijnen en uranium zijn uitgesloten van heffingen en daarom niet meegenomen. Andere producten zoals smartphones en laptops staan er wel in, omdat hier mogelijk nog aparte regels voor komen.
Dealmaking of ideologische strijd?
Trump gebruikt vaak harde retoriek en importmaatregelen als onderhandelingstactiek, maar draait deels terug onder druk. Het is echter te vroeg om te zeggen dat zijn beleid puur strategisch is. Hij wordt omringd door ideologisch gedreven adviseurs die pleiten voor structureel protectionisme. Handelspolitiek lijkt meer gestuurd door mercantilisme dan vrijhandel. Een protectionistische koers blijft daarom waarschijnlijk.
Hogere particuliere consumptie ondanks laag consumentenvertrouwen
Consumentenvertrouwen daalde na Trumps verkiezing, mogelijk door onzekerheid over de handelsoorlog. Toch blijft de consumptie groeien, dankzij stijgende cao-lonen en koopkracht. In 2025 stijgt de particuliere consumptie naar verwachting met 1,6%, in 2026 met 1,7%. Dit komt mede door hogere besparingen en koopkrachtwinsten uit eerdere jaren. Intrekking van de huurbevriezing kan de inflatie en koopkracht negatief beïnvloeden.
Handelsoorlog zet rem op bedrijfsinvesteringen
Bedrijfsinvesteringen daalden in het eerste kwartaal van 2025 met 5,1%, mede door het vervallen van de bpm-vrijstelling voor fossiele bestelwagens. De onzekerheid rond Trumps handelsoorlog en de val van het kabinet maken investeringen risicovoller. Producentenvertrouwen daalde sterk; veel bedrijven kampen met grote voorraden en kleine orderposities. Voor 2025 wordt een investeringskrimp van 1,6% verwacht; in 2026 een bescheiden groei van 1,3%.
Woninginvesteringen in de lift, maar kabinetsplannen zorgen voor onzekerheid
Woninginvesteringen stegen in Q1 2025 met 3,4%, dankzij een grote werkvoorraad en veel woningverkopen. De groei over heel 2025 wordt op 7,0% geraamd. Vooruitzichten zijn echter onzeker vanwege de val van het kabinet en onduidelijkheid over huurbeleid en wetgeving rond betaalbare huur. Dit kan toekomstige investeringen onder druk zetten.
Overheidsbestedingen blijven groeien
Zowel de overheidsconsumptie als -investeringen dragen sterk bij aan de economische groei. Plannen voor klimaat, infrastructuur en defensie zorgen voor hogere uitgaven. Toch wordt niet alles daadwerkelijk uitgegeven door capaciteitsproblemen. Extra druk vanuit Trump voor hogere NAVO-bestedingen en een mogelijke verslechtering van de EU-VS-relatie kunnen defensie-investeringen verder aanjagen. Verwacht wordt een groei van de overheidsconsumptie met 2,1% (2025) en 1,3% (2026), en van overheidsinvesteringen met 4,2% (2025) en 6,3% (2026).
Lees het volledige rapport hier
Bron: Rabobank