Het seizoen voor steenfruit in Marokko vordert: de oogsten in Taroudant en Marrakech maken geleidelijk plaats voor die in Meknes. Het grootste deel van de nationale teelt is nu geconcentreerd in de regio Meknes/Saïss, waardoor het een goede indicator is voor de staat van de sector in het hele land. Othman Michbal, plaatsvervangend algemeen directeur van Les Domaines Zniber, een van de oudste groeiende exporteurs van het land, deelt zijn inzichten over het huidige seizoen.
Een moeilijke periode voor de sector, maar het plaatje is niet helemaal somber
De sector van steenfruit maakt een moeilijke periode door. Waterschaarste put telers uit en stijgende temperaturen en steeds vaker voorkomende klimaatschade maken de teelt riskant. Fytosanitaire behandeling is niet langer vanzelfsprekend in een tijd waarin consumenten en beleidsmakers zich afkeren van het gebruik van chemicaliën. Er duiken ook andere dringende en latente uitdagingen op en telers moeten blijk geven van agronomische bekwaamheid en deskundigheid om de grenzen van de kwaliteit te verleggen en tegelijk een delicaat evenwicht te vinden. De sector profiteert echter van een gestaag groeiende buitenlandse markt en een lokale markt die sterk afhankelijk is van vraag en aanbod.
© Les Domaines Zniber
Seizoensgebondenheid en areaal stabiel dit jaar
Volgens Michbal beslaat het seizoen voor steenfruit een groot deel van het jaar, met oogsten die van zuid- naar noord-Marokko worden gespreid. De stijgende temperaturen zorgen in verschillende regio's echter voor een lagere opbrengst. De teler legt uit: "Het seizoen begint in week 13 in Taroudant en vervolgens van week 15 tot week 21 in Marrakech. In Meknes, het bolwerk van de nationale teelt, loopt het seizoen van week 18 voor de extra vroege rassen tot week 40 voor de late rassen. Er zijn dit jaar geen grote veranderingen in de seizoensgebondenheid, behalve een kleine vertraging in de start, die geen invloed heeft op de grote volumes. Er zijn ook geen grote veranderingen in de exportschema's, aangezien Taroudant en Marrakech altijd exportgericht zijn geweest, terwijl de teelt van Gharb voornamelijk de lokale markt bevoorraadt."
Het is moeilijk om veranderingen in areaal of volume op nationaal niveau nauwkeurig te kwantificeren, vooral in tijden van droogte. Michbal merkt een zekere relatieve stabiliteit op: "Het areaal is niet fundamenteel veranderd. Waterstress en klimaatverandering hebben er echter toe geleid dat veel telers hun boomgaarden hebben gerooid, waardoor de volumes zijn gekrompen. Steenfruit heeft 500 tot 900 uur koud weer nodig, dus we zien een geleidelijke verschuiving van boomgaarden naar hoger gelegen gebieden. Bovendien schakelen verschillende telers steeds meer over op soorten met lage temperaturen die beter geschikt zijn voor het huidige klimaat in verschillende regio's."
© Les Domaines Zniber
Meer dan 130 variëteiten voor het hele seizoen
Als hittegevoelige gewassen staan steenfruit en andere fruitsoorten vooraan bij de aanpassing aan de klimaatverandering, een uitdaging die Domaines Zniber volgens Michbal heeft opgepakt. "Het vorige seizoen was klimatologisch gezien bijzonder moeilijk. We zagen verschillende golven van bloei als gevolg van onregelmatige en stijgende temperaturen. We zagen zelfs bomen die tegelijkertijd fruit en bloemen droegen, wat de fytosanitaire behandelingen bemoeilijkte. Enkele jaren geleden realiseerden we ons dat, hoewel we natuurlijk hoopten op gunstige weersomstandigheden, de enige manier om verder te komen was om onze portfolio van variëteiten aanzienlijk te diversifiëren. We lanceerden een groot project om ons rassenerfgoed te ontwikkelen en de resultaten zijn zeer bevredigend."
"Dit rassenontwikkelingswerk bouwt voort op ons bestaande fundament van een zeer goed terroir. Dankzij het microklimaat, de waterbronnen en de hoogte is het terroir van Meknes van oudsher ideaal voor de teelt van steenfruit, met vruchten van hoge aromatische kwaliteit. Dit seizoen hebben we ons assortiment uitgebreid tot meer dan 130 soorten pruimen, perziken en nectarines. Hierdoor kunnen we het seizoen verlengen, gelijkmatiger spreiden, consistenter maken en beter bestand tegen klimatologische gevaren. De opbrengsten zijn ook hoger dan in 2024. In combinatie met betere weersomstandigheden kunnen we dankzij deze strategie een succesvol seizoen voorspellen. We hebben geprofiteerd van meer dan 900 uur koud weer en onze nieuwe variëteiten doen het uitzonderlijk goed, wat resulteert in grotere volumes ondanks de schade veroorzaakt door hagelbuien in de Saïss regio."
Kwaliteit verbetert aanzienlijk dit seizoen
De eerste oogsten zijn veelbelovend, merkt Michbal op. "Steenfruit vereist een combinatie van vele parameters om een goede kwaliteit te bereiken. Dit seizoen hebben we stevig fruit verkregen met een uniforme kleur, een intense geur en een goed aroma. De BRIX-index varieert van 10 tot 18, afhankelijk van de variëteit. Dankzij een succesvolle uitdunning konden we ook de door onze markten gevraagde groottes bereiken, met een goed aandeel AA-fruit (veelgevraagd) en fruit van de groottes A, B en C, terwijl we een groot aandeel te groot (AAA) of te klein (D) fruit konden vermijden. Dit is geen gemakkelijke taak; het technisch beheer staat voor veel uitdagingen. We hadden de hele maand maart onafgebroken regen, wat de fytosanitaire behandelingen bemoeilijkte, en vier hagelbuien tussen april en mei. En dan hebben we het nog niet eens over plagen zoals trips en mijt en ziekten zoals meeldauw en West-Indische vruchtvlieg."
© Les Domaines Zniber
Aanhoudende lokale en internationale vraag
Ondanks de inflatie en de stijgende fruitprijzen is de lokale Marokkaanse markt enthousiast over steenfruit en absorbeert grote volumes, wat telers zekerheid biedt. Michbal spreekt zijn vertrouwen uit over de vraag: "Dankzij de aanhoudende vraag verwachten we een toename van onze exportprogramma's, evenals ons aanbod op de lokale markt. Op de lokale markt werken we gestructureerd samen met veel grote en middelgrote distributeurs. Ons fruit is ook populair op veel bestemmingen op de exportmarkt, met name in het Verenigd Koninkrijk en Duitsland."
Het Marokkaanse seizoen valt samen met dat van Spanje, de belangrijkste concurrent op de Europese markt. Volgens Michbal is er echter ruimte voor iedereen. "De concurrentie met Spanje is vaak hevig, omdat Spaanse telers grote volumes hebben en een agressief prijsbeleid voeren. Desondanks is de vraag in Duitsland en het Verenigd Koninkrijk sterk genoeg om het volumeoverschot dat we dit jaar noteren te absorberen. Er zijn ook andere markten met veel potentieel, zoals Frankrijk. Het belangrijkste obstakel in Frankrijk is het patriottische gedrag van de consument, die de voorkeur geeft aan binnenlandse producten, ook al zijn die duurder. We hebben er alle vertrouwen in dat we onze zendingen naar Europa kunnen stabiliseren dankzij ons werk op het gebied van fruitkwaliteit, verpakking, consistentie, snelle transittijd en, het allerbelangrijkste, onze aanpassing aan de steeds strengere exportnormen en certificeringen, waardoor veel exporteurs zich terugtrekken van de Europese markt."
Andere markten zijn veelbelovend, maar logistiek ingewikkeld
Andere markten zijn aantrekkelijk voor Marokkaanse exporteurs, maar logistieke uitdagingen belemmeren hun potentieel. "De Golfmarkt is erg interessant, maar we moeten momenteel per vliegtuig leveren, omdat het fruit gevoelig is voor lange transittijden. Dit maakt ons minder concurrerend voor grote volumes. We hopen op verbeteringen in de maritieme handel tussen onze regio's en op de geavanceerde ontwikkeling van nieuwe variëteiten die de houdbaarheid verlengen. De situatie is vergelijkbaar voor Noord-Amerika. De West-Afrikaanse markt is veelbelovend, maar we hebben een probleem met het behoud van de koudeketen op de plaats van bestemming, wat de houdbaarheid van het product verkort. Tot slot is er de verwerkingsmarkt, maar die vereist een specifieke teelt met specifieke variëteiten, in tegenstelling tot bijvoorbeeld citrus."
© Les Domaines Zniber
Marokkaanse telers zijn nog niet uit de problemen
Hoewel verschillende indicatoren op groen staan, is de Marokkaanse sector van steenfruit afhankelijk van een fragiel evenwicht, dat complexe en dure teelt vereist om de kwaliteit te garanderen. De situatie is nog ingewikkelder omdat grote markten, zoals de Europese Unie, het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen aan banden leggen. Michbal concludeert: "Er is geen alternatief. We moeten verder in de richting van geïntegreerde gewasbescherming, en snel. Het is op dit gebied dat origines en telers zich zullen onderscheiden en zij die als eerste oplossingen vinden, zullen nog lange tijd een sterke positie innemen. We moeten onze inspanningen en vindingrijkheid op verschillende gebieden opvoeren: apparatuur, plaagbestrijding, rasontwikkeling, conserveringstechnieken na de oogst en het openen van nieuwe markten, terwijl we dringende problemen zoals water- en arbeidstekorten moeten aanpakken."
Voor meer informatie:
Othmane Michbal
Les Domaines Zniber
omichbal@domaineszniber.ma
Tel: +212535 300 404