Moeizame start vijgenseizoen in Apulië

Het nieuwe vijgenseizoen is in Zuid-Italië met horten en stoten van start gegaan. Vooral de fioroni, de vroege vijgen waar de regio Apulië bekend om staat, hebben het zwaar. In Molfetta is het seizoen nog niet eens begonnen, terwijl in de provincie Brindisi de eerste oogst al bijna achter de rug is. Maar makkelijk ging het allerminst.

In het gebied rond Brindisi begon de pluk dit jaar uitzonderlijk vroeg, maar ook met veel problemen. Francesco Palasciano van het bedrijf Cuore Verde: "Net voor de oogst viel een groot deel van de vruchten van de bomen. Dat heeft flink ingehakt op de opbrengst." De eerste vijgen werden al op 23 mei geplukt, wat uitzonderlijk vroeg is, en de oogst loopt alweer op z'n eind. Ze was kort en intens.

"Het leek een goed jaar te worden", vertelt Palasciano. "Maar een plotselinge nachtvorst heeft de groene en zwarte fioroni flink beschadigd. Die vielen al van de boom voordat ze rijp waren." Door het warme voorjaar verliep de rijping veel sneller dan normaal, soms wel drie weken eerder dan gewoonlijk. Hierdoor kwamen alle vijgen tegelijk en was de oogst binnen enkele dagen zo goed als voorbij. In sommige heuvelgebieden, zoals Cisternino, Martina Franca of Castellana, bleven de bomen zelfs volledig vruchtloos. Er is naar schatting zo'n 70% minder opbrengst in het seizoensbegin.

Toch ziet Palasciano nog lichtpuntjes: de vijgen die in september komen, lijken er beter voor te staan. Dankzij de regen van afgelopen winter hebben de jonge takken zich goed ontwikkeld. Maar hij houdt z'n hart vast voor hittegolven, die de nog onrijpe vruchten kunnen verschroeien. "Het echte probleem is het klimaat. De vijgenboom redt het niet meer zoals vroeger. Elk jaar wordt de oogst kleiner. Als het zo doorgaat, zullen veel telers moeten overstappen op andere gewassen."

De export verloopt ook moeizaam. Een klein deel van de oogst gaat naar landen als Zwitserland, maar dat gebeurt vooral via oude contacten, en in lage volumes. "Dit jaar blijven we vooral op de binnenlandse markt. Als er weinig fruit is, betekent dat vaak dat de boom het zwaar heeft gehad. En dan zijn de vijgen minder lang houdbaar."

Ook elders in Apulië zijn de vooruitzichten slecht. "De opbrengst is dramatisch laag dit jaar", zegt Michelangelo De Chirico (zie foto) van het gelijknamige familiebedrijf in de provincie Bari. "De temperatuur schommelt enorm, en dat zorgt voor vruchtval net voor rijping." In de regio tussen Molfetta, Giovinazzo en Terlizzi verliezen de bomen massaal hun vruchten.

Alsof dat nog niet genoeg is, sloeg er onlangs opnieuw onverwachte vorst toe. "Ik raam dat we op zo'n 50% minder opbrengst zitten dan normaal", zegt De Chirico. Vooral de fioroni, die eind mei en juni rijp zijn, zijn getroffen. Over de echte vijgen, die pas vanaf augustus geoogst worden, valt nog weinig te zeggen. Dat hangt af van het weer na de huidige oogst.

"Er is vraag naar vijgen, maar we hebben ze niet. Dat is een hard gelag." De Chirico baalt extra, omdat hij vorig jaar net een exportlijn naar Zwitserland had opgezet. "Ze waren enthousiast, klaar om grotere volumes af te nemen. Maar dit jaar kan ik simpelweg niet leveren."

En zo vallen ook in andere regio's de donkere vijgen voortijdig van de boom, nog voor ze rijp zijn. Net als in 2023 laat het seizoen tot nu toe te wensen over, zowel in kwantiteit als kwaliteit. "De eerste geplukte vijgen moeten nog op de markt komen", zegt De Chirico. "Pas dan wordt duidelijk hoe ernstig de schade precies is." Tot die tijd kijken veel telers hoopvol naar de lucht, in de hoop op stabieler weer voor het tweede deel van het seizoen.

Ook Nicola Coniglio (zie foto) van het familiebedrijf Coniglio bij Bari bevestigt de slechte situatie: "Opnieuw weinig fioroni dit jaar, vooral door de vorst begin april. De afgelopen jaren was het niet anders." Volgens hem begint het klimaat duidelijk z'n sporen na te laten in de opbrengsten.

Toch blijft de vraag naar vijgen groot. "Mensen kijken er elk jaar naar uit", zegt Coniglio. En ondanks dat het aanbod vermoedelijk 50% lager ligt dan normaal, blijft de belangstelling overeind.

Ook Gaetano Modugno van Evergreen in Polignano a Mare is somber. "Harde regen en hagel hebben hier in het noorden van Bari de eerste vijgen beschadigd. Ze zitten vol water en suiker, wat ze kwetsbaar maakt. Daardoor zijn ze slecht houdbaar en minder geschikt voor export. Buitenlandse markten stellen nu eenmaal hoge eisen, zoals we zien bij Turkse vijgen." Om die reden overwegen veel telers om dit jaar vooral in te zetten op de latere rassen, die steviger en commercieel aantrekkelijker zijn.

Toch is er ook nog een lichtpuntje: "Ik merk dat klanten uit Noord-Europa ondanks alles interesse blijven tonen", zegt Modugno. "Dat laat zien dat Italiaanse vijgen, zelfs in moeilijke jaren, nog altijd gewaardeerd worden. Zeker door mensen die echt voor kwaliteit gaan. Zelfs als ze er dit jaar iets minder fraai uitzien."