Na maandenlange onderhandelingen hebben het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie een akkoord bereikt over een nieuwe handelsovereenkomst voor de periode na de Brexit. Sir Keir Starmer verklaarde dat "Groot-Brittannië terug is op het wereldtoneel", terwijl Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, sprak van een "historisch moment".
Hoeveel voordeel deze overeenkomst precies zal opleveren voor de AGF-sector, moet nog blijken, aangezien de details nog bekend moeten worden gemaakt. Een duidelijk positief punt is echter dat het merendeel van de routinematige grenscontroles op dierlijke en plantaardige zendingen van en naar de EU komt te vervallen.
De overeenkomst zal ook een einde maken aan de "routinecontroles" op dierlijke en plantaardige producten die tussen Groot-Brittannië en Noord-Ierland worden vervoerd. Dit betekent een verlichting van de handelsgrens in de Ierse Zee, die door de Brexit was ontstaan, hoewel die grens niet volledig zal verdwijnen. Fysieke controles op Britse voedingsmiddelen in Noord-Ierse havens zullen komen te vervallen, al blijven douaneaangiften wel verplicht.
Verlichting voor telers en exporteurs
NFU-voorzitter Tom Bradshaw reageerde positief: "De ambitie van de regering om het voor de sector gemakkelijker te maken om handel te drijven met onze grootste overzeese partner is toe te juichen. Zoals altijd bij handelsovereenkomsten zijn de details van cruciaal belang, en we zullen de specifieke bepalingen nauwkeurig bestuderen zodra deze beschikbaar zijn en de besprekingen tussen het VK en de EU worden voortgezet."
Een van de vroegste positieve signalen uit de overeenkomst betreft sanitaire en fytosanitaire maatregelen (SPS). Deze maatregelen zouden de belemmeringen voor Britse telers en boeren om naar de EU te exporteren sterk verminderen. Sinds de Brexit is de export van agrovoedingsproducten uit het VK naar de EU fors gedaald, met dubbele cijfers in meerdere sectoren. Deze nieuwe afspraken kunnen bijdragen aan een gunstiger handelsklimaat voor Britse producenten.
Zodra de details zijn afgerond, wordt bijvoorbeeld verwacht dat het VK opnieuw pootaardappelen naar het vasteland van Europa mag exporteren – een belangrijke stap voor sectoren als de tuinbouw en akkerbouw, die sterk afhankelijk zijn van zaden, pootgoed en jonge planten. Ter illustratie: tussen 2016 en 2020 bedroeg de gemiddelde jaarlijkse uitvoer van pootaardappelen uit het VK naar de EU zo'n 12,3 miljoen pond.
Wachten op uitwerking en implementatie
De Precision Breeding Bill zal telers naar verwachting verder ondersteunen bij het verbeteren van hun weerbaarheid tegen klimaatverandering, het verhogen van de productiviteit en het leveren van voedsel.
"De regering heeft duidelijk geluisterd naar deze zorgen", aldus Bradshaw. "Met het afschaffen van exportgezondheidscertificaten en omslachtige grenscontroles zal deze overeenkomst veel voordelen opleveren voor de export van agrovoedingsproducten naar de EU. Er blijven echter belangrijke vragen over wat exact binnen het toepassingsgebied valt en of er uitzonderingen komen bij uiteenlopende regels en voorschriften."
De overeenkomst moet nog definitief worden uitgewerkt, wat enkele maanden kan duren. De daadwerkelijke implementatie wordt niet vóór het einde van dit jaar verwacht.