De hoge inflatiecijfers in België zijn verleden tijd en 2024 toonde zich als een normaler jaar. De aankopen voor thuisverbruik van verse groenten stegen vorig jaar. Binnen de groente opties, aangevoerd door de tomaat, konden alle groentesoorten groeien behalve sla en witloof. De aankopen van vers fruit kende in 2024 een lichte daling. De banaan blijft in de fruitkorf op nummer één gevolgd door de appel op nummer twee, zo geeft VLAM aan.
Qua aankoopkanalen van verse groenten en vers fruit waren er in 2024 weinig veranderingen. DIS 1 blijft een stevige marktleider en heeft meer dan de helft van de verkoop van verse groenten en vers fruit in handen. Hard discount kon zijn aandeel versterken en de korte keten die in 2023 terrein verloor wist zich vorig jaar te herstellen. Het buitenshuisverbruik kende vorig jaar een groei in het aantal bezoeken maar een daling in omzet. Groenten en fruit blijven wel producten die voor het overgrote deel thuis geconsumeerd worden. Dat alles leert VLAM uit consumentenonderzoeken via het YouGov-panel van 6 000 Belgische gezinnen en de iVox/VLAM-consumptietracker bij 7 300 Belgen.
© YouGov Belgium en bewerkingen van VLAM
Een normaler 2024: hoge inflatie verdwijnt
De voedselinflatie zette zijn dalend traject verder en kwam vorig jaar uit op 1,8%. De totale voedings- en huishoudbestedingen stegen in 2024 met 3,5% dankzij het frequenter winkelen (+1,3%), een hogere besteding per winkelbezoek (+0,9%) en een groei van het aantal huishoudens (+1,3%). Het aantal winkelbezoeken kende een dieptepunt in 2020 maar steeg daarna terug naar het niveau van voor corona namelijk 195 keer per jaar. Hiervan waren er 61 met verse groenten.
In 2023 verzachtten de Belgische huishoudens de hoge voedselinflatie nog door het verkleinen van de mandgrootte (volume per trip) en het kiezen voor budgetvriendelijkere alternatieven (downtrading). Dit was in 2024 niet meer het geval. De groei van private labels en hard discount (Aldi & Lidl) is gestopt en de A-merken winnen terug wat terrein.
De versmarkt bleef in 2024 quasi stabiel in volume. In 2024 kochten de Belgen samen voor 9,8 miljard euro aan verse voeding, wat 4% hoger is dan het jaar voordien. In volume per capita noteerden we vorig jaar een status quo ten opzichte van 2023. De opmerkelijkste dalers in 2024 waren: de natuurlijke fruitsappen, de verse week- en schaaldieren, verse witte plattekaas, verse kruiden en aardappelen. De sterkste groeiers waren: eieren, room, boter, verse zuiveldesserts en yoghurt maar ook plantaardige vlees- en zuivelalternatieven.
Hogere groente- en fruitbestedingen maar druk op het fruitvolume blijft
De gemiddelde groenteprijs steeg vorig jaar van 3,36 naar 3,48 euro per kg (+3%) en het gekochte volume aan verse groenten groeide niettemin met 1,6% waardoor de groentebestedingen stegen met 5%. Vers fruit was vorig jaar 4,5% duurder (van 3,31 naar 3,46 euro per kg) en het volume daalde met 1,7% waardoor de fruitomzet vorig jaar steeg met zo'n 3%. Op lange termijn dalen de aankopen van vers fruit terwijl de aankopen van verse groenten stabiel blijven.
De totale groente- en fruitaankopen bleven vorig jaar stabiel terwijl de bestedingen stegen met 4%. In 2024 kocht de Belg gemiddeld 36,5 kg verse groenten, net geen 40 kg vers fruit en hij besteedde er respectievelijk 127 en 138 euro aan. Samen goed voor 76,4 kg en 265 euro.
© YouGov Belgium en bewerkingen van VLAM
Tomaat is de meest gekochte groentesoort
80% van de groenten wordt in verse vorm gekocht. Dus diepvriesgroenten en groenten in conserven of bokalen vormen slechts 18% van het groenteverbruik van de Belg. De overige 2% zijn kant-en-klare maaltijdsalades. Binnen het segment van verse groenten hebben de voorverpakte verwerkte groenten een aandeel van 11% in volume en 17% in bestedingen.
De tomaat blijft de koploper binnen het verse groenteassortiment met 5,14 kg per capita op de voet gevolgd door wortelen met 5,02 kg per capita en op de derde plaats ajuin met 3,87 kg per capita. De kerstomaten blijven verder groeien en zijn goed voor 37% van het verkochte volume aan tomaten en 56% van de tomatenomzet.
Binnen de groentetoptien, aangevoerd dus door de tomaat, konden alle groentesoorten groeien behalve sla (-1%) en witloof. Onze nationale trots 'witloof ' die vorig jaar fors duurder was (+26%) viel sterk terug in volume (-11%) maar steeg in omzet (+12%).
© YouGov Belgium en bewerkingen van VLAM
De grootste groeiers in 2024 waren: de groene asperges (+32%), de Chinese kool (+21%), de Romeinse sla (+11%) en de raapjes (+10%). Op lange termijn, periode 2016 tot 2024, zijn: de zoete aardappel (+1355%), het grondwitloof (+378%), de losse kerstomaten (+92%), de Chinese kool (+76%) en de Romeinse sla (+48%) de opmerkelijkste stijgers. Ook de groentepakketten die door verschillende supermarktketen aangeboden worden boomden in de voorbije negen jaar (+399%).
Banaan stabiel op 1
De banaan (8,09 kg per capita) blijft ook in 2024 de meest gekochte fruitsoort in België en is een stabiele nummer één. De appel (6,67 kg per capita) op nummer twee daalde met 1%. Jonagold blijft wel een stevige marktleider met 40% van de appelmarkt. Stijgers in de fruittoptien waren: druiven (+9%), nectarines (+5%), kiwi's (+3%) en aardbeien (+1%). De perenverkoop zet zijn dalende trend verder (-11% in 2024). Conference wordt in deze krimpende markt steeds dominanter en maakt nu 80% van de perenverkoop uit (in 2016 was dit aandeel nog 69%).
Buiten de fruittoptien deden vooral avocado (+7%) en blauwe bosbessen (+3%) het vorig jaar goed. Op lange termijn (2016-2024) groeit vooral de thuisconsumptie van blauwe bosbessen (+154%), avocado (+85%), watermeloen (+53%), braambessen (+48%), frambozen (+42%) en mango (+36) het sterkst.
© YouGov Belgium en bewerkingen van VLAM
Stabiele aandelen in de distributie van verse groenten en fruit
Qua distributie van verse groenten en fruit bleven de aandelen nagenoeg stabiel in 2024. DIS 1 is met 53% marktaandeel een stevige marktleider gevolgd door hard discount die zijn aandeel konen verhogen van 24 naar 25%. Op de derde plaats staat de buurtsupermarkt met 9% marktaandeel. De openbare markt stabiliseert op 4% marktaandeel. De korte keten (verkoop op de hoeve en de boerenmarkt) die in 2023 terrein verloor herstelde in 2024 en heeft nu een marktaandeel van 1,5%. De e-commerce blijft beperkt voor verse groenten en fruit maar verdubbelde haar aandeel van 1% in 2016 naar nu 2%.
Groei buitenhuisverbruik, afgehaalde en thuisgeleverde maaltijden
Volgens Foodservice Alliance steeg het aantal bezoeken in de Foodservice markt in 2024 met 2% maar daalde de omzet met 1% naar 24,4 miljard euro. De bedrijfs-, zorg- en onderwijscatering, bars en 'on the go' (o.a. benzinestations) deden het goed vorig jaar. In tegenstelling tot het toerisme, quick service en de restaurants en bistro's die omzet verloren.
Thuis blijft veruit de belangrijkste consumptieplaats, maar we merken op langere termijn wel een dalend belang ten voordele van buitenhuisverbruik en verbruik van afgehaalde en thuisgeleverde maaltijden. Een focus op de warme maaltijden in België vanuit de VLAM-consumptietracker (onderzoek door iVox bij 7 300 Belgen) leert ons dat in 2024 72% van de warme maaltijden van 18 tot 75-jarigen zelfbereid waren (in 2014 was dit nog 74%). 8% van de warme maaltijden werd afgehaald of thuisgeleverd, 8% waren kant-en-klaar maaltijden (dus maaltijden gekocht in de winkel om thuis gewoon op te warmen) en 12% van de warme maaltijden werden buitenshuis gegeten (op restaurant, op het werk, …).
© YouGov Belgium en bewerkingen van VLAM
Groenteverbruik vooral thuis en bij de avondmaaltijd
Naast de gegevens over het thuisverbruik heeft VLAM via de consumptietracker ook zicht op het totale verbruik van verse producten bij de Belgen. Hieruit blijkt dat op een gemiddelde dag in 2024 67% van de Belgen groenten at. De groenteconsumptie situeert zich vooral bij de avondmaaltijd (56%). 76% van de keren dat we groenten aten in 2024, was dit thuis en daarnaast ook nog 6% bij familie of vrienden. Werk/school was goed voor 8%, onderweg 2% en andere locaties (o.a. horeca) waren goed voor 8% van het aantal eetmomenten met groenten.
Het dagelijks verbruik van fruit verspreid doorheen de dag
Op een gemiddelde dag in 2024 at 60% van de Belgen fruit. De fruitconsumptie is verspreid over de ganse dag met de namiddag als belangrijkste moment. De dagpenetratie van fruit ligt hoger in Vlaanderen en Brussel, bij ouderen en bij hogeropgeleiden. 74% van de keren dat we fruit aten in 2024, was dit thuis en daarnaast ook nog 5% bij familie of vrienden. Werk/school was goed voor 15%, onderweg 3% en andere locaties (o.a. horeca) waren goed voor 4% van het aantal fruitmomenten. Opmerkelijk is dat in 9% van de fruitmomenten het fruit niet gekocht werd, maar werd verkregen op het werk, van familie en vrienden of uit eigen kweek afkomstig was.
Voor meer informatie:
Liliane
Driesen
VLAM
+32 02 552 80 32
liliane.driesen@vlam.be
www.vlam.be