Tholen - Bij een kijkje in het AGF-schap van de supermarkten zal men veel herkenbare variëteiten tegenkomen. Of het nu Jonagold of Elstar bij appelen is of Conference bij peren. Het draait vaak om de bekende namen. Uiteraard komen er wel steeds meer nieuwe variëteiten bij, maar toch komen ook deze veelal uit de laagstambomenteelt. "Onterecht", zo stelt Jean van de Put van Reinette en Co., die de toekomst van het hardfruit in de grote diversiteit van de hoogstamboomgaarden ziet. "Op de markt heb je tegenwoordig een zeer geconcentreerd aantal rassen, maar in België hebben we in totaal zo'n 1200 appel- en 800 perensoorten. Wij kunnen gebruik maken van deze grote verscheidenheid en door de beste variëteiten te selecteren een onderscheidend aanbod op de markt brengen", zo stelt de ondernemer van het jonge coöperatieve bedrijf uit het Waalse Havelange.
Reinette is drie jaar geleden opgericht vanuit het principe van het terugplanten van hoogstamboomgaarden in, in eerste instantie, Wallonië. Het bedrijf specialiseert zich in hardfruit afkomstig van hoogstamboomgaarden. Dit fruit komt van boomgaarden die mensen als hobby hebben aangeplant, maar daarnaast planten ze ook nieuwe bomen bij op weides van landeigenaren en boeren. "Sinds een tiental jaar zijn er twee mensen bezig met het aanbieden van de dienst om hoogstamfruitbomen te planten bij boeren. Hierbij gaat het om weideboomgaarden, waarbij er de combinatie is met dieren. De eerste grote tak bij hoogstambomen is namelijk vanaf zo'n 1,80 meter, waardoor er onder het fruit ruimte is voor andere doeleinden. Het is eigenlijk wat we in het verleden, voor de jaren 50, in België, maar ook Nederland en Frankrijk veel zagen. Deze weideboomgaarden in combinatie met de dieren hebben een zeer positieve invloed op het fruit. Een goed evenwicht tussen bomen en dieren zorgen voor een natuurlijk ecosysteem die het toe laat om ziektes te drukken, waardoor er geen behoefte is aan gewasbeschermingsmiddelen."
Dit is het principe van het coöperatieve bedrijf. "Het zijn dus altijd extensieve boomgaarden in combinatie met dieren. Op 1 hectare heb je dan ongeveer 100 bomen, die voor een periode van 100 jaar blijven staan en fruit geven, wat het tegelijkertijd een zeer duurzame teelt maakt. In laagstamboomgaarden zie je vaak dat de boom na 25 jaar oud is, waardoor hij minder resistent is en er weinig fruit meer groeit. Dan wordt het gekapt en worden er nieuwe bomen aangeplant. In hoogstamboomgaarden kun je drie generaties lang vooruit, dus wat betreft duurzaamheid is er geen beter model. Het enige nadeel hierbij is dat er een mindere productie is in hoogstam ten opzichte van laagstambomen. 10 tot 15 ton per hectare tegenover 45 ton per hectare, maar tekort zullen we nooit komen. Door het vele aanplanten van de laatste jaren verwachten we uiteindelijk naar 1000 ton per jaar te kunnen groeien vanaf 2030."
Ieder jaar honderd ton erbij
"We werken namelijk met twee typen producenten. Aan de ene kant coöperanten. Zij hebben de keuze gemaakt voor dit productiemodel en hebben recent aangeplant. 10 zijn er reeds aandeelhouders, waarvan twee ieder jaar 5000 bomen planten", zo gaat Jean verder. "Aan de andere kant heb je eigenaren van bestaande hoogstamboomgaarden, waar we ieder jaar zelf oogsten. Dit is een grote diversiteit aan eigenaren (boeren, hobby, landgoed, …) , waarmee we in totaal tot zo'n 200 potentiële producenten kunnen komen. De bomen komen na zo'n 7 jaar in productie. Het is dus nog echt nog in een beginstadium, maar toch werken we al met mooie volumes, waar ieder jaar een paar honderd ton bij komt."
Hierbij groeit het fruit dus op een volledig natuurlijk wijze. "Je moet het zo zien. Er zijn drie productiemethoden voor pitfruit. Ten eerste heb je de intensieve conventionele teelt. Ten tweede de intensieve biologische teelt, waarbij men haar product behandelt met toegelaten stoffen voor de bio-landbouw en ten slotte heb je wat wij doen. Hoogstamboomgaarden waarbij er geen behandeling aan te pas komt, maar ook geen enkele input, geen meststof (behalve organische meststof bij het aanplanten, geen irrigatie, geen net tegen hagel. Het leidt tot een fruitproductie met een zeer lage kost, wat het uiteraard ook biologisch maakt, maar eigenlijk meer dan dat", zo legt Jean uit. "Van het fruit wat van de bomen komt, wordt een derde, voornamelijk mooier fruit van de lagere takken, vermarkt als vers fruit. Deze hebben uiteraard ook de meeste waarde. Het overige deel van de boom wordt verwerkt in bijvoorbeeld sap, cider, azijn, noem het maar op. De lijst van mogelijkheden is eindeloos."
Dit fruit levert het bedrijf aan winkels en speciaalzaken in Wallonië en Vlaanderen. "Alles wordt b2b verkocht aan relaties in Wallonië en daarnaast hebben we ook een aantal klanten in Vlaanderen. Uiteraard zijn de eerste stappen die je maakt met de vermarkting vooral met lokale afnemers, maar in de toekomst zouden we graag zien dat onze producten overal in België te vinden zijn. En wie weet groeien we ook door naar de Nederlandse of Franse markt. Waarom niet? Er ligt een groot potentieel. Het aanbod groeit, zoals aangegeven, elk jaar en we zien dat er veel interesse is voor de smaak van hoogstamappelen, -peren en -pruimen."
Onderscheidende smaak
Een smaak die, zo stelt Jean, onderscheidend is ten opzichte van het fruit van laagstambomen. "We werken met honderden verschillende rassen. Het is niet zoals in de intensieve teelt. Bij hoogstamboomgaarden zal men nooit overal dezelfde variëteit planten. Op 1 hectare heb je vaak een minimum van 10 verschillende variëteiten. Dit zijn enkel oude rassen, die de consument eigenlijk niet meer kent. Het verse fruit, maar ook de sappen zorgen voor nieuwe smaken op de markt. We bieden een grote verscheidenheid aan, die zich onderscheiden omdat ze gemaakt zijn mooie zoete rassen, die men niet meer kent. Een ideaal evenwicht tussen zoet en zuur, wat in onze ervaring zeer gewaardeerd wordt door de consument. Uiteraard is niet elke variëteit even smaakvol, maar door de diversiteit kunnen we de beste soorten selecteren, die tegen de traditionele richting van een geconcentreerd aanbod in gaan. Met name bij ciderproducenten blijkt dit een schot in de roos. We kunnen inmiddels dan ook al een mooie afname in verschillende kanalen voor verwerking overleggen. De eerste stappen zijn gezet, maar door de grote diversiteit ligt er nog een mooie toekomst in het verschiet", zo besluit Jean.
Voor meer informatie:
Jean van de Put
Reinette en Co.
Havelange (Buzin, 5)
+32476487282
[email protected]
www.reinette-co.be