Het tekort aan kiwi's dat Zuid-Afrika en haar buurlanden rond deze tijd van het jaar ervaren, zou verleden tijd kunnen zijn wanneer Chileense kiwi's geïmporteerd mogen worden. De sector verwacht dat dit binnen zes maanden tot een jaar zou kunnen gebeuren.
Rechts: Kiwi's uit de Oost-Kaap op de markt van Johannesburg.
Op de gemeentelijke markt van Johannesburg zijn de prijzen voor lokaal geteelde kiwi's "torenhoog", zegt Alex Christodolides van GROW BothaRoodt. "De prijzen zijn belachelijk; we verkopen voor R750 (€ 37,60) voor een doos van 10 kg, en we kunnen de vraag niet bijhouden." Normaal gesproken zouden 3-kg trays R120 kosten (€ 6,00); nu gaan ze voor R225 (€ 11,30), zegt hij. "De reden is de lange periode tussen de beschikbaarheid van de laatste groene kiwi's uit Europa en de eerste kiwi's uit Nieuw-Zeeland. Het gaat fenomenaal voor de paar overgebleven groene kiwitelers in Zuid-Afrika."
Star South Fruits uit Wellington importeert het hele jaar door kiwi's. Ze zijn een van de twee Zespri licentiehouders in het land. "We brengen geen Zespri klasse I binnen vanwege de concurrerende vraag uit andere delen van de wereld met een sterkere valuta dan de onze," aldus Miecké Wessels, die de kiwi-afdeling van Star South leidt. "Vergeleken met de euro- en dollarmarkten heeft Zuid-Afrika relatief minder koopkracht."
Europese kiwi-importen zijn klasse I product. Zuid-Afrika richt zich nog steeds meer op voorverpakking dan op losse verkoop, merkt ze op. De Zuid-Afrikaanse retail is nog niet afgestapt van verpakte producten in de mate waarin Europese retailers dat hebben gedaan.
"Dit jaar nam ik een risico met de laatste twee containers die midden mei aankwamen, later dan ik ooit kiwi's uit Europa heb geïmporteerd," zegt ze. Desondanks zal er dan nog steeds een gat van ongeveer vier weken zijn voordat Star South Zespri Vita Green Hayward en Zespri™ Vita SunGold™ kiwi's ontvangt. Wereldwijd presteert de SunGold-kiwi uit Nieuw-Zeeland beter dan de groene kiwi."
Zuid-Afrika is een riskante importbestemming
Inefficiëntie in Zuid-Afrikaanse havens - vooral Kaapstad - maakt Zuid-Afrika tot een riskante bestemming. Vorig seizoen wachtte ze op Zespri kiwi's op een schip uit Tauranga. Het schip sloeg echter Kaapstad over, en voer door naar Walvisbaai in Namibië. Pas op de terugreis konden de kiwi's in Kaapstad worden gelost, na bijna 92 dagen op zee. "Maar moet je horen: de kwaliteit was nog 100%!" lacht ze. In haar optiek overtreft de houdbaarheid van Zespri's SunGold-kiwi's die van andere rassen.
Miecké organiseert ook SunGold-kiwi supermarktpromoties, en merkt op dat in de laatste zeven jaar de import van SunGold-kiwi's jaarlijks met 10 tot 12% is gegroeid. Ze merkt op dat Zuid-Afrikanen nog niet hebben ontdekt dat de gele kiwi niet zomaar een andere versie van de groene kiwi is. "Een groene kiwi is voornamelijk geschikt voor de verwerkende industrie, of het is fruit dat je in je smoothie doet. Een gele kiwi is de ideale snack, perfect voor in je lunchbox."
Christodolides is sceptisch over de snelle uitbreiding van gouden kiwiplantages in Zuid-Afrika. "Ik verkoop al veertig jaar kiwi's, en gele kiwi's zijn nooit van de grond gekomen. Het is misschien 5% van wat we verkopen."
Bulk van groothandel kiwi's voor Afrika
Het is een verrassend feit dat een aanzienlijk deel van de groene kiwi's op de markt van Johannesburg wordt gekocht door kopers uit andere Afrikaanse landen. "Vijftig procent van wat we hier verkopen, zo niet meer, gaat naar Afrika: Zimbabwe, Zambia," legt Christodolides uit. "Zij zijn degenen die ernaar op zoek zijn, en dan is het ook de cateringindustrie, maar het grootste deel is voor Afrika." Star South re-exporteert ook een behoorlijk aantal kiwi's naar Kenia en Uganda, als luchtvracht.
Voor meer informatie:
Miecké Wessels
Star South
Tel: +27 21 864 3655
[email protected]
https://www.starsouth.co.za/
Alex Christodolides
GROW BothaRoodt
Tel: +27 82 455 1243
[email protected]
https://growfreshproduce.co.za/fruit/