In 2001 verhuisde Salih Hodzov naar het VK en begon hij te werken als fruitplukker bij WB Chambers, toen het minimumloon op een bescheiden £3,70 per uur stond - een aanzienlijke sprong vergeleken met het karige maandloon van ongeveer €35 in zijn thuisland, Bulgarije. "Volgend jaar zal het minimumloon in het VK £11,44 per uur bedragen. De verkoopprijzen zijn niet gestegen, dus logischerwijs zou er geen zachtfruitteler meer over moeten zijn in het VK. Maar we zijn er nog steeds, en we zijn zelfs redelijk optimistisch", vertelde Salih, nu COO bij WB Chambers, tijdens het Global Berry Congress in Rotterdam afgelopen dinsdag.
1.700 mensen
Als een van de grootste zachtfruitbedrijven in het VK, met een areaal van ruim 350 hectare, heeft WB Chambers tijdens het plukseizoen ongeveer 1.700 mensen in dienst, van wie de meesten afkomstig zijn uit andere landen dan het VK. “Het zijn overigens niet alleen de plukkers: ons bedrijf is gebouwd op werknemers zoals ik. De meeste mensen, tenzij ze in de financiële afdeling, administratie of verkoop werken, komen uit verschillende landen”, zegt Salih, eraan toevoegend dat ongeveer 350 van de 1.000 inwoners van zijn voormalig dorp momenteel werken voor WB Chambers.
Romantisch beeld
Terugblikkend op zijn eigen historie, geeft Salih toe dat hij in eerste instantie een romantisch beeld had van het werk. “Ik dacht dat ik naar een klein teeltbedrijf zou gaan en daar zou werken in een levendige omgeving met veel zon en immer lachende mensen. Maar toen ik in het VK aankwam, verdween dat beeld snel: we stonden vroeg op, werkten lange uren en het was zwaar.” Ondanks de initiële schok waardeert Salih de kansen die de ervaring bood, vooral gezien zijn achtergrond onder het communisme.
Vandaag de dag blijft het werk veeleisend, maar er zijn verbeteringen aangebracht. Salih heeft het over progressie op het vlak van informatieverspreiding, opleiding en management van nieuwe werknemers. Dat was volgens Salih ook nodig, want werknemers zijn de ruggengraat van een teeltbedrijf. "Plukkers worden gezien als laaggeschoolde werknemers, maar wie kan er 22 tot 30 kg per uur zachtfruit plukken gedurende 2 tot 3 maanden per jaar? Om een bedrijf duurzaam te maken is geen laaggeschoolde arbeid nodig. Het is misschien geen academische arbeid, maar het is nog steeds hooggeschoolde arbeid", benadrukte Salih.
Hij erkent de waarde van ervaren werknemers en benadrukt dat het goed behandelen van werknemers essentieel is voor het voortbestaan van de teeltbedrijven. “Mensen goed behandelen is een noodzaak voor teeltbedrijven, want ervaren werknemers die jaar op jaar terugkeren zijn 25-30% productiever dan nieuwkomers. We blijven onze accommodatiestandaarden verbeteren en zorgen ervoor dat werknemers eerlijk worden behandeld, anders blijven ze niet.”
Positieve praktijken tonen
Op de vraag of de Brexit deze uitdagingen heeft verergerd, schotelt Salih een genuanceerd perspectief voor en stelt hij dat arbeidsproblemen wereldwijd zijn, niet beperkt tot zorgen gerelateerd aan de Brexit. “ Hoewel het een omstreden standpunt kan zijn, ben ik van mening dat het arbeidsprobleem niet uitsluitend te wijten is aan de Brexit”, zegt Salih. “Er zijn overal arbeidsproblemen, ook in Spanje, Marokko en Peru. Zelfs in Bulgarije zijn er geen Bulgaren meer die op de teeltbedrijven werken. Ik ben nu 22 jaar actief in de sector in het VK, maar mijn eigen twee kinderen willen er niet aan de slag. We zijn niet goed in het verkopen van de tuinbouw als professionele carrière aan mensen. Enthousiaste mensen vinden is moeilijk zonder de juiste PR, Brexit of niet.”
Ondanks dat de sector af en toe wordt geassocieerd met uitbuitingsschandalen, dringt Salih er bij de telers op aan om de positieve praktijken en de mogelijkheden voor werknemers te belichten, aangezien er veel goed werk wordt verricht. “Als sector bieden we mogelijkheden voor de ontwikkeling van werknemers, afgezien van het feit dat we ze goed behandelen en respecteren. Dat is toch iets wat we meer moeten in de verf zetten.”
Domweg optimistisch
WB Chambers blijft optimistisch over groei ondanks hoge arbeidskosten en wervingsuitdagingen. “We zijn een veerkrachtige sector, of misschien zijn we domweg optimistisch”, zegt Salih, die vooruitgang in nieuwe rassen en teeltsystemen kenmerkt als de sleutel tot het toekomstige succes van de sector. Met 72 nieuwe variëteiten in proef, is het duidelijk dat WB Chambers volop inzet op innovatie. “Naar mijn mening moet de revolutie in frambozen nog gebeuren”, stelt Salih, met de focus op factoren zoals maatvoering, plukgemak, langere seizoenen en verbeterde houdbaarheid. Opvallend is dat hij erop wijst dat frambozen, die historisch gezien gemiddeld 3,5 gram wogen, nu 10 gram bereiken, wat de snelheid en efficiëntie aanzienlijk verbetert.
Voor meer informatie:
WB Chambers
wbchambers.co.uk