Tholen - 'The BAR is closed'. Met die woorden komt er vanaf 1 januari 2024 een eind aan het Brexit Adjustment Reserve (BAR). Een initiatief van de EU, waarbij bedrijven werden ondersteund in de gevolgen van de nieuwe wetmatigheden door de Brexit. In Vlaanderen werd dit opgepakt door middel van een samenwerking van Departement Landbouw & Visserij, VLAM, FIT, FEVIA en VLAIO. "Ik ben dankbaar voor de vele bedrijven die we hebben kunnen helpen in de afgelopen 3 jaar. Helaas komt het nu tot een eind, maar tot 31 december kan eenieder nog bij mij terecht voor vragen", vertelt Ward Verberck Brexit-begeleider bij VLAM voor Vlaamse exportbedrijven.
Op 1 januari 2021 was de officiële start van Brexit. Het Verenigd Koninkrijk trok zich terug uit de Europese Unie en dat had veel gevolgen voor onder andere de Vlaamse agrosector. Het VK is voor België haar vierde belangrijkste handelspartner en voor sommige producten zoals sierteeltproducten en diepgevroren aardappelproducten zelfs nog belangrijker, zo geeft VLAM aan. Om de overgang naar de nieuwe Brexit-regels zo soepel mogelijk te laten verlopen werd met de start van de Britse uittreding van de EU een fonds opgericht, BAR. Voor Vlaamse exportbedrijven werd een brexit-consulent, Ward Verberck, aangesteld om de Vlaamse agrovoedingsbedrijven te ondersteunen bij hun vragen die de veranderingen meebrachten. Zo werden 240 vragen individueel beantwoord en werden er info-webinars georganiseerd om de bedrijven op de hoogte te houden van de voortdurende veranderingen.
Zichtbaarheid
"In die 3 jaar hebben vele bedrijven in Vlaanderen gebruikgemaakt van die mogelijkheid tot ondersteuning. Of dit nu financieel, door middel van de incubatorsubsidie is geweest of persoonlijk door de behandeling van vragen", legt Ward uit. VLAM organiseerde in 2021, 2022 en 2023 een incubatorsubsidie voor bedrijven uit de agro-, sierteelt- en visserijsectoren om nieuwe oplossingen rond buitenlandse markttoegang te ontwikkelen. Door een deel van de kosten van de initiatieven te dragen werd het risico voor de bedrijven ingeperkt. Er werd een inschrijvingstermijn bepaald en een reglement met voorwaarden tot inschrijving opgesteld. VLAM organiseerde ook verschillende webinars om de werking en de mogelijkheden van de incubator uit te leggen. Ze keerde in totaal 792.361 euro uit over de 3 jaren en ondersteunde daarmee 52 bedrijven uit verschillende sectoren.
Daarnaast trachtte VLAM ook de zichtbaarheid over de situatie in het VK te waarborgen. Het organiseerde een groot marktonderzoek betreffende de situatie post-brexit en later een gedetailleerd onderzoek over de belangrijke foodservicemarkt. Daarnaast wilde ze Vlaamse producten onder de aandacht houden van de Britse bedrijven door onder andere een foodevent op de New Convent Garden Market, de groothandelsmarkt die heel Londen bevoorraadt, te organiseren. Ook op de groothandelsmarkt van Birmingham werd een ontbijtevent georganiseerd, zodat de plaatselijke handelaren konden kennismaken met de Vlaamse paradepaardjes.
Grillen van VK
"Verder hebben we op persoonlijk vlak, mijns inziens, veel kunnen betekenen voor de bedrijven. Met name voor de kleinere bedrijven kon de paparassenwinkel, die bij de Brexit kwam kijken, ervoor zorgen dat door de bomen het bos niet meer gezien werd", gaat Ward verder. "Of het een succes is geweest, is moeilijk te zeggen. Zoals aangegeven, denk ik dat we veel ondernemers hebben kunnen helpen. Echter zijn we zeer afhankelijk geweest van de grillen van de Britse regering. De fytosanitaire certificaten zouden vanaf april 2021 al ingevoerd moeten worden. Echter werd het keer op keer uitgesteld, waardoor we inmiddels bijna in 2024 zijn. Gelukkig lijken de fytosanitaire certificaten voor groenten en fruit niet meer nodig te zijn, omdat deze productgroepen bij de risicomatrix in de low-categorie zijn ingedeeld. De huidige administratie voor export blijft natuurlijk wel van kracht."
Britse markt is het waard
Of de verdwijning van de BAR voor problemen bij bedrijven in de export naar VK zal zorgen, durft Ward niet te zeggen. "Bedrijven zijn weerbaar en zullen zich altijd aan moeten passen aan nieuwe regels en verplichtingen. Dat is niet altijd plezierig en geeft, zoals bij Brexit, extra kosten en soms vertragingen. Desalniettemin zullen er altijd oplossingen gevonden worden. Ook in dit geval. De Britse markt gaat men niet afschrijven. Het is te belangrijk voor Vlaamse bedrijven. Wel zien we dat ondernemers die vroeger naar het VK exporteerde weer de Europese markt terug heeft gevonden. Het is zonde, want het feit dat export naar het VK iets meer voorbereiding vraagt, is het waard. Echter blijft het 'survival of the fittest'; wie zich aanpast, overleeft."
"Met het einde van de BAR stopt ook mijn functie als Brexit consulent. Bedrijven kunnen tot 31 december nog bij mij terecht voor hun vragen en daarna bij de B2B afdeling van VLAM. Ikzelf ga daarna op zoek naar een nieuwe uitdaging."
Het BAR werd tijdens een slotevent op 23 november in Zeebrugge dan echt officieel afgesloten. Met verschillende organisaties, zoals VLAIO, ILVO, FIT en Fevia, werd teruggeblikt op de 3-jarige periode. De realiteit van Brexit bestaat nog steeds en opvolging is nog nodig want er is nog veel onduidelijkheid. "We menen dat dankzij de ondersteuning en de talrijke initiatieven die we namen bijgedragen hebben aan de veerkracht van de Vlaamse bedrijven en hen geholpen hebben om de schokken die de Brexit heeft veroorzaakt te helpen opvangen en hen te wapenen voor de toekomst", besluit Ward.
Foto's VLAM
Voor meer informatie:
Ward Verberc
k
VLAM
+32(0)473 269 472
[email protected]
[email protected]
www.vlam.be