Begin deze maand gingen de centrale banken van de Verenigde Arabische Emiraten en Egypte akkoord met een wisselkoersovereenkomst, bedoeld om de worstelende Egyptische economie te ondersteunen. In een gezamenlijk persbericht stond dat de overeenkomst de twee centrale banken in staat zou stellen om tot 5 miljard Emirati dirhams en 42 miljard Egyptische ponden om te wisselen, ongeveer het equivalent van 1,36 miljard dollar.
Hoewel valutaswaps tussen de Golflanden en Egypte, en meer in het algemeen de financiële hulp aan Egypte uit de Golf, niet ongewoon zijn en sinds 2013 de 100 miljard dollar hebben bereikt, weerspiegelen ze wel de omvang van de monetaire crisis in Egypte, waar de economie is vertraagd door de erosie van de deviezenreserves en de devaluatie van het Egyptische pond ten opzichte van de Amerikaanse dollar.
Handel in land- en tuinbouwproducten is bijzonder kwetsbaar
De impact op de export van land- en tuinbouwproducten is aanzienlijk. Vorig seizoen waren prijsschommelingen voor veel gewassen, onder meer citrus, uien en aardappelen, vrijwel dagelijkse kost. Een schijnbare prijzenoorlog werd aangewakkerd door wisselkoersverschillen en tastte de wintstmarges van de exporteurs aan.
Een ander neveneffect van de valutacrisis op de land- en tuinbouwsector zijn de exportregels. Om de erosie van de deviezenreserves tegen te gaan, eist de overheid dat importerende bedrijven een exportactiviteit hebben die hen in staat stelt buitenlandse valuta te innen. De link met de tuinbouwsector is dat een aanzienlijk aantal importeurs ervoor kiest groenten en fruit te exporteren om zich aan deze regelgeving aan te passen. Men kan zich de impact voorstellen van 'parasitaire' spelers die de gelederen van legitieme exporteurs binnendringen.
BRICS-lidmaatschap wordt gunstig ontvangen door exporteurs
Maar toen kwam de grote aankondiging: Egypte is uitgenodigd om zich bij de BRICS aan te sluiten. Het nieuws werd met veel enthousiasme onthaald door spelers uit de tuinbouw en exporteurs in het algemeen. Om te begrijpen hoe de toetreding tot de BRICS tuinbouwexporteurs zal helpen, spraken we met economisch analist Khaled Al-Sayed, auteur van "Hakawi Fi Elbusiness" (Business Stories), een column gewijd aan de Egyptische internationale handel, gelezen door een groot aantal Egyptische en Arabische exporteurs.
Terugblikkend op D-Day, 23 augustus 2023, verwachtten weinigen dat Egypte lid zou kunnen worden van de BRICS, gezien de moeilijkheden van het land. Khaled: "Velen suggereerden dat Egypte een zeer kleine kans had om zich bij de BRICS aan te sluiten vanwege de huidige economische situatie, maar dit is niet de manier waarop zulke cruciale politieke en economische beslissingen worden genomen. China is zeer geïnteresseerd in uitbreiding in Afrika, en Egypte kan een grote kans vertegenwoordigen als belangrijke toegangspoort tot het continent vanwege de rijke hulpbronnen en het hoge percentage geschoolde jongeren, om nog maar te zwijgen van het geografische voordeel en de industriële expertise. Rusland ziet Egypte dan weer als een belangrijke politieke en economische bondgenoot."
Op de korte termijn kan BRICS-lidmaatschap handelsvolumes vergroten
De verrassing werd onmiddellijk gevolgd door feestvreugde en enthousiasme onder exporteurs en andere zakelijke spelers, die hun vreugde deelden op tv-shows en op LinkedIn. Voor Khaled is dit enthousiasme volkomen terecht: "De BRICS-landen zijn momenteel slechts goed voor een derde van de Egyptische handel, ondanks de Egyptische schaarste aan Amerikaanse dollars. Egypte zal dus naar verwachting een groot deel van de andere handelsstromen kunnen overhevelen naar de BRICS-landen, waar de internationale handel zal plaatsvinden met nationale valuta in plaats van met Amerikaanse dollars. Dit zou geweldig nieuws moeten zijn voor exporteurs, aangezien zij bevrijd van de huidige extreme valutagrenzen zullen kunnen werken."
"Zoals ik het zie, kan toetreding tot de BRICS om vele redenen een kans zijn voor de Egyptische economie in alle sectoren", vervolgt Khaled. "Veel Egyptische sectoren worden getroffen door de schaarste aan Amerikaanse dollars, omdat veel grondstoffen worden geïmporteerd. Vanaf volgend jaar kan deze uitdaging deels worden opgelost, omdat de nieuwe BRICS-bondgenoten al interesse hebben getoond in investeringen in Egypte door nieuwe fabrieken in verschillende industrieën te openen. Investeringen zullen knowhow naar Egypte overbrengen en een nieuwe hub creëren waar lang naar werd uitgekeken."
De land- en tuinbouwsector hoopt vooral op een grotere handel tussen Egypte en de BRICS-landen, in een tijd waarin klimaatverandering en geopolitieke spanningen voedselzekerheid weer bovenaan de agenda van regeringen plaatsen. "Ondanks de uitdagingen van klimaatverandering die de hele wereld treffen, is Egypte voor veel BRICS-landen de belangrijkste bron van groenten en fruit geweest", zegt Khaled. "Vorig jaar importeerde Rusland groenten en fruit uit Egypte ter waarde van 600 miljoen dollar. Met de nieuwe handelsfacilitatie na de alliantie verwacht ik dat dit bedrag snel zal groeien. En het met Rusland behaalde succes zal ook met andere BRICS-landen worden herhaald. Ik neem aan dat de citrusexport naar Rusland bijvoorbeeld in de toekomst in roebels zal worden betaald, die Egypte dan kan gebruiken om graan uit Rusland te kopen. Maar ik zou graag willen benadrukken hoe belangrijk het is om onze verwerkende sector op te waarderen, met de ontwikkeling van de productie van bijvoorbeeld citrussap en jam. Want dat realiseert toch een hogere waarde dan de export van het verse product."
Geen muntstabiliteit van de ene op de andere dag
Afgezien van de verwachtingen, betekent BRICS-lidmaatschap op zich weinig totdat de instrumenten voor de implementatie ervan zijn vastgesteld, vooral de monetaire instrumenten die nodig zijn om de koers van het Egyptische pond te verstevigen. "De echte kwestie zijn echter de regels die de wisselkoers tussen de respectieve BRICS-valuta’s zullen waarderen. De Egyptische centrale bank bereidt momenteel een valutamand voor die naast goud ook de USD, EUR en andere valuta’s zal omvatten. Dit doet ons afvragen: wat is de rol die de New Development Bank, ook de ‘BRICS-bank’ genoemd, zal spelen bij het definiëren van de waarde van valuta?"
De meest optimistische waarnemers kunnen daarom alleen maar hopen op een grotere export naar de BRICS-landen, markten die – laten we niet vergeten – al van groot belang zijn voor Egypte. Khaled denkt echter dat het maar liefst tien jaar zal duren om de werkelijke impact van het BRICS-lidmaatschap te kunnen meten. "Ik geloof dat er op dit moment veel dingen plaatsvinden ter voorbereiding op de expansie in 2024. Er wordt beleid opgesteld, procedures worden besproken en zelfs over de belangrijkste richtlijnen moet nog overeenstemming worden bereikt. Van Egyptische kant begrijp ik dat de regering een "BRICS-eenheid" aan het oprichten is, die belast is met samenwerkingsdossiers met de BRICS-groep. Tot de leden daarvan behoren relevante ministers en functionarissen. Deze eenheid gaat samen met de lidstaten alle werkinstrumenten doornemen en samen met de investeringsautoriteit bepalen welke projecten de komende periode bij de BRICS kunnen worden ingediend. Vanuit mijn standpunt hebben we minstens tien jaar nodig tussen het definiëren van een strategie en het implementeren van de instrumenten die nodig zijn om deze op intra-BRICS-niveau te bereiken."
Voor meer informatie:
Khaled Al-Sayed
Business Stories (Hakawi Fi Elbusiness)
Tel: +20 109 044 0929 (Egypte)
[email protected]
www.linktr.ee/khaled_al_sayed
