Weer en arbeid blijven twee belangrijke gespreksonderwerpen dit frambozenseizoen. In Nederland blijven de frambozenprijzen stabiel, maar niet uitzonderlijk hoog, waardoor telers zich zorgen maken over de gestegen plukkosten.
In Duitsland stijgt de regionale teelt van frambozen, die moeten concurreren met de invoer uit verschillende landen. Nedersaksen, een belangrijke teeltregio, profiteert van langere oogstseizoenen en een betere kwaliteit van het fruit dankzij innovatieve teeltmethoden.
Het Britse frambozenseizoen begon iets later dan verwacht, waarbij een overvloedig aanbod voor onzekerheid over de vraag zorgde. In Frankrijk heeft de binnenlandse consumptie van frambozen moeite om te concurreren met geïmporteerde variëteiten, terwijl producenten zich richten op het verhogen van promoties in winkels.
Italië blinkt uit als een belangrijke frambozenproducent, met regio's als Vinschgau, Piemonte en Sicilië die uitzonderlijke kwaliteit leveren. Spanje heeft te maken met lagere frambozenvolumes, wat leidt tot hogere prijzen voor telers, terwijl Servië worstelt met een lagere oogst als gevolg van ongunstige weersomstandigheden.
Oekraïense frambozentelers hebben te maken met lage prijzen, wat wijst op de behoefte aan betere infrastructuur en een beter beheer van de koudeketen. De Noord-Amerikaanse markt heeft dit seizoen te kampen met een gebrek aan aanbod door de lage teelt in Mexico als gevolg van het warme weer.
Nederland: Frambozenprijzen niet overdreven hoog
De prijzen van Nederlandse frambozen liggen momenteel rond de 1,30 euro voor 125 gram. "Niet overdreven hoog," merkt een Nederlandse fruithandelaar op. "Frambozen zijn een vrij arbeidsintensieve teelt en met de gestegen plukkosten zullen telers hier niet al te blij mee zijn. Het Nederlandse aanbod is overvloedig. Tegelijkertijd is de vraag, ook in Duitstalige landen, redelijk op peil." Volgens de fruithandelaar komen er echter steeds meer frambozen uit Polen, waar ook wordt geïnvesteerd in betere rassen zoals Lagorai.
België: Recente warmte houdt topproducties frambozen tegen
Het Belgische aanbod van frambozen is nog relatief beperkt op het moment. Waar in vele landen de productie al volop van start is gegaan, heeft het recente warme weer er in België voor gezorgd dat de topproducties nog even op zich laten wachten. "Door de warmte zijn de planten in een soort overlevingsmodus gegaan, waardoor de volumes vooralsnog niet van een uitzonderlijk niveau zijn. Het resulteert ook in relatief hogere prijzen voor de tijd van het jaar, omdat er wel veel vraag naar is gedurende de zomer. De komende weken zal de markt, naar verwachting, enigszins verlicht worden."
Duitsland: Toename teelt in Nedersaksen
Voor frambozen kunnen handelaren sinds ongeveer drie weken terugvallen op regionale openlucht frambozen; daarvoor waren er al tunnel- en kasframbozen. "Op dit moment lijkt de verkoop wat terug te lopen, wat precies te maken heeft met het feit dat het vakantieseizoen in verschillende regio's al is begonnen. De prijzen zijn echter nog steeds over het algemeen stevig en stabiel met een gemiddelde vraag, bevestigt een handelaar. Het binnenlandse zachtfruit zou rechtstreeks concurreren met geïmporteerde frambozen uit tal van landen. "Niet alleen groeiende landen zoals Portugal en Marokko zijn nog steeds vertegenwoordigd op de markt, maar ook overzeese landen zoals Zuid-Afrika en Mexico. Dit is zeker merkbaar in de marketing. Inmiddels komen de eerste frambozen uit Polen en Servië op de markt.
Dankzij nieuwe teeltmethoden kunnen frambozen in het belangrijke teeltgebied Nedersaksen nu van mei tot september worden geoogst. In 2022 werd in Nedersaksen 192 ton frambozen van de vollegrond geoogst. Het huidige weer, de warme temperaturen en de zonneschijn wijzen op een zeer goede vruchtkwaliteit op de bedrijven. De laatste jaren is de teelt van frambozen steeds meer verschoven van de vollegrond naar de beschermde teelt: "Hierdoor kunnen we de retail consistente hoeveelheden en kwaliteiten bieden, ongeacht het weer," legt een teeltadviseur uit.
VK: Midlands vroegste frambozentelende regio dit jaar
Het langverwachte frambozenseizoen in het VK is half mei begonnen, zij het ongeveer 10 dagen later dan verwacht. "We zijn nu vol aan de gang met de oogst," zei een vertegenwoordiger van een telersvereniging. "Traditioneel zijn onze telers in Kent als eerste aan de beurt en dan trekken we verder het land in, maar dit seizoen heeft een ongebruikelijke spreiding laten zien met telers in de Midlands die een vroeger dan normaal seizoen hebben."
Er is momenteel echter een groter aanbod van frambozen dan de vraag vereist. Het blijft onzeker of dit overschot te wijten is aan een overaanbod op de markt of dat de aanhoudende crisis in de kosten van levensonderhoud de vraag van de consument beïnvloedt.
In de afgelopen jaren is het areaal in het Verenigd Koninkrijk licht toegenomen. Deze uitbreiding, in combinatie met de introductie van nieuwe rassen en verbeterde teelttechnieken, heeft bijgedragen aan een hogere teelt. Als gevolg hiervan hebben retailers hun marketingstrategieën aangepast en kiezen ze voor grotere verpakkingen en lagere prijzen per kilo in plaats van frequente 2-voor-1 aanbiedingen. Hoewel dit gunstig is voor de consument, heeft het ook gevolgen voor de prijs die telers ontvangen.
Wat de algemene vooruitzichten voor het seizoen betreft, is het nog te vroeg om het succes te bepalen. Typisch is dat de vraag van Schotse consumenten robuust is, omdat ze een voorkeur hebben voor lokaal geteelde bessen. Op dit moment lijkt er voldoende arbeidsaanbod te zijn. De grootste uitdaging ligt echter in de uiteenlopende herkomst van de arbeidskrachten, waarbij taalbarrières de productiviteit soms in de weg staan. Bovendien vormt het gebrek aan terugkerende arbeidskrachten een extra obstakel om de productiviteit op de velden op peil te houden.
Frankrijk: Consumptie van binnenlandse frambozen nog steeds laag
Begin juli zijn alle teeltregio's voor frambozen in Frankrijk actief. Met gemiddelde temperaturen in mei was het geen vroeg jaar, zoals het geval was in 2022. De laatste hooggelegen regio's zijn vorige week begonnen, het seizoen is ook begonnen in het noorden en is in volle gang in de regio's Rhône-Alpes en het zuidwesten.
Vanaf deze week zouden de frambozenvolumes moeten toenemen en de schappen van de Franse supermarkten verder moeten vullen. Helaas ondervinden Franse frambozen op het gebied van marketing nog steeds problemen door het grote aantal geïmporteerde frambozen in de schappen van de supermarkten, die concurreren met de Franse frambozen. De consumptie van Franse frambozen is slechts 15%. Met andere woorden, 85% van de frambozen die in Frankrijk worden geconsumeerd komen uit het buitenland. De grootste uitdaging bij het vermarkten van Franse frambozen is om lijnen te openen in supermarkten en ze daar te houden. Net als aardbeien zijn frambozen erg weersgevoelig, met pieken en dalen in de teelt. Op bepaalde momenten kan het daarom moeilijk zijn om de lijnen te bevoorraden, wat supermarkten niet aanmoedigt om de import te verminderen ten gunste van binnenlandse frambozen.
Wat wel zeker is, is dat de Fransen steeds meer frambozen eten, als we kijken naar de consumptie van de afgelopen jaren. Om de consumptie te stimuleren, worden er in de winkels promoties gepland in de weken die overeenkomen met de pieken in de teelt.
De kwaliteit was vrij goed aan het begin van het seizoen, maar werd helaas geconfronteerd met een sterke ontwikkeling van Drosophila Suzuki, een vlieg die schade veroorzaakt en de kwaliteit verslechtert. De impact van deze suzuki-vlieg verschilt van stroomgebied tot stroomgebied.
Italië: Portugese frambozen zeer concurrerend op Italiaanse markt
Frambozen zijn het op één na meest geteelde zachtfruit in de Vinschgau (in hoeveelheid alleen overtroffen door aardbeien); ze worden aangeplant op een hoogte tussen 900 en 1.700 meter boven zeeniveau. Vanaf juli is er ongeveer 30 ton fruit beschikbaar en er wordt een zeer hoge kwaliteit verwacht. Een producent uit het noorden van Italië legt uit dat veel van de teelt uit het hooggebergte komt. Zijn frambozenplanten bevinden zich tot 1400 meter boven zeeniveau. De oogst is bij hem ongeveer tien dagen geleden begonnen en zal geleidelijk doorgaan tot de eerste vorst eind oktober. De kwaliteit is goed omdat alle bessen beschermd worden door tunnels. De frambozen zijn verpakt in dozen van 30x40 cm, 8 manden met een totaalgewicht van 1 kg per doos. De afnemers zijn voornamelijk groothandelsmarkten in Noord- en Midden-Italië. De prijs lag de afgelopen dagen rond de 8-10 €/kg.
In Piemonte begon de frambozenoogst in mei. "De volumes die op dit moment worden geoogst zijn zeer beperkt. Onze planten zijn aan het herbloeien, dus we zullen ongeveer 15 dagen hebben tussen de eerste oogstcyclus van mei-juni en de tweede," legt een operator uit. "In mei en juni ging de verkoop goed van start, met noteringen van ongeveer 9-10 euro/kg voor het fruit dat bestemd is voor de retail, en zelfs hogere prijzen op de groothandelsmarkten. Eind juni lag onze frambozenverkoop rond de 6 €/kg, om vervolgens in deze week (de 27e van 2023) weer te stijgen naar 8 €/kg." Op de Italiaanse groothandelsmarkten werden midden juni ook frambozen van Portugese oorsprong verkocht tegen een gangbare prijs van 18,50 €/colli tegenover 20 €/colli voor het Italiaanse fruit. "De Portugese framboos was zeer concurrerend wat prijzen betreft, en hetzelfde was te zien bij blauwe bessen," vervolgt hij. "De bessen uit Polen, Nederland en België zullen binnenkort ook binnenkomen. Dit zijn landen die al jaren in zachtfruit investeren en al een goede positie op onze markten hebben."
De Siciliaanse frambozenseizoen heeft dit jaar meer dan een maand geduurd en eindigt eind juli. De telers waren vanaf het begin zeer tevreden. "We zijn begin januari op volle kracht begonnen met oogsten en zijn praktisch zonder onderbreking doorgegaan," vertelt een teler. "Onze topvariëteit heet 'Shani' en is zeer geschikt voor onze heuvelachtige gebieden. We registreerden een paar korte schimmelperiodes in mei, als gevolg van het natte en regenachtige weer. We grepen in met antagonistische schimmels. Het verkoopseizoen was heel bevredigend. In januari hadden we teeltprijzen van 12-13 €/kg. Deze prijzen hielden stand tot april, toen ze daalden tot 7-8 €/kg. Momenteel liggen de noteringen rond de 6-7 €/kg."
Spanje: Lage volumes gecompenseerd door hoge prijzen voor telers
De Spaanse frambozenseizoen is zo goed als afgelopen, met minder verkochte volumes dan in het vorige seizoen. Tot eind april bedroeg de geschatte gemiddelde volumedaling 21%, volgens gegevens van marketeers in de sector. Als gevolg van het lagere aanbod liggen de prijzen die de teler ontvangt boven het gemiddelde van de afgelopen jaren. In week 24 was bijna het totale verwachte volume voor het seizoen al op de markt gebracht, volgens de gemiddelde resultaten van de drie voorgaande seizoen. De Spaanse frambozenprijzen op de groothandelsmarkt van Rungis, in Frankrijk, gingen van 12,80€/kg naar 10,70€/kg (125gr trays) in de laatste 4 weken van het seizoen, wat een hoger gemiddelde is dan de twee voorgaande seizoenen.
Zuid-Afrika: Beperkt aanbod veroorzaakt gat in de markt
Het frambozenseizoen in Zuid-Afrika begint in september, maar er is het hele jaar door teelt in de Zuidkaap. Een inkoper van diepgevroren frambozen zegt echter dat de volumes op dit moment erg laag zijn; er is een goede exportmarkt voor diepgevroren Zuid-Afrikaanse frambozen.
"Frambozen zijn erg moeilijk te telen, dus er is zeker een gat in de markt door het beperkte aanbod. Lokaal is er wel vraag naar! We zouden graag meer planten, maar de beperking is genetica," zegt een teler in de Zuidkaap, die in oktober begint met oogsten.
Servië: Lage frambozenoogst door slecht weer
Als gevolg van zware regenval aan het einde van de lente en het begin van de zomer, is de oogst van verse frambozen dit seizoen 2023 lager en zeer weinig gericht op export. Volgens een grote teler worden ze ook vooral op de lokale markt verkocht. De voorraden bevroren frambozen van vorig seizoen zijn nog steeds erg groot, met ongeveer 25.000 ton die niet geëxporteerd is, waardoor de prijzen voor zowel verse als bevroren frambozen aanzienlijk lager zijn.
Een grote teler en exporteur heeft de lokale sector gewaarschuwd: "We kunnen niet langer vertrouwen op het klimaat. Ik heb voorzorgsmaatregelen genomen met grote investeringen in zowel de infrastructuur als de coldchain. In moeilijke tijden, zoals dit jaar, moet je meer investeren terwijl je marges lager zullen zijn. Dit betekent dat het je misschien het dubbele kost van je teeltkosten, maar je moet er alles aan doen om ervoor te zorgen dat je deze uitdagingen technisch overwint. Het regent en er is overal zon. Servische producenten moeten begrijpen dat de dagen van plukken en opslaan zonder een goede coldchain voorbij zijn."
Oekraïne: Lage prijzen voor Oekraïense frambozen
De ondergrens van de inkoopprijzen voor frambozen van kleinschalige telers is in Oekraïne voor het eerst onder de psychologische grens van 50 US dollarcent p/kg gezakt. In de regio's waar frambozen worden geteeld, bereikten de prijzen 18 UAH/kg (€ 0,44) en er waren zelfs de eerste pogingen om de prijzen te verlagen tot 17 UAH/kg
(€ 0,42). Bij deze prijs was er echter geen grote toestroom van mensen die frambozen wilden leveren voor verwerking. De prijzen in het hogere prijssegment zijn ook veranderd. Aan het begin van de week slaagden grote leveranciers erin om "klasse A"-frambozen te verkopen tegen prijzen tot 35 UAH/kg (€ 0,87), maar tegen het einde van de week daalde de bovenste inkoopprijs voor veel verwerkers tot 30 UAH/kg (€ 0,74).
Een groeiende vraag van de verwerkers zou onder normale omstandigheden een positief signaal voor de markt zijn geweest, maar een recordframbozenoogst in Oekraïne zal het huidige prijsniveau waarschijnlijk niet stabiliseren of ondersteunen. Bovendien is het zomerframbozenseizoen nog maar net begonnen en oogst Oekraïne het grootste deel van de frambozenoogst van augustus tot oktober.
Noord-Amerika: Krappe voorraden en grote vraag
De aanvoer van frambozen blijft erg krap. "Ze komen nu uit Mexico en door de hitte is een groot deel van de oogst verbrand, dus het is een kwestie van proberen er genoeg van te krijgen," zegt een verlader, die opmerkt dat dit al een paar maanden de situatie is.
Gezien de hittestress is het belangrijk om het fruit dat wordt verscheept goed in de gaten te houden. "Meestal als er veel vraag is, kan de kwaliteit omhoog en mijn klanten betalen veel geld, dus zijn ze erg streng op kwaliteit," zegt hij.
Maar die hoge prijzen voor frambozen zorgen er op dit moment ook voor dat de vraag wat afneemt. "Je komt op een prijsniveau waar de meeste mensen ze moeten verkopen voor € 6,41 - € 7,33 en dat vermindert echt de vraag," zegt hij.
Voorlopig zal de teelt uit Mexico blijven komen, maar binnen een maand zal de oogst overgaan naar Californisch fruit. Van daaruit zal de teelt verder noordwaarts gaan via de regio's in het noordwesten van de Stille Oceaan, waaronder British Columbia, Canada.
Volgende week: Overzicht wereldmarkt limes