Er is discussie over de afschaffing van de btw voor groenten en fruit. Een grote groep voorstanders stelt dat de afgelopen twintig jaar groenten en fruit 40 procent duurder zijn geworden, terwijl suiker 20 procent goedkoper werd, zo schrijven de Nieuwscheckers van Universiteit Leiden. Deze conclusie berust, volgens hen, echter op verouderd onderzoek van ruim vijf jaar geleden en blijkt deels onwaar te zijn, maar groenten en fruit zijn inderdaad 40 procent geworden.
De lobby voor afschaffing van btw op groenten en fruit baseert zich op een bericht uit 2018 van FoodWatch. Daarin baseren zij zich op de consumentenprijsindex (CPI), die maandelijks berekend wordt door het CBS. Het bericht van Foodwatch is gepubliceerd in 2018 en vergelijkt de CPI-cijfers van 'Groenten', 'Fruit' en 'Suiker' tussen 2000 en 2017. "Als je deze prijsontwikkeling sinds de eeuwwisseling bekijkt, dan slaat de schrik je helemaal om het hart: Fruit: 43% duurder, Groente: 46% duurder, Suiker: 18% goedkoper", stelde zij destijds.
De bewering klopt dus voor de periode 2000-2017. De periode 2018-2022 blijft echter buiten beeld, terwijl de verhoging van de btw in 2019 en de hoge inflatie van de laatste paar jaar de prijzen behoorlijk hebben beïnvloed. Om erachter te komen wat er werkelijk 'de laatste twintig jaar' gebeurd is, bekijken we de prijsontwikkelingen tussen 2003 en 2022, zo schrijft Nieuwscheckers.
"We zien dat de prijsindices van groenten en fruit tussen 2003 en 2022 tot bijna 146 en 136 zijn gestegen, terwijl de prijsindex van suiker met ruim 101 stabiel is gebleven. Groenten en fruit zijn dus over deze periode respectievelijk 46% en 36% duurder geworden, terwijl suiker 1% duurder werd. Die daling verdwijnt dus als we ook de laatste 5 jaar meenemen in de analyse."