"Ik denk dat
passiefruit lange tijd een verwaarloosd product is geweest - weinig mensen telen het als een gewas met topprioriteit en bijna niemand gaat naar de winkel om passiefruit te kopen. Wij willen dat veranderen," zegt Alex de Sousa van Aril Farms, een naam die volgens hem geassocieerd kan worden met passiefruit van hoge kwaliteit.
Vier jaar geleden begon hij met het testen van passiefruit als aanvulling op het fruit, dat in Zuid-Afrika ook wel granadilla wordt genoemd.
Naast passiefruit teelt hij granaatappels, cactusvijgen en kruisbessen, opgezet door Alex en zijn vrouw Karina de Sousa. Zij is door de week postdoctoraal studente aan de Universiteit van Pretoria en in het weekend teler. Haar vader en een vriend helpen vaak als Alex niet op het bedrijf kan zijn; hij is veel weg voor zijn baan in de mijnbouw.
De cactusvijgen hebben het 'zeer, zeer goed' gedaan en worden geleverd aan Nuleaf waar ze worden herverpakt voor Pick 'n Pay, in hun kenmerkende verpakking. Dit jaar lag de nadruk in de jonge Wonderful granaatappelboomgaard op de vegetatieve groei, terwijl de passievruchten hen 'erg bezig' hielden.
Een noodlijdend segment nieuw leven inblazen
Toen hun passiefruitboomgaarden in Zusterstroom, tussen Bronkhorstspruit en Groblersdal, net begonnen te produceren, namen ze monsters mee naar Spar-winkels in Gauteng en Mpumalanga om interesse te creëren voor de grote passievruchten van goede kwaliteit.
"Een winkelmanager vertelde ons dat hij blij mocht zijn als hij vijf à tien mandjes passiefruit per week verkocht, maar ik liet honderd mandjes bij hem achter en vroeg hem het gewoon te proberen. Anderhalve week later bestelden ze nog eens honderd stuks," vertelt Alex.
En als ze nu twee pallets neerzetten op de markt van Johannesburg, zijn die de volgende dag allemaal verkocht.
"We werken met Subtropico-marktagenten op de markten van Johannesburg, Pretoria Tshwane en Kaapstad. Ik ben erg onder de indruk van Subtropico. Hans Steyn van Johannesburg Subtropico hielp ons toen we het merk aan het ontwikkelen waren en gaf ons feedback over wat op de markt werkt en wat niet."
In de Westkaap worden de passievruchten van Aril Farms herverpakt en verkocht door Woolworths, terwijl ze ook worden verkocht door Food Lovers Market.
Hij vervolgt: "De kwaliteit van het fruit spreekt voor zich. Nu zitten we in een fase waarin we onze klanten moeten vertellen dat we op dit moment niet meer kunnen leveren."
Exponentiële uitbreiding
Daarom breiden ze exponentieel uit en zijn ze van plan de volumes de komende jaren te verdubbelen door nieuwe boomgaarden in de Wilge River Valley en in Yzerfontein in een joint venture met Anton en Makkie Bester van Fynbos Gardens, aan de westkust in de Westkaap.
"We zijn zeer verrast door het succes, maar het is niet gemakkelijk geweest om ze te kweken. Onze winters zijn koud - in 2019 bereikten we in de vallei een record van -14°C - dus we hebben moeten uitzoeken hoe we ons passiefruit door de winter krijgen. We hebben ontdekt dat calcium helpt en we zijn begonnen met acht lijnen waarop we hebben geëxperimenteerd: bemesting en geen bemesting, chemische en organische bemesting, snoeien en niet snoeien (zeker snoeien). En toen we eindelijk de winnende formule hadden gevonden, hebben we vorig jaar onze eerste drie hectare geplant."
De vruchten hebben een vruchtvlees-tot-schilverhouding van 60%, zelfs tot 70% laat in het seizoen. De ongewone grootte is niet noodzakelijk een genetische eigenschap, gelooft hij, maar het resultaat van het teeltrecept dat ze hebben uitgevonden. Zo zegt hij dat de sterkste uitlopers moeten worden gesnoeid om grotere vruchten te verkrijgen.
Geen afhankelijkheid van Eskom
Dit seizoen 
zal hun oogst tussen de 60 en 80 ton liggen (tegenover 7 ton vorig jaar), die ze verpakken in het nieuwe pakstation dat ze grotendeels zelf hebben gebouwd en ingericht, zelfs de verpakkingslijn.
Rechts: de kenmerkende verpakking van hun cactusvijgen.
Een ander stuk gereedschap dat Alex uitlicht, zijn de elektrische voertuigen van Eleksa, het eerste geregistreerde bedrijf voor volledig elektrische voertuigen in Zuid-Afrika.
"Wanneer we de boomgaarden inspecteren, betekent dit dat we 25 oogstlijnen per hectare controleren, elk 2,4 m hoog - dat is 12,5 km intensieve inspectie op 5 hectare - en dan heb je nog maar één kant van de lijn gelopen. Het bedrijf is gebouwd, gebaseerd op de elektrische voertuigen van Eleksa die we er gebruiken."
In feite, voegt Alex eraan toe, heeft de kwekerij nooit op het nationale elektriciteitsnet gezeten en zijn de boomgaarden en dammen vanaf het begin aangelegd met het oog op zonne-energie voor de hele energievoorziening. De topografie van het land helpt om water naar de boomgaarden te pompen, voor druppelirrigatie onder lage druk.
Plannen voor biologische teelt
Alex prijst de hulp die ze hebben gekregen: vroeg in hun carrière als passiefruitteler raakte hij even in paniek toen er geen vruchten kwamen. Kevin Language van InteliGro in Groblersdal bezocht de boomgaarden en verzekerde hem dat de basis in orde was, maar dat ze bijen moesten inzetten om de ontoereikende bestuiving aan te pakken.
"We zetten nu minimaal zes bijenkasten per hectare in. Zonder bijen komen we nergens met passiefruit. Maar omdat passievruchten continu bloeien, is de veiligheid van bijen voor ons een groot risico en kunnen we letterlijk geen chemicaliën spuiten. We zetten CeraTrap in tegen fruitvliegen en Eco-Bb van Andermatt Madumbi, dat is Beauveria bassiana, een kortlevende schimmel en bio-insecticide tegen insecten zoals trips."
De mest die zij een jaar lang composteren trekt wel fruitkeverlarven aan, die in hun volwassen stadium een plaag vormen op de vroege vruchten, maar dat is een kwestie van het juiste evenwicht vinden, merkt hij op. "We willen in de toekomst volledig biologisch gaan."
Hun onmiddellijke plan, naast de uitbreiding die al is begonnen, is om GlobalGAP-gecertificeerd te worden: er is al belangstelling van exporteurs voor hun ongewoon grote vruchten.
Vijgcactussen, voornamelijk Morado's (foto's: Aril Farms)
Voor meer informatie:
Alex de Sousa
Aril Farms
Tel: +27 82 306 4000
alex.desousa360@gmail.com