Door hevige regenval in december tijdens de derde bloei is de vruchtzetting van granaatappelen minder goed geweest in Zuid-Afrika. Volgens de vicevoorzitter van telersvereniging Pomasa zal de oogst dit seizoen daarom iets lager uitvallen dan gebruikelijk.
"Ik verwacht groter fruit en een goede kwaliteit", zegt Christo Nortjé van Blydeverwacht uit Wellington.
De eerste granaatappelen van de vroege rassen Acco en Emek worden op het teeltbedrijf in week 7 geplukt en het seizoen eindigt medio april met het Wonderful ras.
"We hopen dat de logistiek dit jaar vlotter verloopt. Het voordeel is dat onze granaatappelen op de markt worden gebracht wanneer de druiven op zijn en voordat het citrusseizoen begint. In de haven zal het dus niet zo druk zijn. De afgelopen twee seizoenen heeft dit gegeven ons evenwel niet geholpen, maar er speelden natuurlijk andere factoren."
In theorie zou het bedrijf het granaatappelseizoen kunnen verlengen met nog latere rassen zoals Kingdom, maar dat zal de pakstations onder druk zetten omdat dat ras zou overlappen met het citrusseizoen in de Westkaap.
Helft naar het Midden-Oosten
Zuid-Afrika exporteert tussen de 6.500 en 8.000 ton granaatappelen per jaar die geteeld worden op ongeveer 800 hectare.
Vroeger nam Europa het grootste deel van de Zuid-Afrikaanse granaatappelen af. Nu is dat nog ongeveer 30%. Meer dan de helft (57%) gaat momenteel naar het Midden-Oosten en de rest naar Afrika, het Verre Oosten en Azië.
"Wij richten ons op het VK en de EU. Met onze vroege rassen kunnen we het gat vullen dat valt na het Turkse en Israëlische en vóór het Peruaanse seizoen. Naarmate het seizoen vordert, komen onze vroege rassen in een concurrentiestrijd met de Wonderful van Peru. En wanneer onze Wonderful op de markt komen, is Peru al nadrukkelijk aanwezig."
De afgelopen jaren heeft Peru hard op de Europese deur geklopt, waardoor Zuid-Afrika de aandacht heeft verlegd naar het Midden-Oosten. Christo hoopt dat Peru in de toekomst meer volumes naar China en Noord-Amerika zal exporteren, zodat de Zuid-Afrikaanse granaatappelen wat meer ruimte krijgen in de EU.
Zeer goede interne kwaliteit
Het fruit wordt op het veld voorgesorteerd en voorzichtig één voor één in kisten gelegd, die vervolgens naar het pakstation van Sonlia slechts 5 km verderop worden gebracht. Daar wordt overigens het gros van de Zuid-Afrikaanse granaatappelen verpakt. De markt vraagt in de eerste plaats het Wonderful ras, maar wanneer de aanvoer beperkt is, neemt het ook rassen zoals Acco, Emek en Herskovitz op, die allemaal een zeer goede interne kleur hebben. Acco heeft wel een zachtere schil, waardoor een zorgvuldige verwijdering van de pitjes vereist is.
Zuid-Afrikaanse granaatappeltelers hebben geen moeite met de kleuring van deze vroege rassen, maar ze zijn minder lang houdbaar dan de latere Wonderful. Aanzienlijke logistieke vertragingen in de havens hebben de afgelopen twee seizoenen dan ook geleid tot kwaliteitsproblemen bij deze vroege rassen.
Streven naar esthetische perfectie leidt tot voedselverspilling
Wonderful, hoe gewild het ras ook is, stelt deze telers echter voor een aantal serieuze uitdagingen.
"De kleur van de schil van onze Wonderful granaatappelen is niet zo rood als die van Peru. We worstelen met de kleur van de schil, terwijl het vruchtvlees al rijp en bloedrood is. Maar als je te lang wacht tot het fruit uitwendig ook z’n kleur krijgt, begint de granaatappel te barsten, omdat het fruit blijft groeien. Als je 's morgens vroeg of laat in de middag in de stille boomgaard staat, hoor je het fruit kraken", vertelt hij.
Hun onderzoek naar het probleem heeft niet geleid tot een sluitende reden voor de scheurtjes die ook in de kisten of tijdens transport kunnen ontstaan. Temperatuurschommelingen tussen dag en nacht en luchtvochtigheid hebben zeker een invloed. Ook koude regen tijdens onweersbuien op warm fruit zorgt er gegarandeerd voor dat het fruit barst.
"Vanwege de vraag naar een mooie kleur van de schil, exporteren we slechts ongeveer 28% van het klasse I product. Op een gegeven moment moet je gewoon besluiten om te stoppen met wachten tot de kleur er is. Je moet beginnen te oogsten om grote verliezen door scheuren te voorkomen."
Hij wijst erop dat ze dit probleem niet hebben met Acco, Emek of Herskovitz, maar retailers dringen aan op Wonderful granaatappelen en consumenten verwachten fruit met een bloedrode schil.
"We verspillen prima fruit vanwege esthetische verwachtingen. Verwerkende bedrijven beamen dat granaatappelen niet bloedrood hoeven te zijn zonder vlekken op de schil. Ze geven zelfs de voorkeur aan Zuid-Afrikaanse granaatappelen boven Peruaanse product, omdat de pitten in ons fruit roder zijn dan die van de Peruaanse granaatappelen."
Op het teeltbedrijf worden 22 hectare granaatappelen en 30 hectare wijndruiven verbouwd, maar Christo voorziet dat de wijndruiven tegen 2030 zullen verdwijnen.
"Als je genoeg wijndruiven hebt en je kunt ze machinaal oogsten, dan is het geen probleem. Maar wij zijn geen groot teeltbedrijf, dus we zullen die teelt moeten laten vallen. Het probleem is dat granaatappelen meer water nodig hebben dan wijndruiven en we hebben een quotum van 5.000 kubieke meter per hectare voor water uit de Berg River. Voor wijndruiven heb je 4.000 kubieke meter per hectare nodig, voor Acco en Emek 6.500 kubieke meter en voor Wonderful 8.000 kubieke meter."
"De reden voor de hogere waterbehoefte van Wonderful is dat het groeiseizoen een maand langer duurt dan dat van de vroege rassen en dat het een hoogproductief gewas is. Daarom hebben we waterrechten voor 1,5 hectare nodig om 1 hectare granaatappelen te irrigeren", legt hij uit.
Gelukkig maakt de gemiddelde opbrengst van Wonderful veel goed: tussen de 30 en 40 ton per hectare, vergeleken met de 25 ton van Acco en 30 ton van Emek.
Vraag vanuit verwerkende sector groeit
In de afgelopen drie jaar is er geen stijging geweest in het prijsniveau van vers fruit, terwijl de verzend- en verpakkingskosten sterk zijn gestegen. Voor verpakkings-materiaal bedraagt de toename 25% ten opzichte van vorig jaar.
"De verpakkingskosten voor de verwerkende industrie zijn lager dan voor klasse I fruit, aangezien het wordt verpakt in kartons van 15 kg in tegenstelling tot de kartons van 3,8 kg voor klasse I fruit. De kartons zijn een zeer grote kostenpost. Als je alleen voor de verwerkende industrie verpakt, zijn ook de sorteerkosten in het pakstation lager."
"Blue Skies ontpit granaatappelen in Zuid-Afrika en ook wij leveren aan hen. Het is een heel goede markt, omdat er geen kosten voor verzending en verpakkingsmateriaal zijn."
Blydeverwacht stuurt ook granaatappelen naar verwerkers in het VK, Ghana en Egypte.
Zuid-Afrikaanse retailers
De lokale markt voor granaatappelen is klein en ze worden tegen hoge prijzen aan de consument aangeboden. "Als retailers de prijzen een beetje verlaagden, zou dat zeker helpen. Het is moeilijk om vraag te creëren tegen een prijs van R60 (€ 3) en zelfs meer per kilo."
Christo vindt ook dat Zuid-Afrikaanse retailers het fruit niet met de grootste zorg behandelen dat de telers bij hen afleveren. "Zuid-Afrikaanse retailers kijken niet om naar de granaatappelen. Als je kijkt naar hoe ze ermee omgaan, hoe ze het fruit verpakken, welke kwaliteit er in het schap ligt, dan ziet het er niet goed uit."
Christo Nortjé (rechts) met Herman Lensing, een Zuid-Afrikaanse chef-kok die ook schrijft over voedsel
Het pakstation verkoopt kleine granaatappelen in punnets aan retailers met informatiebulletins over hoe je het fruit moet openen en eten als marketinginstrument om de lokale markt te ontwikkelen.
"We hebben een goed product, vooral wat de interne kwaliteit betreft. We moeten de markt ervan overtuigen dat niet alleen Wonderful een goede granaatappel is", zegt hij.
"Eens je het openen van een granaatappel onder de knie hebt, is het niet meer zo rommelig en tijdrovend. Ik open de granaatappelen in water, om ervoor te zorgen dat de pitjes niet breken en alles natspuiten. Je kunt de pitjes ook perfect in glazen potten invriezen", merkt Elizabeth Nortjé op.
Ze merkt op dat ze altijd verbaasd is over de hoeveelheid pitjes in één vrucht. "Met de rijke voedings- en antioxiderende waarde van granaatappelen is het de investering in gezondheid zeker waard, zelfs in moeilijke economische tijden."
De juiste manier om een granaatappel te openen: getopt en in segmenten
Voor meer informatie:
Christo Nortjé
Blydeverwacht Pomegranates
Tel: +27 82 789 4037 (Zuid-Afrika)
christo@blydeverwacht.co.za
www.sapomegranate.co.za