De Iraanse munt bereikte in week 50 een historisch dieptepunt op de valutamarkt, met 1 USD voor meer dan 41.000 IRR. Deze devaluatie zou in theorie een kans kunnen zijn voor Iraanse exporteurs, maar voor exporteurs van verse producten liggen de zaken ingewikkelder.
Is de devaluatie van de IRR ten opzichte van de USD een kans? Morteza Khanouki, marketing- en verkoopmanager van Fajr Safa, een van de grootste Iraanse exporteurs van vers fruit, gaat op die vraag in. Het bedrijf heeft de grootste granaatappelplantages in Iran, evenals moderne hydrocultuurkassen voor tomaten. Met meer dan 2.000 ha grond exporteert het bedrijf 70% van de productie, wat uitzonderlijk is in Iran.
"Ja en nee", antwoordt Morteza op de gestelde vraag. Terwijl de Iraanse telers niet noodzakelijkerwijs worden getroffen door de stijgende energiekosten, zal de devaluatie van de Rial zich niet automatisch vertalen in een grotere export van verse producten, als gevolg van logistieke en vooral politieke factoren.
Ten eerste moeten we ons realiseren dat Iran zijn eigen energie produceert, met inbegrip van gas en brandstof, en dat de Iraanse telers al tientallen jaren zeer weinig betalen voor energiekosten. Morteza: "In een tijd waarin de energiekosten voor de rest van de wereld stijgen, blijven die van ons zeer laag. Onze kosten voor de invoer van specifieke meststoffen en verpakkingen die niet lokaal worden geproduceerd, stijgen echter. Deze stijging wordt nog verergerd door de devaluatie van de Iraanse munt." Volgens Morteza zouden lokale producenten van verpakkingen en meststoffen van de situatie kunnen profiteren, vooral door de kwaliteit te verbeteren.
Maar de devaluatie van de Rial zal de prijs in buitenlandse valuta van Iraanse verse producten dan wel weer verlagen. Inderdaad, zegt Morteza, maar in deze sector maakt dit weinig uit, aangezien het merendeel van de Iraanse van groenten en fruitexport al erg laag geprijsd was.
"Laten we tomaten als voorbeeld nemen: Iran is een van de grootste exporteurs van tomaten ter wereld, maar de meeste Iraanse telers werken in de vollegrond, op kleine percelen van niet meer dan 1 ha, en ze voeren alleen het overschot van hun productie uit, tegen zeer lage prijzen. Als 90% van de export tegen lage prijzen plaatsvindt, zullen de klanten verwachten dat de overige 10%, onze groenten van veel betere kwaliteit dus, hetzelfde prijsniveau zal hebben. Dat is niet zo geweldig. Een verhoging van de hoeveelheden is niet noodzakelijk goed voor hoogwaardige producten". In feite heeft Fajr Safa veel hogere kosten dan de kleinere telers, omdat het als een van de weinige bedrijven investeert in technologie en produceert in kassen.
Daarom is het voor Fajr Safa niet interessant de prijzen verder te verlagen, aangezien het zich positioneert in een premium productassortiment. De onderneming heeft echter geen gemakkelijke toegang tot de westerse markten, waarvan de consumenten zouden kunnen profiteren van een kwaliteitsproduct tegen een betaalbare prijs. Verschillende factoren bemoeilijken de toegang tot deze markten, waaronder logistieke en politieke factoren.
Morteza voegt hieraan toe: "De geografische afstand maakt Spaanse, Marokkaanse of zelfs Turkse producenten uiteraard concurrerender op de westerse markten. Hun transportkosten zijn lager, nog afgezien van het feit dat verse producten lange zeereizen niet overleven". De andere reden is dat er als gevolg van de politieke situatie geen systeem voor bankoverschrijvingen bestaat tussen Iran en Europa. Iraanse telers worden gedwongen om via derden in andere landen te handelen en om complexe en dure financiële constructies op te zetten.
Fajr Safa doet daarom zaken met haar buren in Rusland, de VAE, Qatar, Oman, Irak, Kazachstan en Armenië. Toch was de realiteit anders dan de verwachtingen. "We verwachtten een grotere vraag van Qatar, waar het WK voetbal is gehouden, maar om onverklaarbare redenen gebeurde dat niet. Hetzelfde gold voor Rusland, waarvan we verwachtten dat de vraag zou toenemen als gevolg van tekorten, maar ook dit is niet gebeurd", legt Morteza uit.
Kort en goed: politieke factoren zijn belangrijk en bepalend. "Een normalisering hangt af van cruciale beslissingen, waaronder het bereiken van vreedzame akkoorden met Europa en de Verenigde Staten."
Ondertussen proberen de Iraanse exporteurs van verse producten de verkoop veilig te stellen en het seizoen zonder verliezen af te sluiten. "We proberen te overleven", zegt Morteza. De exporteur zegt dat hij gewend is aan moeilijke scenario's. Toch is het bedrijf een uitzonderlijk succesverhaal in Iran en is het een van de weinige dat het grootste deel van haar productie exporteert.
"We vertrouwen op de kwaliteit van onze producten. Wij produceren bijvoorbeeld de zeer populaire Naar granaatappels, die oorspronkelijk ook uit Iran komen. We telen een heel speciaal ras, dat zuurzoet is. Onze tomaten zijn ook zeer goed, beter zelfs dan de Europese tomaten die we verdrongen uit het duurdere segment in Iran. Gezien de moeilijke omstandigheden presteren we over het algemeen zeer goed".
Voor meer informatie:
Morteza Khanouki
Fajr Safa
Tel.: +989131995808
Email: [email protected]