"De aspergemarkt is nog nooit zo sterk veranderd in al die tijd dat ik in de sector werkzaam ben", zegt Simon Schumacher, directeur van de 'Verband Süddeutscher Spargel- und Erdbeerenanbauer (VSSE). Op de expoSE 2022 sprak hij met ons over het afgelopen aardbeien- en aspergeseizoen en gaf hij een vooruitblik op het potentieel en de uitdagingen voor het komende jaar.
Simon Schumacher
Terughoudendheid om te investeren vanwege dalende verkoop
Ondanks de gemengde stemming wat betreft het moeilijke verkoopjaar, waren de exposanten volgens Simon tevreden en konden ze goede gesprekken voeren. "Natuurlijk moeten we na de beurs zien hoe de handel zich ontwikkelt en in hoeverre de verkoop vergelijkbaar zal zijn met vorig jaar. Juist de asperge- en Zuid-Duitse zachtfruitbedrijven hadden dit jaar een moeilijk seizoen. De terughoudendheid om te kopen waar dit jaar sprake van is en de stijging van de loonkosten zullen zeker gevolgen hebben voor de productieprocessen van de bedrijven. Zo zou het areaal voor de teelt van jonge planten volgend seizoen weleens kleiner kunnen worden. Bovendien vragen bedrijven zich af of bestaande sorteermachines niet nog gerepareerd kunnen worden in plaats van dat men in nieuwe machines investeert."
Onzekerheid na uitbraak van de oorlog
De VSSE kon dankzij het houden van enquêtes beantwoorden hoe de situatie van de aardbeien- en aspergebedrijven momenteel gesteld is. "De oorlog in Oekraïne brak op 24 februari uit, vlak daarna begon het aspergeseizoen. De angst voor oorlog en de daarmee gepaard gaande onzekerheid zijn het gehele seizoen gebleven. In de samenleving werd er op dat moment gediscussieerd over een NAVO-bondgenootschap, een potentiële atoomoorlog, maar ook over warmtekamers voor in de winter. Niemand wist wat er op ons afkwam. Tegelijkertijd wilden veel mensen weer op vakantie, waardoor er wederom weer minder geld aan asperges en aardbeien uitgegeven werd. Dit was in het zuiden deels beter te merken dan in noorden, vooral bij aardbeien", herinnert Simon zich.
Terugtrekking van het aanbod leidde tot een hogere vraag
"De prijzen waren niet toereikend, de invoer was enorm. Deze omstandigheden werden ook sterk begeleid door de media. De markt reageerde hierop en bracht het aanbod van asperges sterk naar beneden, wat later tot een intensieve vraag op de markt leidde. Opeens waren asperges heel zeldzaam, waar maar weinig mensen zich op in konden stellen. De prijzen werden soms al vooraf met de handel onderhandeld, waardoor ze niet meer konden worden verhoogd" zegt Simon.
Goed seizoen voor Noord-Duitse aardbeienbedrijven
Bij aardbeien was de situatie vergelijkbaar, met daarbovenop nog een hittefase. "Dat zorgde ervoor dat het noorden nog een goed seizoen had, omdat de bedrijven daar later beginnen en deels lagere teeltkosten hebben, aangezien de teelt daar grootschaliger plaatsvindt, voor een deel ook zonder dammen en tunnels. Er zijn enkele bedrijven die het afgelopen seizoen in grote lijnen kunnen vergelijken met het seizoen van 2019. Voor aspergebedrijven verliep het seizoen echter merkbaar slechter."
Omzetverlies van 20-30 procent
De vraag is hoe de consumenten nu zullen handelen. "De prijsaanpassingen van gas- en elektriciteitsaanbieders hebben waarschijnlijk al veel huishoudens bereikt. Hierdoor kunnen ze ook berekenen of ze komend jaar wel of niet naar het buitenland op vakantie gaan. Er is hoop dat het beschikbare inkomen zich weer sterker op de binnenlandse markt zal concentreren.
In vergelijking met de pandemiejaren deelden veel directe verkopers dat zij een omzetverlies van 20-30 procent hadden geleden. "Vooral biologische bedrijven met directe verkoop werden hierdoor getroffen. Alles wat niet noodzakelijk was werd minder gekocht. Consumenten kochten minder vaak lokale producten, omdat producten van de discounter hen evengoed aansprak." Verder leek de belangstelling voor producten zoals goedkopere groenten- en fruitsoorten groter. Over het geheel genomen was 2022 voor asperges qua omzet gezien één van de slechts jaren in lange tijd.
Areaalafname van 10-15 procent
"Het areaal zal afnemen", daar is Simon zeker van. "De teelt zal terug worden geschroefd naar een verkoopbare omvang. In 2023 zal het areaal vermoedelijk met 10-15 procent afnemen. Bij aardbeien zal dit vermoedelijk sneller gaan dan bij asperges.Optimaal zal dit weer leiden tot een verbetering van de prijzen. De retail zal hier ook iets op moeten bedenken. Wij hopen dat men trouw blijft aan onze bedrijven en de producten niet 1-op-1 door producten uit Spanje, Griekenland of zelfs Peru, Mexico en Marokko vervangt", aldus Simon.
2023 vergelijkbaar met 2022
Vergeleken met 2020 is de vraag naar consumptie buitenshuis met 100 procent gestegen. De restauranthouders boden echter ook kleinere borden met asperges aan. "Aardbeien voor desserts en dergelijke kwamen soms uit Spanje of andere landen. In regio's met lagere inkomens werden bovendien minder vaak restaurants bezocht. Wij gaan er vanuit dat we in 2023 op een soortgelijke situatie moeten rekenen, zij het niet met dezelfde explosiviteit. Tegelijkertijd hopen we dat de situatie zich ten gunste van asperges zal ontwikkelen“, zegt Simon.
Vanwege de droogte dit jaar moesten de telers hun aggregaten voor waterpompen langer laten draaien, wat dan weer grote gevolgen had voor de productiekosten, gezien de inflatie van diesel. "Verenigingsleden deelden mee dat hun elektriciteitskosten omhoog zijn gegaan van 50.000 euro naar 200.000 euro per jaar. De inflatie in de akkerbouw ligt waarschijnlijk op 20-30 procent. Dit is het gevolg van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, bemesting en verpakkingsmateriaal. De stijging van de loonkosten met 22 procent zal ook een enorme impact hebben.“
Dringend personeel gezocht
Daarnaast zijn er geschoolde werknemers, maar vooral voormannen nodig. "Ook het verkooppersoneel en seizoensarbeiders neemt gestaag af. Seizoensarbeiders uit Roemenië zijn weliswaar in grote getale voorhanden, maar hoe efficiënt en betrouwbaar ze zijn is een andere vraag", zegt Simon. Er komen echter ook seizoensarbeiders uit Moldavië en Georgië, die echter geselecteerd worden door de arbeidsbureaus aldaar. "Bovendien is er een quotum van 5.000 personen voor werknemers uit die regio. Alleen al voor asperges en aardbeien hebben we inmiddels 100.000 tot 140.000 seizoensarbeiders nodig van de 270.000 mensen om in Duitsland in de landbouw en tuinbouw te werken en uit het buitenland komen." Ook de verlenging van de West-Balkanregeling staat hierbij ter discussie. Een andere eis is om personen uit Azië, bijvoorbeeld Vietnam, tijdens het seizoen in dienst te mogen nemen.
Asperge niet als luxe positioneren
Om asperges voor een groter publiek aantrekkelijk te maken, moet ook de communicatie met de klanten worden verbeterd. "In plaats van te praten over het verhogen van de prijzen vanwege de stijging van het minimumloon, zullen we ons ervoor inzetten om de beste asperges voor iedere prijsklasse aan te kunnen bieden. We hebben immers ook verschillende kwaliteiten ter beschikking, waarmee we ook de voordelen van de lokale teelt kunnen laten zien. Begrippen zoals luxe groente en 'koningsgroente' zullen we vermijden en in plaats daarvan van eersteklas groenten van eigen bodem spreken. De groentensoort is een 'must have' en geen luxeproduct.
Voor meer informatie:
Simon Schumacher
Verband Süddeutscher Spargel- und Erdbeeranbauer e.V.
Werner-von-Siemens-Straße 2-6
D-76646 Bruchsal, Duitsland
Tel: +49 7251 30320-80
[email protected]
www.vsse.de