Tholen – Het was slechts een uurtje, maar de gasprijs was maandag écht negatief. Een unieke situatie die vragen oproept, ook in de glastuinbouw, zo blijkt tijdens een rondgang langs energiespecialisten. Want wie wil er nu niet geld toe krijgen om gas af te nemen?
Een belangrijke voorwaarde om van een negatieve gasprijs te kunnen profiteren is om inzicht te hebben in wanneer die gasprijs precies negatief is. Uit de rondgang blijkt dat wij maandag niet de enigen waren die het uurtje in eerste instantie even gemist hadden. Gerard van Antwerpen van NIFE Energieadvies geeft, als hem ernaar gevraagd wordt, ruiterlijk toe het moment gemist te hebben én ook niet precies te weten hoe het zit met die uurprijzen. “Zo’n tien jaar geleden weet ik dat er wel over een gasprijs per uur is gesproken. Toen is er gesproken over een uurmarkt voor gas zoals er tegenwoordig ook een uurmarkt voor elektra is, maar voor de tuinbouw is die er bij mijn weten niet gekomen.”
Daggasprijs
De vraag hoe het zit met die negatieve gasprijs leggen we ook voor aan John Kruijt van Enova. “Oh, dat uurtje, ik zag het voorbijkomen”, reageert hij. Vervolgens helpt hij ons snel uit de droom. De negatieve uurprijs voor gas die er kortstondig geweest is, blijft buiten bereik voor de glastuinbouw. “Gashandel per uur kan niet met tuinbouwbedrijven. De kleinste eenheid die een teler kan bereiken is een prijs van een dag. Daarvoor heb je de dagmarkt.” Ook hier is de gasprijs recent flink gedaald, wijst John aan. Hij zoekt dinsdagmiddag de actuele prijs op. “27,6 cent is vandaag de daggasprijs. Daarmee ligt de prijs alweer bijna op een normaal niveau van rond de 20 eurocent.”
Inzicht in prijzen
Twee maanden geleden was de daggasprijs nog veel hoger, zo’n 3 euro. Inmiddels is de gasprijs, vanwege goed gevulde gasopslagen en ook zacht najaarsweer, flink aan het dalen. Op de TTF-markt is dat aan de diverse korte- en langere termijnprijzen, die openbaar inzichtelijk zijn, ook te zien. De eveneens flink gedaalde daggasprijs is echter niet voor iedereen inzichtelijk. John legt uit dat telers wel inzicht hebben in de prijs via hun energieleverancier. Een abonnement nemen om inzage te krijgen kan ook, weet hij. “Onder meer The London Energy Brokers' Association (LEBA) biedt dat aan - voor uit mijn hoofd - zo’n zesduizend euro per jaar, dus dat laten veel mensen wel uit hun hoofd. Ook is er Heren, maar alleen via energiebedrijven is dit inzichtelijk.”
Gasverbruik per uur
Gerard wijst erop dat er in de tuinbouw ‘uurbemeten klanten’ zijn. Dat zijn bedrijven die op de uurpiek afgerekend worden of meer dan één miljoen kuub aardgas per jaar gebruiken. “Zij hebben een stuursignaal moeten laten installeren, zodat de leverancier in staat is het gasverbruik te monitoren. De klant heeft hiervoor moeten betalen.” John wijst erop dat ‘grote aansluitingen’ verplicht ‘uurbemeterd’ moeten zijn. Gerard vraagt zich dinsdagmiddag af wie nu van de negatieve gasprijs heeft geprofiteerd. “De teler blijkbaar niet, terwijl zij wel voor een stuursignaal betalen.”
Bij BNR noemt econoom Edin Mujagic van OHV Vermogensbeheer het uurtje met de negatieve gasprijs ‘kort, maar ontzettend leuk’. Als verklaring geeft hij volle gasopslagen en toch voldoende aanvoer per pijpleiding uit Noorwegen en per schip. Omdat de voorraden vol zitten, worden handelaren volgens hem betaald om gas toch af te nemen. Dat betekent echter niet “dat we ineens allemaal geld toegestopt krijgen omdat de prijs even negatief is geweest.”
Unicum in grafiek gevangen. Afbeelding via Twitter
Ongebruikt gas verkocht tegen daggasprijs
De vraag is, ook al kunnen tuinders niet van een kortstondige negatieve gasprijs profiteren, hoe zij nu moeten handelen in de markt waarin de prijzen dalen. John wijst erop dat het hebben van een handelscontract een belangrijke voorwaarde is voor telers om van lage daggasprijzen te kunnen profiteren. “Zij kunnen kiezen hoe ze hun gas vastleggen, soms al jaren vooruit. Wie jaren vooruit gas vastlegt, koopt eigenlijk voor elke dag in de contractperiode dezelfde hoeveelheid, met de keuze om op de dag zelf te bepalen wat ermee te doen. Niet gebruiken is dan een optie. Het gas dat niet verbruikt wordt, wordt verkocht op de daggasmarkt. De afgelopen tijd lagen de prijzen hier erg hoog.”
Elektriciteit verkopen
Als de gasprijs hoog ligt, ligt vaak ook de elektriciteitsprijs hoog. “Een teler met een WKK kan ook kiezen om met gas elektriciteit te maken en dat, mits de elektriciteit niet al vooraf verkocht is, terug te leveren tegen hoge dagprijzen.” De kleinere bedrijven in de glastuinbouw werken volgens de energiespecialist vaak met contracten waarin het hele jaar de prijs vast staat. Dat geeft hen zekerheid, maar maakt ook dat slim inspelen op de daggasprijs niet kan.
Dalende trend
De bedrijven die wel de optie hebben om op dagelijks energieontwikkelingen in te spelen, komen in de op hol geslagen energiemarkt haast ogen en oren te kort om alle ontwikkelingen te monitoren. Energie-adviesbedrijven ondersteunen telers hierbij. De negatieve uurprijs geeft, ook al kan de teler er concreet niets mee, wel iets aan over wat er in markt gebeurt. De daggasprijs is echter interessanter om in de gaten te houden. John: “De gasprijs daalt, dat is de trend.” Hij ziet dat het voor telers een optie is om ‘even niets te doen’ en met lage daggasprijzen daar gebruik van te maken. “Zolang de prijzen dalen is het een overweging om te wachten met het innemen van termijnposities. De 2027-prijs ligt momenteel alweer onder 40 cent. Zo kan het zijn dat ook de aankomende jaren zodanig doorzakken dat telen weer een optie wordt, ook wanneer er geen stroomverkoop staat tegenover het maken van warmte met een WKK.”
Bufferen?
Een vraag is of de teler er verstandig aan doet om te profiteren van goedkoper daggas door het te verstoken, zelfs nu het buiten warmer is, en de warmte te bufferen. Op eenzelfde manier had een teler in theorie immers ook van de negatieve gasprijs per uur kunnen profiteren. John wijst op de grenzen hierbij. “De buffer bij telers zit vrij snel vol. Er is meestal maar capaciteit voor het opslaan van warmte voor een paar dagen. Bovendien kun je de warmte ook niet oneindig lang opslaan zonder verlies van warmte.”
Voor meer informatie:
John Kruijt
Enova
john.kruijt@enova.nl
www.enova.nl
Gerard van Antwerpen
NIFE Energieadvies
gerard@nife.nl
www.nife.nl