De wereldmarkt voor mandarijnen is momenteel een gemengd verhaal. Lage volumes in combinatie met een goede vraag naar dit citrus op veel markten heeft ertoe geleid dat het seizoen is begonnen met ongewoon hoge prijzen in landen als Nederland, België, Italië, Spanje en Noord-Amerika. Tegenover deze hoge prijzen staan echter stijgingen van de teeltkosten, en de vrees bestaat dat de huidige economische crisis de consumenten niet bereid zal maken deze hogere prijzen te betalen. Dit heeft tot veel onzekerheid op de markt geleid, ondanks de over het algemeen positieve vooruitzichten voor het seizoen, en momenteel is het moeilijk te zeggen welke kant de markten op zullen gaan.
Nederland: Goede vraag naar Spaanse mandarijnen
Het Spaanse mandarijnenseizoen is in Nederland goed van start gegaan. "Er is een goede vraag. Er zijn weinig overzeese mandarijnen op de markt en dat komt de vraag naar de Spaanse handel zeker ten goede", aldus een Hollandse importeur. De Satsuma (Iwasaki)-mandarijnen zijn traditiegetrouw nog niet helemaal op kleur, maar wel goed van eten. Met name de etnische doelgroep kan hier goed weg mee."
Ook is de oogst van de Clemenrubi (met blad) en Oronules van start gegaan. De teelt van de Clemenrubi en Oronules is lager dan andere jaren. Voor de Clemenules wordt een iets grotere oogst dan vorig jaar verwacht, maar 2021 was dan ook een jaar met een beduidend lagere teelt dan voorgaande jaren. Voor de soorten Clemenvilla, Tango en Nadorcott wordt een normale oogst verwacht.
België: Hoge prijzen, maar onzekerheid voor rest van seizoen
Sinds begin oktober zijn de eerste rassen Spaanse Clemenrubi en Oronules in België op de markt gekomen en de vraag is op het moment groter dan de beschikbaarheid. "De prijzen zijn vooralsnog aanzienlijk hoger vergeleken met vorig seizoen. Dit komt voornamelijk, omdat de kosten door de hele keten enorm omhoog zijn gegaan en er minder fruit beschikbaar is", vertelt een handelaar.
"Door de warme, droge zomer in Spanje zijn de volumes lager dan andere jaren en zijn er bovendien weinig grote maten beschikbaar op het moment. Zeker de Clemenrubi heeft kwalitatief veel last gehad van de droogte- problemen. Oronules zijn, qua smaak, het beste ras, merken we. Hoe de rest van het seizoen zich zal ontwikkelen, is koffiedik kijken. De moeilijkheden voor de telers, gecombineerd met lastig te voorspellen consumentengedrag, kan het citrusseizoen gaan tekenen. Voor bladclementines verwacht ik wel dat in België een goede vraag aan zal houden, vanwege de daarbij gegarandeerde versheid."
Duitsland: Minder clementines dan vorig jaar en terughoudende vraag
Een importeur uit Zuid-Duitsland zegt dat er dit jaar minder fruit zal zijn dan vorig jaar, vooral bij de vroege clementines en de late rassen zoals Nadorcott of Tango. Voor de klassieke clementines, die hoofdzakelijk uit Clemenules bestaan, zullen er echter voldoende hoeveelheden zijn. Er zijn ook geen problemen met de teelt, maar wel met de prijzen.
Een andere importeur betrekt momenteel clementines uit Spanje en Zuid-Afrika. Hij beweert dat het Spaans fruit nog niet van bevredigende kwaliteit is. Tegelijkertijd koopt hij ook clementines uit Zuid-Afrika met een goede kwaliteit. Over het algemeen kan hij ongeveer 100 tot 200 kg per week verkopen. De vraag is momenteel nog terughoudend, waarbij de belangstelling soms meer uitgaat naar steenfruit en dan weer meer naar citrus.
In de biologische sector worden nu vooral Spaanse Clemenules en Satsuma's verhandeld. De prijs van de Clemenules ligt in de aankoop rond de 3 euro per kilo, de beschikbaarheid van het fruit is bijzonder goed met een seizoensgebonden, normale vraag. Spaanse Satsuma's zijn naar verluidt niet erg populair in de biologische sector en men wacht liever op de eerste goede vroege clementines.
Frankrijk: Stijging energiekosten doet vrezen voor mandarijnenseizoen
Het Zuid-Afrikaanse clementineseizoen is net afgelopen en de importeurs zijn twee weken geleden begonnen met het seizoen van de Spaanse clementines en mandarijnen. De volumes zullen vanaf volgende week toenemen en de Corsicaanse oorsprong zou binnen enkele dagen op de markt moeten komen, ook al zijn sommige marktdeelnemers vorige week al begonnen met enkele vroege rassen.
Dit jaar ziet het seizoen er qua opbrengst veelbelovend uit, maar de afzet zal waarschijnlijk een uitdaging zijn. Qua volume en kwaliteit zou het seizoen zeer goed moeten zijn. Er waren dit jaar enkele hittegolven, maar die werden in de boomgaarden onder controle gehouden. De economische situatie zal echter waarschijnlijk een probleem vormen. De stijging van de energiekosten is zodanig dat de exploitanten geen fouten kunnen maken. Alle te vermarkten mandarijnen moeten van onberispelijke kwaliteit zijn. In een context waarin de kosten voor brandstof, energie en teelt explosief zijn gestegen, kunnen de marktdeelnemers niet het risico nemen dat hun fruit wordt afgekeurd.
Italië: Grote marges onwaarschijnlijk voor Italiaans mandarijnenseizoen door economische crisis
Mandarijnen en clementines behoren tot het populairste fruit dat door de consument wordt gewaardeerd en er is een sterke seizoensgebonden component in de aankoop ervan, met de piek tussen oktober en maart. Tijdens de seizoensgebonden periode wordt de categorie gemiddeld 2 tot 3 keer per maand gekocht.
"Dit seizoen laten de lagere opbrengsten meer ruimte voor fruit van hoge kwaliteit, maar we bevinden ons in een fase van marktonzekerheid. We zijn doorgegaan met de oogst van Miyagawa mandarijnen met prijzen in lijn met die van vorig jaar. Nu moeten we wachten tot begin december om met de mandarijnachtige Nova te beginnen", meldt een Siciliaanse teler. "Consumenten schrikken terug in tijden van crisis, dus we verwachten geen grote marges. Vorig jaar haalden we daarentegen gemiddelde prijzen tussen 0,60 en 0,70 euro/kg. Was de uitdaging in voorgaande jaren de uitbreiding van de teelt, vanaf dit jaar moeten we opnieuw gaan nadenken over hoe we op water kunnen besparen, door andere droogtebestendige rassen te telen, zoals amandel- en olijfbomen, die dus niet veel elektriciteit voor irrigatie nodig hebben."
Vanaf half oktober is ook in Calabrië het clementineseizoen begonnen. "De opbrengst zal ten minste 20 procent onder het gemiddelde liggen, terwijl de teeltkosten met ongeveer 0,15 euro/kg toenemen als gevolg van het gebruik van elektriciteit voor irrigatie, en daar komen nog eens de kosten voor verwerking, te beginnen met verpakking, en vervoer bij", aldus een organisatie van telers. "Het resultaat is dat we deze kosten niet alleen kunnen opvangen als we niet met verlies willen handelen. De solide relaties die in de loop der tijd met de klanten zijn opgebouwd, zullen ons, naar ik hoop, helpen een evenwicht te vinden in deze voor iedereen over het algemeen moeilijke situatie."
Wat de BGA Clementine di Calabria betreft, worden voor de zojuist begonnen seizoen volumes verwacht die vergelijkbaar zijn met die van vorig jaar en een uitstekende kwaliteit van het fruit, bepaald door het vrij warme weer.
In Apulië en Basilicata heeft het zachte weer van de afgelopen weken een vertraging in de rijping van het fruit veroorzaakt. Bij de vroege clementinerassen is het begin van de oogst minstens 15 dagen later dan vorig seizoen. De vruchten zijn nog groen en gerimpeld. Zware regenval en temperatuurschommelingen zijn nodig om een goede kleuring te verkrijgen. In ieder geval zijn sommige bedrijven begonnen met de verkoop van de eerste partijen Clemenruby- en Miyagawa-rassen. De vraag, zowel in eigen land als in Europa, is groot, maar de verkoopprijzen lijken onbevredigend en zodanig dat zij alle teelt- en verwerkingskosten kunnen dekken. Tot de kosten die het zwaarst wegen behoren diesel, meststoffen, energie en verpakking.
Spanje: Positieve start voor Spaanse mandarijnen en clementines met lager aanbod en hogere prijzen
De Spaanse mandarijnenseizoen is in de tweede week van september begonnen met de eerste Iwasaki en Okitsu binnen de Satsuma-groep, die gezien hun geringe beschikbaarheid een zeer goede vraag kenden. Door de lage economische opbrengsten van de afgelopen jaren hebben veel telers besloten hun aanplantingen van vroege Satsuma's op te geven. Dit jaar echter, met minder aanplantingen en lagere opbrengsten per hectare, gaat het goed met de Satsuma's, waarbij de vraag groter is dan het aanbod.
De aankomst van de eerste clementines kwam een week later, de eerste week van oktober, als gevolg van een slechte kleuring door hogere temperaturen dan normaal. Gewoonlijk beginnen veel bedrijven de clementineseizoen met de soort Clemenrubi, maar dit jaar is die door de meeste verpakkers weggegooid vanwege het gebrek aan sap en de vrij kleine afmetingen.
Het Spaanse clementineseizoen verloopt nu met goede prijzen voor alle betrokkenen in de sector, zowel vanwege de kleinere oogst van dit jaar en het geringe aanbod van fruit van het zuidelijk halfrond in vergelijking met andere jaren, als vanwege de goede vraag.
Er zijn geen voorraden mandarijnen en clementines van het zuidelijk halfrond meer op de markten, omdat deze eerder dan vorig jaar uit de markt zijn genomen omdat de seizoenen daarvoor eerder afliepen. De overgang is dit jaar dus vrij zuiver verlopen. Momenteel worden de rassen Orogros, Oronules, Arrufatina en Marisol op de markt gebracht, gevolgd door de Clemenules, het meest voorkomende ras in de Valenciaanse Gemeenschap. Uit de officiële cijfers blijkt dat er dit jaar 10% minder easypeelers worden geteeld dan vorig jaar. Door het warme en droge weer van deze zomer zal de omvang in ieder geval tot januari gering zijn. Het mandarijnen- en clementineseizoen heeft vanaf het begin belangstelling van kopers gewekt en de opbrengstdaling van dit jaar vertaalt zich - samen met de goede vraag - voorlopig in hogere aan- en verkoopprijzen. Volgens telers, verpakkers en handelaren begint de clementineseizoen met optimisme.
Hoewel de citrusoogst dit jaar kleiner zal zijn, zal de consumptie een sleutelrol spelen bij het bepalen of de markt reageert met betere prijzen, dus net zoals de vraag naar clementines en mandarijnen elk jaar blijft toenemen, blijft die naar sinaasappelen krimpen. Wat de concurrentie van derde landen betreft, zij erop gewezen dat de vermindering van de oogst niet alleen in Spanje heeft plaatsgevonden, maar in de meeste mediterrane landen, waaronder Marokko en Turkije, alsmede in Egypte.
Zuid-Afrika: Einde havenstakingen maakt verzending van late mandarijnen mogelijk
De staking in de Zuid-Afrikaanse havens is net beëindigd en er moeten nog heel wat late mandarijnen worden verscheept. Het seizoen is bijna voorbij, de easypeelers worden nu geoogst in de late regio's van de West- en Oostkaap.
De uitvoer van easypeelers naar Rusland is aanzienlijk toegenomen en dit land neemt nu 10% van de Zuid-Afrikaanse easypeelers af, maar de grootste ontvanger is nog steeds Europa (een kwart), gevolgd door het VK. Noord-Amerika en het Midden-Oosten staan dit jaar op de vierde en vijfde plaats wat betreft de hoeveelheid Zuid-Afrikaanse easypeelers die zij invoeren.
In feite was het Zuid-Afrikaanse seizoen (of beter gezegd: het seizoen van de Westkaap) voor easypeelers in de VS een van de weinige onvervalste succesverhalen dit jaar en een recordaantal schepen nam ladingen aan die hoofdzakelijk uit easy peelers bestonden.
Er werden ongeveer 32 miljoen kartons (15 kg) easypeelers verscheept - twee jaar geleden waren dat er iets minder dan 24 miljoen en in 2015 exporteerde Zuid-Afrika minder dan 10 miljoen kartons van 15 kg easypeelers.
Er zijn meldingen van een grote hoeveelheid onpopulaire maten (zowel te klein als te groot) en samen met de oncontroleerbare stijging van de verzendings- en andere kosten heeft dit ertoe geleid dat sommige citrusrassen, waaronder easypeelers, werden gedumpt.
De wind heeft ook gevolgen gehad voor de afzet in gebieden van de Westkaap.
China: Oogst vertraagd, kleine maten
Het Chinese binnenlandse mandarijnenseizoen staat op het punt van beginnen. Door de droge weersomstandigheden in grote teeltgebieden, waaronder Nanfeng, zijn er meldingen van oogstvertragingen. "We hebben de afgelopen drie maanden bijna geen regen gehad. De kleur van de vruchten aan de bomen is momenteel nog groenig. Het zal waarschijnlijk nog 10 tot 15 dagen duren voordat de vruchten rijp zijn en klaar voor de oogst," aldus een teler en exporteur uit Nanfeng: "Momenteel zijn de vruchten nog klein, ongeveer 30-45 mm. De normale grootte van babymandarijnen ligt dichter bij 35-60 mm. Het weer was abnormaal tijdens de zomer in mijn woonplaats, zeer warm en zonder regen."
China importeert mandarijnen uit verschillende landen, waaronder Zuid-Afrika, Australië, Peru en Chili. Naar verluidt is de invoer van mandarijnen uit Australië en Peru dit jaar afgenomen, terwijl het aantal mandarijnen uit Zuid-Afrika is toegenomen ten opzichte van vorig jaar. Een importeur merkte op: "Het teeltseizoen van Zuid-Afrikaanse mandarijnen loopt van half juni tot eind september en begin oktober. Dit seizoen is het totale aankomstvolume met 15% gestegen ten opzichte van vorig jaar, en de vraag is nog steeds sterk. De belangrijkste reden is dat de algemene kwaliteit stabiel en de smaak goed is. De tweede reden is dat de aankomst van mandarijnen uit andere landen is afgenomen."
Noord-Amerika: Goede vooruitzichten voor mandarijnen ondanks schade door orkaan Ian
In Florida is de oogst van mandarijnen gedaald na de orkaan Ian. "We evalueren nog steeds onze oogsten. We hebben boomgaarden in alle belangrijke teeltgebieden in de staat. De schade en impact van orkaan Ian varieerde van regio tot regio, dus de verliescijfers variëren zeker van regio tot regio", aldus een teler/verhandelaar.
Hij zegt dat de orkaan zeker invloed heeft gehad op het volume van de mandarijnen aan het begin van het seizoen, dus die voorraden zullen beperkt zijn. Maar de midden- en late seizoen mandarijnen werden minder getroffen, zodat er in de periode december-januari meer volume zal zijn.
De impact van de orkaan was grotendeels te wijten aan de harde wind. "Voor ons bedrijf was de grootste impact de harde wind die een deel van het fruit van de bomen blies. We hadden een enorme hoeveelheid regen - meer dan 50 cm regen in sommige van onze boomgaarden, maar die staan op een vrij goed drainerende grond," zegt hij.
Er zijn ook wat bomen verloren gegaan, maar over het geheel genomen zijn de bomen niet erg aangetast. "We hebben nog steeds fruit om te verkopen en veel goed fruit, maar het is minder dan wat we voor de orkaan hadden," zegt hij.
Terwijl de oogst begin september begon, legde orkaan Ian de oogst en verpakking ongeveer twee weken stil. "Dat was om de schade en de omstandigheden te beoordelen en het fruit dat zou vallen van de bomen te laten vallen, zodat we geen beschadigd fruit zouden oogsten", zegt hij, en voegt eraan toe dat de mandarijnen nu weer geoogst worden zijn. De mandarijnenoogst zou tot februari moeten duren.
Ondertussen, met beperkte volumes in de staat, overstijgt de vraag naar mandarijnen het aanbod. "We zien een zeer goede vraag. De kwaliteit van het fruit is veel beter dan vorig seizoen. We hebben hogere Brix-waarden en iets lagere zuren, zodat we een veel betere verhouding hebben", zegt hij en voegt eraan toe dat de prijzen sterker zijn dan vorig jaar.
Aan de andere kant van het land lijkt de mandarijnenoogst in Californië begin volgende maand op tijd te beginnen, hoewel het volume iets lager zal zijn. "Het aanbod is beter dan vorig jaar, maar onder het gemiddelde als het gaat om het typische aanbod in Californië", zegt een verlader.
Hij merkt op dat Californië twee jaar geleden een grotere oogst produceerde die uiteindelijk langer aan de boom bleef hangen dan normaal. "Dat had een aantal gevolgen voor de oogst van vorig jaar, die aanzienlijk lager was - bijna 60 procent minder dan het jaar ervoor", zegt hij. "We hadden verwacht dat de lichte oogst van vorig jaar weer zou aantrekken. Maar door de groeiomstandigheden en doordat het water drie jaar op rij moeilijk was, zijn de bomen nog steeds aan het herstellen, dus we zijn nog niet terug bij af."
Dit is zelfs met een licht toegenomen mandarijnenareaal in Californië. Volgens de cijfers is het mandarijnareaal de afgelopen twee jaar gestegen - in 2022 werden 27.173 hectare gemeld, terwijl het areaal in 2020 25.822 hectare bedroeg.
Toch merkt hij op dat de kwaliteit van de mandarijnen er dit jaar sterk uitziet. "Dit is het vroegst rijpende fruit in de afgelopen 10 jaar op een Brix-zuur verhouding."
De oogst komt op een moment dat Californisch citrus een tijdje van de markt zijn geweest. "Vorig jaar mei waren we vroeg klaar. En er is geen grote toevloed van importen geweest, dus dat gecombineerd met de geweldige kwaliteit om het seizoen te beginnen, maakt het allemaal een uitstekend jaar", zegt hij.
Gezien het lagere aanbod en de stijgende inputkosten die telers en transporteurs zien, zijn de prijzen voor mandarijnen dit jaar hoger. "Ook al zijn de prijzen hoger, ze houden geen gelijke tred met de inflatoire kostendruk", zegt hij.
Peru: De VS blijven belangrijkste bestemming voor Peruaanse mandarijnen
Volgens de cijfers van een Peruaans adviesbureau is de Peruaanse uitvoer van mandarijnen na de eerste acht maanden van het jaar met 3% in volume en 8% in waarde gestegen ten opzichte van 2021. De stijging met 5% van de gemiddelde prijs van de vrucht op de internationale markt heeft deze waardestijging mogelijk gemaakt, die echter, zoals Peruviaanse citrustelers onlangs hebben verklaard, voor een fruit met weinig marges niet voldoende is geweest om de problemen op te vangen waarmee citrus op mondiaal niveau te kampen heeft, waarvan de logistiek eruit springt met de stijging van de vrachtprijzen en de gevolgen van vertragingen in de kwaliteit van het fruit wanneer zij hun bestemming bereiken.
In Peru is de teelt van easypeelers dit seizoen aanzienlijk toegenomen, maar de sector vraagt zich af of een verdere groei van het volume van het in het land geteelde citrus wel haalbaar is. "Absoluut iedereen in de sector beoordeelt of het de moeite waard is om in volume te blijven groeien of om meer werk te maken van zaken als kwaliteit en marktpromotie, omdat het op de lange termijn niet houdbaar is als de kosten stijgen, de vraag niet toeneemt en anderzijds het aanbod blijft groeien; op de lange termijn zal dit een grotere prijsdaling tot gevolg hebben", verklaarde een manager van een groot citrusbedrijf onlangs aan de media, waarbij hij opmerkte dat sommige rassen met een laag rendement zouden kunnen verdwijnen. Verschillende factoren hebben namelijk een sterke invloed gehad op een van de rassen die Peru exporteert, de Tangelo, die in het seizoen van 2022 een daling van 35% van de verzendingen heeft gekend, volgens gegevens uit de sector.
Volgens de cijfers tot augustus was de belangrijkste bestemming voor Peruaanse mandarijnen de Verenigde Staten, met een aandeel van 67%, waar de zendingen dit seizoen aanzienlijk zijn toegenomen. Zij worden gevolgd door het Verenigd Koninkrijk en Nederland; de Europese markt is echter niet zonder uitdagingen geweest. In augustus wees een Peruaanse brancheorganisatie al op de concurrentieproblemen op de Europese markt, waar Marokko en Zuid-Afrika met kortere transittijden aankomen en waar de grotere aanwezigheid van hun citrus dit jaar de situatie bemoeilijkt. Meer bepaald: "Marokko verminderde zijn volumes gewoonlijk tussen februari en april, maar dit jaar bleven ze tot juni en juli", verklaarde de instantie in augustus jongstleden in de media.
Volgende week: Overzicht wereldmarkt uien