Niet alleen het HVAA-project van USAID, dat al aan bod is gekomen in een eerdere aflevering van onze Moldavië-special, maar ook het eigen Nederlandse Centrum tot Bevordering van Import uit Ontwikkelingslanden (CBI) helpt Moldavische telers om nieuwe markten aan te boren via advies en actieve ondersteuning. "We hebben de voorbije twee jaren mooi werk geleverd en enkele tastbare resultaten behaald", zegt Piet Schotel, die in de eerste volle week van september samen met uw correspondent en Cees van Doorn van VDU Uitzendbureau twaalf Moldavische AGF-bedrijven bezocht.
Het CBI werd opgericht in 1971 en is een autonoom agentschap van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken dat de sociale, economische en ecologische duurzaamheid van het midden- en kleinbedrijf in ontwikkelingslanden versterkt door de ondernemingen te verbinden met Europese en regionale markten.
Piet bekijkt pruimen die voor de West-Europese markt bestemd zijn
De Russische exportbans als trigger
"Het besluit van het CBI met welke landen er eventueel gewerkt kan worden, hangt af van het exportpotentieel van een bepaald land, maar ook van de aanwezigheid van lokale organisaties die aan de kar kunnen trekken", vertelt Piet. "En zo kwam enkele jaren geleden Moldavië in het vizier, want aan exportpotentieel is er geen gebrek en met de brancheorganisatie Moldova Fruct werd aan de tweede voorwaarde voldaan. Bovendien was het met de verschillende Russische exportbans na 2014 om zogezegd fytosanitaire redenen wel duidelijk dat het voor Moldavië op een gegeven moment spaak ging lopen met hun enorme afhankelijkheid van de Russische markt. Een hele enthousiaste programmamanager die onvoorwaardelijk geloofde in het land en zijn tuinbouwsector deed de rest. Ikzelf ben betrokken als ingehuurde sectorspecialist en kwam pas in actie op het moment dat het programma eigenlijk echt van start ging."
Piet legt uit dat het CBI traditioneel eerst een inschrijfronde organiseert voor geïnteresseerde bedrijven via een lokale brancheorganisatie en daarna de inschrijvers beoordeelt op relevantie. "In het geval van Moldavië zitten we in Europa bijvoorbeeld niet op tomaten te wachten. We gaan kijken naar het juiste product en wat het volumepotentieel is. Vervolgens doen we een audit om te kijken of wat de bedrijven op papier hebben gezet ook effectief aansluit bij de werkelijkheid en als ze dan nog steeds willen instappen – want we leggen hen ook uit wat het programma precies inhoudt –, dan beginnen we met het project."
Fruit Logistica als orgelpunt
Het CBI verstrekt geen subsidies, maar doet aan capaciteitsopbouw via training en coaching. Het helpt bedrijven met het opstellen van een marketingplan en het behalen van de nodige certificeringen. "We organiseren bijvoorbeeld studiereizen naar Europese bedrijven. Een van de criteria is in die zin dat de deelnemers Engels spreken. Na een traject van twee jaar hopen we dan dat ze klaar zijn voor introductie op de markt. In het Moldavië-project was dat heel concreet de presentatie van de sector op de Fruit Logistica van dit jaar. Dat hadden ze natuurlijk eigenlijk ook zelf kunnen organiseren, maar met onze steun gaat het toch net iets gemakkelijker. Het CBI bekostigde de stand, stond in voor een puike presentatie en ook op de beurs zelf waren we aanwezig om de bedrijven te begeleiden en te bewaken dat ze met de juiste potentiële klanten in contact kwamen."
Vroeger was het agentschap heel strikt wat betreft de bestemmingsmarkt. Hulp werd gekoppeld aan de voorwaarde van export naar de EU. "Het CBI werkt ten slotte met Nederlands belastinggeld", voert Piet als argument aan. "Toch is men daar de laatste tijd wat soepeler in geworden, want export is en blijft handel en dat is per definitie een heel dynamische activiteit. Als de markt plotseling draait en de opportuniteiten zich verleggen van Europa naar Noord-Afrika of Azië, dan breken we onze ondersteuning natuurlijk niet zomaar af. Maar we maken de bedrijven wel altijd klaar voor de markt van de Europese Unie, zodat ze in ieder geval op de hoogte zijn van onze exporteisen."
In vers fruit hebben 12 Moldavische bedrijven meegedaan aan het CBI-programma en nog enkele andere in de verwerkings- en honingsector. "Die bedrijven zijn er ondertussen allemaal in geslaagd zich naar een hoger niveau te tillen, niet alleen omwille van onze expertise, maar ook en vooral dankzij hun vastberadenheid en intelligentie. We hebben samengewerkt met mensen die de opzet stuk voor stuk snappen en echte ondernemers zijn."
Piet op werkbezoek in het veld bij een fruitteler
Tastbare resultaten
De uitgenodigde bedrijven die niet geïnteresseerd waren, zijn volgens Piet een beetje blijven hangen en vragen zich nu af waar de subsidies en het advies vandaan gaan komen. Want nu de Russische markt is gesloten, wordt het zonder de nodige certificeringen en de juiste contacten moeilijk de knop zomaar om te draaien en de blik te richten op Europa of andere markten. "Concrete resultaten zijn er zeker. Door de exposure op de Fruit Logistica zijn er meer appelen verkocht in Roemenië, het Midden-Oosten, Afrika en Azië. Naar West-Europa is de pruimenexport geëxplodeerd en zijn er ook al meerdere volumes kersen en druiven verzonden. De appelexport naar West-Europa is evenwel nog een wens. Daar moet nog verder aan worden gewerkt door Moldova Fruct."
Piet heeft het volste vertrouwen in de potentie van de Moldavische fruitsector. "Met hun slogan 'Taste makes the difference' slaan ze de nagel op de kop. De smaak van het Moldavische fruit is onovertroffen. En daar moeten ze dan ook op voortborduren, want in volume en prijs kunnen ze niet wedijveren met bijvoorbeeld Polen of Oekraïne. Toch zullen ze nu, als aanvulling op de innerlijke kwaliteit, ook aandacht moeten besteden aan de uiterlijke kwaliteit via zorgvuldige sortering en de juiste verpakking. Maar de vibe is er alvast en dus komen ze er wel. Binnenkort nemen ze bijvoorbeeld deel aan de Fruit Attraction en nog heel wat beurzen in Europa en het Midden-Oosten. Ze gaan niet meer stilvallen", voorziet Piet.
Voor meer informatie:
Piet Schotel
Centrum tot Bevordering van Import uit Ontwikkelingslanden (CBI)
Prinses Beatrixlaan 2
2595 AL Den Haag
Tel: (+31) 088 60 24 300
www.cbi.eu
Fruit Consultancy Europe BV
piet@fruitconsultancy.nl
Mob: +31 (0)6 53381897