Op de wereldmarkt is het aanbod van bananen niet bijzonder groot. In de meeste gebieden zijn de hoeveelheden vrij gering, terwijl de vraag groot is. Zuid-Afrika lijkt het enige gebied te zijn waar meer dan voldoende hoeveelheden beschikbaar zijn. De export uit Ecuador is met ongeveer 8% gedaald, terwijl de uitbarsting van de vulkaan op La Palma heeft geleid tot een lagere opbrengst in Spanje. Het lagere wereldaanbod heeft tot gevolg dat de prijzen overal ter wereld stijgen.
Nederland: Opvallend hoge spotmarkt voor bananen voor de zomerperiode
Terwijl de bananenmarkt traditioneel een dip vertoont in de zomermaanden, blijft de markt dit jaar opmerkelijk goed. "De prijzen die we nu voor groene bananen zien, hebben we in jaren niet meegemaakt," zegt een Nederlandse bananenexpert. "De omstandigheden in Ecuador zijn op dit moment niet goed. Een gemiddelde temperatuur van 22ºC is te laag voor de bananenteelt. Dit zorgt voor een aanbod dat 25% lager is dan we gewend zijn in deze verbeterende spotmarkt."
"Van oudsher had Ecuador altijd veel afzet in Oost-Europa, waaronder Rusland en Oekraïne. Door de oorlog is die afzet grotendeels verdwenen. Je zag in het voorjaar dat de spotmarkt op een flink lager niveau lag, maar die situatie is veranderd en nu helemaal omgeslagen door de lagere opbrengst," aldus de bananenspecialist. De prijzen van bananen in de meeste Nederlandse supermarkten zijn dit jaar 'stilletjes' met zo'n € 0,10 per kg omhoog gekropen. "Tegelijkertijd blijven bananen een relatief goedkoop artikel in het schap. In deze tijden van inflatie behoren bananen tot de basisaankopen van de consument. Door het extreem droge weer zijn de prijzen van andere fruitsoorten aan de hoge kant, dus dat komt de verkoop van bananen vaak ten goede."
Duitsland: Afnemende vraag, hoog prijsniveau
De aanhoudende hitte en de zomervakantie hebben in sommige regio's tot een geringe belangstelling geleid. Om overaanbod te voorkomen, konden de handelaren enkele kortingen aanbieden. In Hamburg was de vraag verbeterd, maar een overaanbod maakte prijsverhogingen niet mogelijk. In West-Duitsland stegen de prijzen voor derde merken uit Colombia, evenals de prijzen voor tweede merken in Frankfurt. Ook op de groothandelsmarkt in München zijn de totale bananenprijzen gestegen. In het algemeen liggen de groothandelsprijzen duidelijk boven het prijsniveau van vorig jaar.
Bananenhandelaren kregen het in het 2e kwartaal van 2022 hard te verduren door de oorlog in Oekraïne en de daarmee gepaard gaande kostenstijgingen en vrachtprijsverhogingen. "Vooral tijdens de seizoenswisseling kan er in Ecuador soms een tekort aan aanbod zijn en een daling van de kwaliteit. De Dominicaanse Republiek is een logisch alternatief en ook Panama en Costa Rica komen in aanmerking. Colombia vestigt zich steeds steviger als alternatief in de conventionele sector," aldus een importeur.
Italië: Dalende hoeveelheden en stijgende prijzen
De bananenmarkt zal het de komende weken niet gemakkelijk hebben. Een grote handelaar in Noord-Italië legt uit dat er minder bananen uit Ecuador aankomen als gevolg van binnenlandse problemen. Ook uit Colombia nemen de hoeveelheden, als gevolg van het klimaat, af. Velen wenden zich daarom tot Costa Rica: hier zijn de prijzen gestegen. Voeg daarbij de transportkosten en het feit dat de dollar zich sterk herstelt ten opzichte van de euro, dan is het duidelijk dat de algemene prijzen verder zullen stijgen. Daar komt nog bij dat de rijpingskosten stijgen als gevolg van de stijgende energiekosten. Op groothandelsniveau zal een doos bananen € 20 moeten kosten om alle kosten te dekken.
"De sector moet beter begrijpen hoe de inflatie de bananenteelt en
-logistiek beïnvloedt om te kunnen beslissen hoe in de toekomst duurzaam kan worden gewerkt." Dit is het commentaar van een bekende multinational in de bananensector. "Externe factoren zoals de kosten van brandstof, papier, meststoffen, wisselkoersen en logistieke kosten, alsmede oorlogsgerelateerde verstoringen en ongunstige weersomstandigheden, leiden tot tekorten in de aanvoer. In de komende maanden zal de beschikbaarheid van bananen afnemen, terwijl de vraag van de consument naar verwachting constant zal blijven. Een soortgelijke tendens kan worden waargenomen in Italië. De vraag van de consument naar bananen is licht gestegen."
VS: Lager aanbod, sterke vraag
Het aanbod van bananen is kleiner dan gewoonlijk, wat grotendeels te wijten is aan de hoge transporttarieven. Op dit moment komt een deel van de bananen uit Honduras en Guatemala. Mexico levert ook bananen, maar die blijven grotendeels in het midden van de VS en dringen ook door tot Canada, terwijl Colombia eveneens bananen verscheept. Biologische bananen komen hoofdzakelijk uit Peru, Colombia en in toenemende mate ook uit Ecuador. Tegenover deze krappere aanvoer staat een sterke vraag, wat betekent dat de prijzen hoger zijn dan gewoonlijk. De bananenprijzen beginnen echter onder druk te komen.
Frankrijk: Goed momentum niet genoeg om neerwaartse trend te keren
Het aanbod op de Europese markt blijft in de eerste helft van 2022 aanzienlijk lager: 2% minder dan in 2021. Het goede momentum in mei (+ 3,1%) en juni (+ 1,3%) was niet genoeg om de neerwaartse trend van het begin van het jaar om te buigen. De Europese bananensector (West-Indië + Canarische Eilanden) vertoont een dalende tendens, die wordt beïnvloed door de uitbarsting van de vulkaan La Palma op de Canarische Eilanden. Voor bananen uit Guadeloupe en Martinique zijn de hoeveelheden licht gestegen, boven de gemiddelden van de afgelopen twee jaar. In deze context van een matig aanbod was de markt gedurende de hele zomerperiode evenwichtig en soepel, met een goede progressie voor de banaan uit Guadeloupe en Martinique. Hoewel de prijzen relatief stabiel zijn gebleven gezien het beperkte aanbod, vormen zij geen compensatie voor de stijging van de teeltkosten voor de telers.
Zuid-Afrika: Meer aanbod leidt tot lagere prijzen
De hoeveelheden op de markt zijn driemaal zo groot als vorig jaar, waardoor de prijzen 24% lager liggen dan vorig jaar rond deze tijd. De nieuwe bananenplantages in Zuid-Afrika (Komatipoort), Zuid-Mozambique en Zimbabwe beginnen hun vruchten af te werpen, waardoor het aanbod op een zeer hoog niveau is gekomen. De kwaliteit is beter dan vorig jaar, volgens een handelaar, en de teeltomstandigheden zijn zeer goed geweest. De bananenprijs is gemiddeld € 0,32 per kg en € 0,40 voor klasse I fruit, waarbij een doos bananen van 18 kg voor € 7,68 wordt verhandeld op een online platform.
Spanje: Vulkaanuitbarsting op La Palma leidt tot hoge prijzen
Het prijsverschil tussen de Canarische banaan en de importbanaan is op dit moment enorm. Op de groothandelsmarkt van Mercabarna, in Barcelona, wordt voor bananen gemiddeld € 0,80 per kg betaald, terwijl dat voor bananen van de Canarische Eilanden gemiddeld
€ 2,80 per kg is. Volgens een rijper en handelaar is de reden waarom de Spaanse bananen zulke prijzen hebben niet alleen de inflatie en de oorlog in Oekraïne, die van invloed zijn op de stijging van de kosten, maar vooral de gevolgen van de vulkaan op La Palma. Naast de plantages die door de lava zelf zijn verwoest, heeft de as, die meer dan 3 meter hoog is, de teelt in het zuidwesten van het eiland verwoest, die de grootste bananenteelt van hoge kwaliteit van de Canarische Eilanden vertegenwoordigde.
Daardoor was er van eind september tot eind 2021 weinig banaan van goede kwaliteit op de markt. De telers die bananen van Tenerife of Las Palmas de Gran Canaria betrokken beschikten over een goed product en deden het zeer goed. Vanaf eind april en begin mei is de teelt van Tenerife en Las Palmas echter gedaald en op het moment dat La Palma werkelijk over een volledige teelt zou beschikken daalde hun opbrengst tot nu toe met ongeveer 35-40%. Om een beeld te krijgen van deze situatie: terwijl in week 26 van 2021 5.200 ton bananen op het schiereiland aankwam, is dat in week 21 van dit jaar 3.979 ton. Als gevolg van dit alles is de prijs van Canarische bananen in de loop van het jaar meer dan verdubbeld. Nu de prijzen voor Canarische bananen zo hoog zijn, is de vraag gereguleerd. Er zijn consumenten die dit product in bepaalde verkoopkanalen niet hebben kunnen vinden en vele anderen hebben de voorkeur gegeven aan importbananen wegens het aanzienlijke prijsverschil. In Barcelona zijn meer Canarische bananen verkocht dan in andere Spaanse steden, of omdat de koopkracht er in het algemeen groter is, of omdat men om kwaliteitsredenen bereid is het prijsverschil te betalen. Anderzijds hebben de grote importeurs hun bananenaankopen verminderd als gevolg van de hoge vrachtkosten en zijn zij er gedeeltelijk in geslaagd de prijzen iets te verhogen, omdat zij dit jaar een van de goedkoopste producten op de markt waren.
Ecuador: Bananenexport daalt met 8% in de eerste helft van het jaar
De bananenexport van Ecuador is in de eerste helft van 2022 met 8% gekrompen ten opzichte van dezelfde periode in 2021 en bedraagt nu 180,2 mln kartons. Volgens de vereniging voor de marketing en export van bananen (Acorbanec) is de daling van de export gebaseerd op verschillende aspecten. Omslachtige factoren zoals de stijging van de prijs van gewasverbeteringsmiddelen en de geringe beschikbaarheid ervan of in verband met actieve bestanddelen en MRL's in de Europese Unie, alsook klimatologische factoren, hebben geleid tot een lagere teelt, die volgens Acorbanec in zijn laatste analyse van de export naar verwachting voor het derde kwartaal niet zal verbeteren.
Het gebrek aan containers en scheepsruimte in de maanden januari, februari en maart, als gevolg van de congestie in belangrijke havens, vooral in China, heeft geleid tot nieuwe stijgingen van de zeevrachten, wat vooral van invloed was op de plaatsing van fruit. Bij dit alles kwam nog de oorlog van Rusland in Oekraïne die nu al 6 maanden aan de gang is en waarvan het einde op korte termijn helaas nog niet in zicht is.
De sancties tegen Rusland veroorzaakten grote economische problemen voor het land, waar de roebel een aanzienlijke devaluatie onderging. Als gevolg van de economische crisis waarin de Russische importeurs verkeerden, hebben zij de exporteurs in Ecuador verzocht de prijzen van de bananenkartons te verlagen en de wekelijkse aankopen te beperken; sommigen hebben zelfs de contracten met bepaalde exporteurs opgezegd en zijn overgeschakeld van contract- op losse aankopen.
In januari en februari werden gemiddeld 8,1 mln kartons per maand naar Rusland geëxporteerd die "grotendeels op contractbasis werden aangekocht", benadrukt Acorbanec in zijn verslag. Na het begin van de oorlog daalden de verladingen naar de Russische markt met naar schatting 31,5% in maart; in april nam deze daling ten opzichte van de export in dezelfde maand van het voorgaande jaar af tot -6,8% en in mei was het verschil ten opzichte van dezelfde maand in 2021 teruggebracht tot slechts -0,2%.
In juni ten slotte werd het herstel van de export naar deze belangrijke bestemming voor Ecuadoraanse bananen bevestigd, toen de sector ondanks alle uitdagingen waarmee men op die markt werd geconfronteerd, en nog steeds wordt geconfronteerd, zijn afzet zag stijgen met 13,3% ten opzichte van juni 2021.
Australië: Lagere opbrengst duwt prijs eindelijk boven teeltkosten
Na maanden van opeenvolgende en nooit eerder geziene kostendruk op de Australische bananentelers was er de voorbije weken een kleine opleving omdat de lagere opbrengsten als gevolg van een verlengde winter de prijzen voor de telers eindelijk tot boven de teeltkosten hadden opgedreven. Het valt echter nog te bezien hoe lang dit zal aanhouden, aangezien het warmere weer in het voorjaar naar verwachting de oogst zal doen toenemen. De Australische Bananentelersraad (ABGC) meldt in zijn maandblad dat hij er bij de retailers op heeft aangedrongen rekening te houden met de huidige kostendruk op de telers en de retailprijzen op een houdbaar niveau vast te stellen, alsook de groothandelsprijzen samen met de telers en de marketeers vast te stellen om de duurzaamheid van de sector op lange termijn te waarborgen. In de afgelopen jaren heeft Covid-19 onder meer de volgende problemen aan de orde gesteld: tekorten aan arbeidskrachten, veranderingen in de koopgewoonten van de consument, hogere kosten van teeltmiddelen en logistiek, weersomstandigheden en kwaliteitsproblemen.
Maar het zijn niet alleen de teeltkosten die de telers voor een uitdaging stellen, maar ook de ziektebestrijding. De sector is al ver over de helft van de overgang naar volledig sectorbeheer van het Panama TR4-programma in Noord-Queensland. In juni is echter bij een zesde commerciële bananenteler de ziekte bevestigd. Dit volgde op de ontdekking van Banana Freckle in het Northern Territory, hoewel slechts één van de 29 gevallen zich op een commercieel bananenterrein voordeed.
China: Zwakke consumentenvraag in zomermaanden buiten seizoen
De bananenimport piekt in de maanden maart, april en mei met maandgemiddelden rond 210.000 ton. De zomer wordt als laagseizoen beschouwd, met de laagste cijfers in juni en juli. In juli bedroeg de import 124.000 ton. Het valt nog te bezien of de import in augustus weer zal aantrekken. Tijdens de Covid-19-epidemie waren de handelshavens Mohan (met Laos) en Houqiao (met Myanmar) vaak gesloten. Momenteel zijn de openingstijden en de handel stabiel.
In juli waren de Filipijnen de grootste bananenleverancier van China, gevolgd door Cambodja en Ecuador. De export van Ecuadoraanse bananen lag in de eerste helft van dit jaar aanzienlijk lager dan vorig jaar. Naast het aanhoudende tekort aan containers en de stijging van de kosten van andere verbruiksgoederen, heeft ook de daling van de teelt de export beïnvloed.
De bananen van Guangdong en Guangxi zijn op de markt. De zomer is een typisch laagseizoen voor de Chinese bananenconsumptie en de markt zal in het najaar weer aantrekken. De bananen uit Yunnan zullen vanaf eind oktober beschikbaar zijn.
Volgende week: Overzicht wereldmarkt appelen