Schilschade bij appelen door het prikken van de steeltjes van andere exemplaren kunnen de winstmarges van telers fors drukken. "Ongeveer 8 tot 10% is zowat het normale niveau van beschadiging in de kisten met appelen die van de boomgaard naar de bewaring worden gebracht", zegt Leighton Rice, ontwikkelaar van StemPunk. Zelfs hogere aantallen heeft hij gezien, tot 20%.
Prikschade veroorzaakt direct kwaliteitsverlies en verhoogt bovendien de druk van secundaire opslagproblemen. Dat inspireerde Rice om naar een oplossing te zoeken. Rice weet uit eigen ervaring in de boomgaard hoe moeilijk het is om goede appelen te telen en tegelijkertijd winstgevend te zijn. Toen hij in 2014 in het pakstation van het familiebedrijf Rice Fruit Co. kwam werken, was hij geschokt bij het zien van de hoeveelheid schade die de prikkende steeltjes aanrichten.
"De steellengte van een appel moest volgens mij relatief eenvoudig te controleren zijn." Zo begon hij te werken aan een tool om het probleem van prikschade tegen te gaan.
Waarom is StemPunk uitgevonden?
Tot nu toe waren handknippers de enige oplossing voor beschadigingen door steeltjes, maar ze beperken de oogstmedewerker tot het plukken met slechts één hand. Penn State Extension deed in 2014 een onderzoek dat een efficiëntieverlies van 33% aangaf, van het plukken van ongeveer 330 kg per uur met twee handen tot 220 kg per uur met één hand. Rice begon in 2016 met de ontwikkeling van een semi-automatische oplossing, die hij Punctilius noemde.
"De eerste prototypes voor dat apparaat waren gemotoriseerd en werden aan de pols vastgemaakt. Ze leverden echter niet het gewenste resultaat op in de boomgaard", vertelt hij. "Het was een dure fout, maar ik bleef zoeken naar een oplossing." Het resultaat is een knipapparaat dat ter hoogte van het middenrif van de plukker wordt bevestigd en met beide handen kan worden bediend. StemPunk trimt de stelen efficiënt, gemakkelijk en veilig. "En het is ook leuk", zegt Rice, "het maakt een aangenaam knappend geluidje elke keer dat je een steeltje afknipt."
De StemPunk
Wat zijn de voordelen?
Het belangrijkste voordeel van StemPunk is dat de oogstmedewerker met beide handen kan plukken en knippen. Proeven hebben aangetoond dat de plukker met StemPunk weer 265-285 kg appelen kan plukken tegenover 220 kg met de handknipper.
"Dit is ongetwijfeld een zinvolle verbetering. Zelfs tegen een ritme van bij 265 kg per uur bedraagt de besparing ongeveer 25 cent aan directe oogstkosten, elke keer dat de plukker zijn zak in de kist leegt. Aan dat tempo betaalt de tool zichzelf in minder dan een week terug. En dat is gewoon een berekening van het voordeel tegenover handknippen. Er is dus nog geen rekening gehouden met het vermijden van schilschade", aldus Rice. Bovendien komt de conische vorm van de messen overeen met de vorm van de steelkom om externe schade te voorkomen, wat toch een probleem is dat vaak wordt gezien bij het gebruik van handknippers.
Zijn sommige rassen vatbaarder voor prikschade dan andere?
Niet alle appelen zijn even gevoelig voor schilschade veroorzaakt door het prikken van stelen. Het risico hangt af van de lengte, vorm en oriëntatie van de steel. Al deze factoren zijn gerelateerd aan het ras en de vruchtzetting.
"De hoofdknop zorgt meestal voor langere stelen, wat een hoger risico met zich meebrengt. Toch geven de meeste telers er de voorkeur aan om die knop in de uitdunningsfase aan te houden", aldus Rice. Bovendien zijn schildikte en -hardheid belangrijke variabelen. Rassen zoals Fuji en Honeycrisp hebben een dunne schil en zijn gevoeliger voor beschadiging dan Red Delicious, die een dikkere schil heeft. Veel van de nieuwe clubrassen zijn gebaseerd op Honeycrisp en hebben dus een dunnere schil. Gezien het potentieel voor mooie prijzen in deze rassen, wordt het knippen van de stelen nog belangrijker. "Hoe dan ook, alle appelrassen hebben baat bij het knippen van de stelen."
Waar wordt StemPunk gebruikt?
StemPunk werd laat in het seizoen 2021 gelanceerd, maar wordt al gebruikt door plukkers in veel staten van de VS. Daarnaast wordt de tool gebruikt door telers in Canada, Chili, Nieuw-Zeeland, Australië, Italië, Duitsland, Spanje, Portugal en Nederland.
"De vraag is hoog", zegt hij, "bijna te hoog. Veel telers zijn geïntrigeerd door de tool en het potentieel om de oogst te versnellen. Plukkers zijn wat resistenter, en dat begrijp ik ook wel. Ik heb echt het gevoel dat het een verbetering is ten opzichte van het met de hand knippen. Ik denk dus wel dat het succesvol zal zijn."
Hieronder zie je een video met StemPunk in actie.
Voor meer informatie:
Leighton Rice
Rice Systems
info@stem-punk.com
www.stem-punk.com