Nu er hier en daar weer wat neerslag valt en de temperaturen langzaamaan dalen, lijkt er licht aan het einde van de tunnel. De hittegolf die Nederland sinds vorige week in zijn greep houdt, lijkt bijna voorbij. Het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) voorspelt dat er woensdag een einde komt aan de reeks warme dagen, zo meldt AD. "Volgens de laatste verwachting komt de temperatuur dan in De Bilt niet boven de 25 graden uit, waarmee niet meer wordt voldaan aan de voorwaarden voor een hittegolf", legt een woordvoerder uit.
Dat betekent niet direct dat de droogte voorbij is. "Het is een zorgwekkende situatie", zegt droogte-expert Niko Wanders van de Universiteit Utrecht bij BNR. "We hebben nu echt een enorm neerslagtekort. Om weer terug te kunnen gaan naar de normale situatie, moet het weken tot maanden regenen. Tijdens een ‘normale maand’ valt er 80 mm regen. Maar met een beetje geluk komen we deze maand uit op 50 mm. Dat is nog steeds te droog. En de gevolgen daarvan zien we om ons heen." Ook de Belgische weerman Frank Deboosere geeft tegen VRT aan dat de regen de droogte niet gelijk ongedaan zal maken. "Hoe dan ook zal de regen die we vandaag en de komende dagen verwachten niet genoeg zijn om de droogte ongedaan te maken."
En dus blijven er grote zorgen door heel Europa. Zoals in eerdere updates aangegeven gaan in Nederland onder andere de uien- en aardappeloogst gebukt onder de droogte en hitte. In Frankrijk en Spanje zijn nu echter ook grote zorgen, zo bericht Nieuwe Oogst. In Frankrijk klinkt vanuit agrarische kringen de roep om staatssteun steeds luider en in Spanje is het druiven plukken twee weken eerder begonnen. Ook het Verenigd Koninkrijk lijdt aan de droogste zomer in meer dan vijftig jaar.
Bij de verzekeraars komen de schademeldingen al binnendruppelen. Dagelijks melden telers zich met droogteproblemen. Dit schrijft Boerderij.nl. Agriver spreekt van een tot twee meldingen per dag. Vereinigte Hagel meldt tot eind vorige week al een totaal van 140 meldingen die voldoen aan de criteria van de brede weersverzekering. De meeste meldingen bij Agriver komen uit Zeeland en gaan over aardappelen, uien en graszaad, aldus schadecoördinator Johan Westerik.
In vergelijking met veel andere Europese landen staat Nederland er nog vrij gunstig voor, zo melden ze verder. Het Europese Droogte Observatorium (EDO) zet maar liefst 47% van de oppervlakte van de Europese Unie in de waarschuwingsfase van acute droogte. Voor 17% geldt de alarmfase. Daar is de vegetatie in een stresstoestand. Verschillende belangrijke teeltlanden, van Frankrijk tot Roemenië, geven verlaagde oogstverwachtingen.
Ergste watertekort van de afgelopen 15 jaar in Spanje
De droogte houdt ook Spanje in de ban. De huidige waterreserves zijn gedaald tot een niveau van 39,9%, bijna 10% minder dan in dezelfde periode van vorig jaar. Dit schrijft het Spaanse Iagua. Volgens een rapport van het ministerie voor Ecologische Transitie en Demografische Uitdagingen over de waterschaarste in juli 2022 bevond 32,6% van het grondgebied van Spanje zich in een situatie van "langdurige droogte". De staatssecretaris voor Milieu, Hugo Morán, verklaart dat het watertekort "het ernstigste in de afgelopen vijftien jaar" is.
Sommige regio's hebben al bepaalde waterbesparende maatregelen moeten nemen om de bevoorrading voor de burgers te garanderen.
In Catalonië, waar de stuwmeren voor 42% gevuld zijn – het meer van Riabl haalt slechts 13% –, heeft het gewestelijke wateragentschap aangekondigd dat het vanaf september gedeeltelijke waterbeperkingen in Barcelona voorziet, namelijk voor recreatief gebruik. Sinds eind juli heeft het Catalaanse Wateragentschap al in 135 gemeenten beperkingen opgelegd aan het gebruik van water voor agrarisch, industrieel of recreatief gebruik.
In Galicië heeft de plaatselijke overheid afgelopen juli een vooralarmfase voor droogte afgekondigd voor het hele hydrografische bekken van de kuststreek, en het lokale bestuur van Pontevedra, waar de droogtesituatie al lang aanhoudt, verbiedt nu al het gebruik van drinkwater voor het vullen van zwembaden.
De regionale Andalusische regering heeft de nationale overheid bovendien opgeroepen om dringend een vergadering van de Nationale Droogtetafel te beleggen en een actieplan op te stellen voor de tekorten in de stuwmeren. Het Guadalquivir-bekken is momenteel het droogste bekken op het hele Spaanse grondgebied. Het haalt slechts 24% van zijn totale capaciteit.
Ook in Baskenland treft de droogte de tuinbouw, met name de druiven- en graanteelt. De situatie wordt bovendien nog verergerd door de branden in het zomerseizoen. Sommige gemeenten (ongeveer 10%) leggen al beperkingen op aan de watervoorziening.
In Extremadura is sinds juni het droogtealarm actief, wat gevolgen heeft voor het bevoorradingssysteem vanuit het Los Molinos-stuwmeer.
In Castilla y León is sinds 3 juli het recreatieve gebruik van water beperkt.
Droogte is een natuurlijk en terugkerend fenomeen in het mediterrane klimaat dat overheerst op het Iberisch schiereiland. Rafa Seiz, waterexpert en hoofd Waterprogramma bij WWF Spanje, geeft evenwel aan dat deze droogtes als gevolg van de klimaatverandering frequenter en intenser worden. "We moeten ons zowel individueel als collectief aanpassen aan deze nieuwe, extremere omstandigheden."