Hoe veel is te veel? Volgens de Nationale Federatie van Bananentelers van Ecuador (Fenabe) beslaat het illegale areaal – de oppervlakte die in strijd is met de relatief recente Bananenwet – ongeveer 40.000 hectare in het Zuid-Amerikaanse land. "Om een idee te krijgen van wat dit cijfer betekent, we hebben het over een areaal dat dicht aanleunt bij de volledige bananenteelt van Costa Rica", zegt Franklin Torres, voorzitter van de federatie. "We stellen deze situatie al aan de kaak sinds 2018. Ecuador is 's werelds grootste bananenproducent en het overduidelijke overaanbod maakt het moeilijk om al dat fruit op de markt te plaatsen, zeker nu een oorlog de crisis nog heeft verergerd."
Franklin Torres
"Helaas waren er enkele grote telers die van mening waren dat de wet een optie was en geen verplichting. Die instelling eist nu zijn tol. Daarom vragen we de regering om Uitvoeringsbesluiten 1127 en 183 in te trekken, die voorzien in een verlenging van de termijn om deze percelen te legaliseren."
"Ons tweede punt van kritiek zijn de boetes. De boete die was vastgelegd in de Bananenwet bedroeg 150 minimumlonen. Daarom durfde tot 2018 bijna niemand bijkomende percelen te planten in Ecuador, want dan zouden ze ongeveer € 57.000 moeten ophoesten voor elke hectare nieuwe bananenteelt", weet Franklin. "Maar dat bedrag werd teruggebracht tot € 620, wat illegale aanplant in de afgelopen drie en een half jaar in de hand werkte. Het uiteindelijke resultaat is 40.000 illegale hectaren."
"We moeten deze situatie rechttrekken, want de kleine en middelgrote telers zijn de grootste dupe. We ijveren er ook voor dat de minimumondersteuningsprijs, die in 2022 werd vastgesteld op $ 6,25 per karton, effectief gehandhaafd wordt. Deze prijs is de som van de productiekost en een redelijke winstmarge en is bij wet geregeld. Maar de wet wordt niet nageleefd en sinds enkele jaren zien we echt belachelijke prijzen. In 2020 haalden we een gemiddelde prijs van
$ 4,25, in 2021 $ 4,65 en dit jaar haalt de gemiddelde spotprijs tot nu toe $ 3,25 en de contractprijs $ 3,85."
"Er zijn ongeveer 9.000 bananentelers in het land. De sociale impact is enorm wanneer de eerlijke prijs niet wordt betaald. Ongeveer 3.000 kleinschalige en middelgrote telers hebben de activiteit al vaarwel gezegd in Ecuador, wat neerkomt op ongeveer 25.000 à 30.000 hectare."
"Volgens ramingen van Fenabe zijn er sinds februari 60.000 banen verloren gegaan in het land. En als de regering niet handelt, kunnen er 60.000 extra banen op de helling komen te staan. Dat is 120.000 banen in minder dan 4 maanden. De situatie heeft al geleid tot een aanzienlijke toename van de criminaliteit in de provincies waar bananen worden geteeld."
Fenabe heeft de regering van Ecuador een reeks voorstellen gedaan ten gunste van de bananensector, waaronder het opkopen van trossen van kleine telers met het geld van de boetes voor illegale aanplant. Volgens Franklin Torres stelt de wet immers dat het ingezamelde geld moet worden gebruikt voor de ontwikkeling van de bananensector.
"We vragen geen subsidies. Met de aankoop van de bananentrossen kan de regering de telers helpen die gebukt gaan onder de situatie en kan het exportaanbod worden verminderd. Zelfs als we uitgaan van een boete van € 620 in plaats van € 57.000, zou er ongeveer € 25 miljoen beschikbaar zijn om de situatie het hoofd te bieden. Vooral in de provincie El Oro zijn er veel kleine telers die in uiterste armoede leven."
"De toestand is echt jammerlijk en ondertussen zijn er al twee ministers van Landbouw vertrokken in minder dan een jaar, omdat ze niet in staat waren om de situatie onder controle te krijgen. Gelukkig lijkt de nieuwe minister, Bernardo Manzano, wel bereid te zijn te luisteren naar onze voorstellen en verzuchtingen. Eerdaags gaat hij een pakket maatregelen aankondigen waarvan we hopen dat ze een ruggensteun kunnen zijn voor de telers."
10 cent per pond kan een groot verschil maken
De teler is de eerste schakel in de bananenketen. Van alle ketenpartners is er één in het bijzonder die door de Ecuadoraanse en bij uitbreiding de Latijns-Amerikaanse bananensector in het vizier wordt gehouden: de supermarkten. De sector heeft de retail al herhaaldelijk gevraagd zich te engageren tot gedeelde verantwoordelijkheid, vooral in een tijd waarin het probleem van de lage bananenprijzen wordt verergerd door stijgende teeltkosten.
"Een verhoging van de verkoopprijs met slechts 10 cent per pond zou voor de Europese, Russische of Aziatische consument weinig tot niets uitmaken, maar voor duizenden Ecuadoraanse bananentelers zou het een groot verschil maken. Het zou voorkomen dat mensen moeten migreren om ander werk te zoeken, want met die 10 cent zou de activiteit weer rendabel worden", zegt Franklin.
"Supermarktketens zouden de situatie van de telers beter moeten leren kennen en zich met hen kunnen identificeren. Daarom vragen we de regering ook om in de commissies die de bananensector organiseert niet enkel vertegenwoordigers van handelsbedrijven, maar ook van telers toe te laten. Exporteurs en telers hebben soms tegengestelde standpunten, maar we hebben ook veel punten van overeenkomst."
Voor meer informatie:
Fenabe
Tel: +593 99 952 5360 (Ecuador)
fenaban.ec@gmail.com