De appel is van oudsher de populairste fruitsoort van Zwitserland. De consumptie van handappelen per hoofd van de bevolking lag tussen 2000 en 2002 op 14,66 kg en in 2020 op 13,9 kg. Daarmee lag de consumptie ver voor bananen en ver voor andere fruitsoorten. Wat er echter veranderd is, is de betekenis van afzonderlijke appelrassen. Terwijl in 2002 Golden Delicious het met afstand grootste areaal had, is in 2020 Gala het meest geteelde appelras.
Over het algemeen is het appelareaal in de afgelopen twee decennia afgenomen. In 2002 teelde men nog op 4471 hectare appelen, in 2020 was dit volgens voorlopige cijfers circa één vijfde minder (3671 hectare). Er zijn echter rassen die ronduit aan betekenis hebben gewonnen.
Areaalontwikkeling bij de top tien appelrassen
In onderstaand diagram wordt de areaalontwikkeling getoond van de top tien meest geteelde appelrassen in Zwitserland, baserend op het gemiddelde areaal in de afgelopen vijf jaar. Hieruit blijkt dat Gala appelen in 2002 op een areaal van 549 hectare geteeld werden, en dat het areaal in de daaropvolgende jaren duidelijk steeg naar tenslotte 876 hectare (+60%). De teelt van Golden Delicious is daarentegen sterk afgenomen van 1144 hectare (2002) naar inmiddels 361 hectare (-68 %). Op de derde plaats volgt de Braeburn-appel, die met 323 hectare Jonagold van de derde plaats als meest geteelde appel heeft gestoten.
Braeburn en Topaz konden ontkomen aan een areaalafname op de lange termijn, waar vele andere rassen zoals Jonagold, Boskoop, Gravensteiner, Maigold, Idared of Glockenapfel wel mee te maken hadden. De rassen Scifresh, Milwa en Cripps Pink, die in 2002 vrijwel geen betekenis hadden, ontwikkelden zich ook tegen de neerwaartse tendens in. De uitbreiding van de teelt van het ras Rewena was bovendien ook aanzienlijk, met een stijging van 5,5 hectare (2019) naar 94,9 hectare (2020). Een overzicht van de areaal per ras is te vinden op de BLW-website: areaalstatistiek voor fruit.
Redenen voor de verandering van rassen
Het besluit hoeveel men van een bepaald ras teelt hangt van een groot aantal factoren af, zoals bijvoorbeeld het aanbod aan nieuwe rassen of een door de tijd heen veranderende vraag. Ook de verkoop als clubappel biedt mogelijkheden ter vergroting van de winst. Een beperkt aantal telers (club) biedt hierbij de mogelijkheid een ras onder hun merknaam te distribueren. Zo kunnen bijvoorbeeld de drie appelrassen Scifresh, Milwa en Cripps Pink wanneer bepaalde kwaliteitseisen aangehouden worden onder hun merknamen Jazz®, Diwa en Pink Lady worden verkocht. Dit maakt het mogelijk om ze tegen een premiumprijs te kunnen verkopen.
Clubappelen en Topaz met hoge prijzen
In het tweede diagram wordt de gemiddelde retailprijs getoond die de rassen in de periode 2007-2009 und 2017-2020 (tot en met oktober 2020) behaalden. Het laat zien dat de gevestigde rassen Gala, Braeburn, Boskoop und Gravensteiner in beide periodes in een gemiddeld prijssegment lagen met een prijs van 3,50 Zwitserse frank per kg. Golden Delicious had een iets beneden gemiddelde prijs van 3,20 Zwitserse frank per kg, net als Jonagold tien jaar geleden (3,23 Zwitserse frank per kg). Bij beide rassen was er in de afgelopen tien jaar sprake van een sterke areaalafname. Inmiddels is de prijs van Jonagold gedaald naar 2,20 Zwitserse frank per kg.
Tot de appelen met een hogere gemiddelde prijs tellen de in het bio-segment populaire Topaz, evenals de rassen Scifresh/Jazz, Milwa/Diwa en Cripps Pink/Pink Lady. Bij Scifresh/Jazz en Cripps Pink/Pink Lady werden slechts zeer weinig appelen expliciet zonder clubnaam verkocht, dat wil zeggen als Scifresh (0,3%) en Cripps Pink (3,4%). Van het appelras Milwa werden uitsluitend onder het merk Diwa noemenswaardige afzetten geregistreerd.
De markante stijging van de Topaz-prijs kan verklaard worden door de duidelijke stijging van het bio-aandeel bij dit ras in de afgelopen tien jaar. Zo waren de novembervoorraden van Topaz in de periode 2007-2010 afhankelijk van het jaar voor 36-44% van biokwaliteit, terwijl ze in de periode 2017-2020 voor 65-90% biologisch waren. Als gevolg daarvan waren de in de retail verkochte Topaz-appelen in de afgelopen jaren voor het overwegende deel van biokwaliteit. Hierdoor bood Topaz ook zonder uitbreiding van het areaal – echter met hogere teeltkosten voor bio-producten – potentieel voor vergroting van de winst.
Voor meer informatie:
Bundesamt für Landwirtschaft BLW
Schwarzenburgstrasse 165
3003 Bern, Schweiz
Tel +41 58 462 25 11
info@blw.admin.ch