Voor Tzaneen Blueberries zit het blauwe bessenseizoen 2020 erop en hiermee is ongebruikelijk laat een einde gekomen aan een seizoen waarin hevige regenval een ravage aan de oogst aanrichtte, zo laat teler Henry Hayes weten.
Het begon allemaal met een geweldige fruitzetting en uitstekende kwaliteit. Tot week 36 verliep alles prima, waarna het bedrijf uitzonderlijk vroeg in het seizoen tot twee keer toe met zeer zware neerslag te maken kreeg.
"Toen het begon te regenen, moesten we ons fruit per luchtvracht verzenden vanwege problemen met de kwaliteit," legt Henry uit. "Doorgaans is het droog wanneer we onze blauwe bessen plukken," vervolgt hij. "Wanneer er dit soort neerslaghoeveelheden vallen tijdens de oogst, dan daalt het suikergehalte en wordt het fruit smakeloos. Ook wordt de houdbaarheid aanzienlijk verkort en heeft het fruit de neiging zacht te worden. We exporteerden dit seizoen slechts 54% van onze totale oogst."
Hoewel de teler had gehoopt dat een aantal van de nieuwe rassen ertegen bestand zou zijn, bezweken ook deze onder invloed van de hevige regenval.
De verhouding tussen lucht- en zeevracht was dit seizoen 69:31 en dit is uitsluitend toe te schrijven aan de regenval (dit jaar was luchtvracht ook nog eens veel duurder dan gebruikelijk). In een ideale situatie verzendt de teler bij voorkeur 70% tot 80% van zijn fruit over zee omdat dit een groot verschil maakt wat betreft inkomsten maar het fruit had nu eenmaal een beperkte houdbaarheid.
Net zoals andere blauwe bessentelers in het noorden van Zuid-Afrika, die ook een ongewoon natte zomer meemaakten, bleef de teler zitten met fruit dat hij niet kon exporteren. Op de binnenlandse markt stortten de prijzen in omdat veel van het fruit niet werd geëxporteerd maar lokaal werd afgezet.
Jonge blauwe bessenstruiken op substraat op het bedrijf Tzaneen Blueberries
Ernstige waterstress dwingt tot verlagen productie
Ironisch genoeg was de hevige regenval die het seizoen zo lastig maakte precies wat Tzaneen nodig had. De dammen in deze regio hebben een drastisch laag peil bereikt: de Tzaneen Dam staat op 9% en de Ebenezer Dam op 14%.
De ongebruikelijk lage neerslaghoeveelheden van de afgelopen jaren en de daaruit voortvloeiende waterbeperkingen tot 70% dwongen het bedrijf om hun productie met zo'n 120 ton terug te brengen, wat het deed door een verouderd ras te rooien, dat toch al op de nominatie stond om op den duur te worden vervangen.
"In deze regio, waar ook veel citrustelers zijn gevestigd, zijn we erg goed geworden in het optimaal benutten van onze waterreserves en het ontwikkelen van nieuwe waterbronnen. "Momenteel beschikken we over 30% van onze watertoekenning maar als dit 50% zou zijn geweest dan zouden we het redden, hoewel we dan nog steeds niet veel uit zouden kunnen breiden."
Terug naar vollegrondsteelt
De productiedaling werd in zekere mate gecompenseerd door nieuwe struiken in potten maar Henry is er vooral op gebrand om de vollegrondsteelt verder uit te breiden.
"We gaan terug naar de vollegrondsteelt omdat we hier een geweldige bodem hebben en omdat potten en substraat gewoon ook erg duur zijn. De vollegrondsteelt levert ons een enorme besparing op en geeft ons meer marge dan planten in potten."
Net gesnoeide blauwe bessenstruiken in de vollegrond op het bedrijf van Tzaneen Blueberries
Henry teelt al sinds 2013 voor Berryworld en werkt nauw samen met het technische team. Het bedrijf laat een 'vreselijk' seizoen achter zich en richt zich op het nieuwe seizoen en de jonge aanplant, zegt hij.
"Wanneer je in deze regio actief bent, dan teel je je fruit voor de vroege markt, nadat het Europese seizoen voorbij is. Om deze reden richten we ons bij toekomstige uitbreiding vooral op vroege rassen. We willen in Tzaneen na september geen fruit meer plukken."
Overaanbod blauwe bessen in Europa
Hij is er niet rouwig om dat het seizoen voorbij is omdat er sinds week 44 sprake is van een overaanbod aan blauwe bessen op de Europese markt. Dit vanwege de enorme aanvoer van Peruaanse blauwe bessen. Hij verwacht echter dat dit mede bepalend zal zijn voor de evolutie van de Zuid-Afrikaanse blauwe bessensector.
Henry is van mening dat economische belangen zullen eisen dat er meer wordt samengewerkt en informatie wordt uitgewisseld binnen de sector.
"Blauwe bessenexporteurs zullen nieuwe markten moeten betreden, zoals Rusland, het Midden- en Verre Oosten. Het zou prettig zijn om de concurrentie met Peru aan de Oostkust van de VS aan te kunnen gaan," mijmert hij.
"Het is momenteel geen succesverhaal maar dat is te wijten aan ongebruikelijke weersomstandigheden. Ik ben echter wel blij dit seizoen af te kunnen sluiten en me te richten op het volgende."
Voor meer informatie:
Henry Hayes
Tzaneen Blueberries
Email: tzaneenblueberries@gmail.com