Tholen - Na een moeizame zomer op de tomatenmarkt zijn de prijzen in het najaar toch gaan stijgen. Het resulteert in bovengemiddeld hoge prijzen in oktober, met als uitschieter gemiddeld 97 eurocent voor een kilo tomaten uit Nederland. Dat is zelfs hoger dan het vijfjarig maximum.
Een op zijn minst opvallend te noemen tomatenseizoen krijgt daarmee, ten minste voor de onbelichte teelt, toch een positief staartje.
Wel blijft het ten alle tijden belangrijk de verschillen tussen de tomatensegmenten te benoemen en is er in sommige gevallen nog steeds sprake van een 'grauw seizoen', waarbij vooral losse tomaten met horeca-afzet in de hoek zijn blijven zitten waar de klappen vallen. Trostomaat deed het iets beter.
Een blik op de Europese marktcijfers, verzameld in het tomatendashboard van de Europese Commissie, leert dat met 1,07 euro per kilo tomaten de gemiddelde prijs t/m week 43 in oktober hoger ligt dan het vijfjarig gemiddelde van 92 eurocent. Zelfs het vijfjarig maximum van 1,16 euro komt in zicht.
Klik hier voor een vergroting
Nederland slaagt erin dat vijfjarig maximum te overtreffen. De afgelopen vijf jaar werd gemiddeld nooit meer dan 91 eurocent betaald. Dit jaar is dat 97 eurocent.
Daarbij moet worden opgemerkt dat de producties in het najaar lager waren, een hitte-effect op de zettingen, dat niet enkel in Nederland werd gevoeld.
Aan de cijfers valt verder op dat in een markt met traditioneel kleine marges de gemiddelde prijs in Nederland vanaf juli boven het vijfjarig gemiddelde kroop. In september werd daarmee het prijsniveau van 2019 geëvenaard, maar waar de prijzen destijds in oktober kelderden, schiet de prijs nu door tot recordhoogte.
Recordhoogtes worden zuidelijker in Europa (net) niet gehaald, maar ook hier zijn de gemiddelde prijzen hoog. In Spanje scheelt het 4 eurocent en wordt met 98 eurocent bijna het vijfjarig record van 1,02 euro gekopieerd.
Anders dan in Nederland lag de gemiddelde prijs hier, overigens buiten het piekseizoen, onder het vijfjarig gemiddelde sinds juli. De goede prijzen aan de start van het seizoen in oktober brengen hier verandering in. In Spanje is het areaal tomaat wederom gekrompen.
In Italië is het vijfjarig record ver buiten bereik, al sinds juli. In het recordjaar benaderd de gemiddelde prijs bijna de 2 euro per kilo richting november en december. Dat is nu ondenkbaar. Wel komt voor het eerst sinds mei de gemiddelde prijs weer, het zei nipt, boven het vijfjarig gemiddelde uit met 1,13 euro per kilo.
In Italië speelt o.a. het Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV) telers flink parten, met productieverliezen tot gevolg. Ook andere virussen en de weeromstandigheden zorgden voor lagere producties, soms wel 40-50 procent, waardoor niet overal aan de vraag kan worden voldaan.
Frankrijk is tenslotte het vierde en laatste land waarover de Europese Commissie in het dashboard de prijscijfers openbaart. Frankrijk kent in vergelijking met de drie bovengenoemde landen een relatief beperkte binnenlandse productie, terwijl de markt opvalt met gemiddelde hogere prijzen voor een kilo product.
Met 1,29 euro per kilo neemt de gemiddelde prijs voor 2020 in oktober afstand van het vijfjarig gemiddelde, nadat in augustus het gemiddelde voor 2020 even onder de groene lijn zakte.
Tros ook resterende maanden beter af dan los
Voor de resterende ruim anderhalve maand zijn de verwachtingen goed, waarbij net als de afgelopen tijd de prijs voor trostomaten beter belooft te worden dan voor losse tomaten. Boven de markt hangt zowel door corona (en in mindere mate nog vanwege brexit) wel een flink vraagteken, waarvan telers met horeca-afzet het meest te vrezen hebben.
De belichte teelt komt in Nederland zo'n vijf weken later in productie, waardoor de overlap met onbelichte teelten en import minder is. Vanaf deze week worden de eerste tomaten geoogst. De trostomaten zullen naar verwachting goede prijzen opleveren, losse tomaten minder. Die laatste groep komt vooral vanuit het zuiden, waar in Spanje het areaal is afgenomen, terwijl Marokko zich steeds meer een serieuze concurrent op de markt toont.