Wat is een coöperatie?
Een coöperatie is een eigen rechtsvorm die verwant is aan de vereniging. Veel van de voor de vereniging geldende wettelijke bepalingen zijn ook van toepassing op de coöperatie. De coöperatie verschilt van de vereniging op het gebied van winstuitkering. Een coöperatie mag winst uitkeren aan haar leden, een vereniging niet. In de statuten van de coöperatie moet tot uitdrukking komen dat de coöperatie werkzaam is voor de economische belangen van haar leden. De coöperatie is gericht op economisch verkeer met haar leden en de resultaten van de bedrijfsvoering komen slechts ten gunste van de leden.Wat precies binnen of buiten de coöperatie valt, is een kwestie van het maken van afspraken. Hierbij kan gedacht worden aan afspraken over de doelstelling, de wijze van communiceren, de inrichting van het bestuur, toe- en uittredingsvoorwaarden,
etc.
Enkele motieven voor de oprichting van een coöperatie zijn:
- Er is sprake van een krachtenbundeling, waarbij de betrokkenen profiteren van de voordelen van schaalvergroting, met behoud van hun zelfstandigheid en eigen initiatief;
- de eventuele nadelen van schaalvergroting worden omzeild;
- een coöperatie is voor alle betrokkenen minder vrijblijvend dan een zuiver contractuele samenwerkingsvorm;
- de inbreng van de diverse leden en de intensiteit van de relatie met de coöperatie hoeft niet per definitie gelijk te zijn.
Overeenkomsten en verschillen met franchise
Er zijn behoorlijk wat overeenkomsten tussen de coöperatie en het bedrijfsmodel franchise. Beide vormen gaan uit van de kracht van samenwerking. Daarbij staat de zelfstandigheid van alle betrokken partijen, zowel van de leden/franchisenemers als van de coöperatie/franchisegever voorop. Een verschil zit hem echter in de zeggenschap: bij de coöperatie hebben de leden de zeggenschap, in geval van franchise bevindt deze zich bij de franchisegever.Best of both worlds?
Biedt het combineren van beide bedrijfsmodellen, in de zin dat de coöperatie als franchisegever optreedt met de leden van de coöperatie als franchisenemers, voordelen? Creëren we hiermee ‘the best of both worlds’? In zekere zin wel. Er is sprake van een evenwichtige relatie, waarbij de coöperatie handelt in het belang van de gezamenlijke franchisenemers. Vanuit het perspectief van de franchisenemer een aantrekkelijke gedachte. Bovendien geeft het de franchisenemer meer zeggenschap dan hij zou hebben in de gebruikelijke franchisestructuur.De vraag is echter of de voordelen voor de franchisegever even groot zijn. De coöperatie mag namelijk alleen activiteiten verrichten voor haar leden. Dit beperkt de franchisegever om economisch voordeel te behalen uit de formule. Of dit een beperking oplevert, hangt af van het soort franchiseformule. De franchisegever die tevens als leverancier optreedt, haalt zijn economisch voordeel immers uit andere bronnen. Een nadeel kan zijn dat de zeggenschap bij een coöperatie geconcentreerd is bij de leden. Dit betekent dat de diverse franchisenemers samen tot een besluit dienen te komen, al dan niet door middel van een afvaardiging van de leden. Bij grote organisaties kan dit leiden tot inflexibiliteit en komt het de slagvaardigheid niet ten goede. Aan de andere kant is het wel democratisch: alle leden nemen deel aan de besluitvorming en de meerderheid beslist.
Conclusie
Zowel de coöperatie als het businessmodel franchise heeft zijn voor- en nadelen. Een combinatie van de coöperatie en de franchise zou een oplossing kunnen zijn. Dit is telkens afhankelijk van de inhoud en strekking van de franchiseformule en de grootte van de franchiseorganisatie. Het meest eenvoudig is de combinatie van beide ondernemingsvormen te realiseren bij een organisatie die van oorsprong als vereniging of coöperatie werkzaam is.Dijkstra Voermans Advocatuur & Notariaat
Esther Brons-Stikkelbroeck en Denise Geutjes
BDO heeft een strategische samenwerking met Dijkstra Voermans Advocatuur & Notariaat. In nauwe samenwerking met de advocaten en notarissen van DVAN kunnen wij uw belangen op een effectieve en professionele wijze behartigen.
Bron: Nieuwsbrief Flowers&Food BDO