Vers fruit is na dranken en graanproducten het belangrijkste exportproduct in de Italiaanse handelsbalans voor agrovoedingsmiddelen. De EU is de belangrijkste afzetmarkt, met Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Spanje als grootste afnemers. In 2008 behaalde de export van fruit een waarde van € 2,7 miljard, inclusief noten en gedroogd fruit. Appels, tafeldruiven, perziken en kiwi’s zijn de voornaamste exportartikelen. Italië importeerde in 2008 voor € 1,7 miljard aan fruit.
Appels
Na Polen is Italië de belangrijkste appelproducent in de EU en samen met Frankrijk de grootste exporteur van appels, elk goed voor circa 700.000 ton. Sinds de toename van de productie met 26% in de periode 2002-2007 zijn appels het belangrijkste fruitproduct in Italië geworden. De appelteelt beslaat een areaal van 60.000 hectare, dat echter de laatste jaren in lichte mate krimpt. De Regio Trentino Alto Adige neemt met 29.000 hectare de helft van de Italiaanse appelteelt voor haar rekening. Voor 2009 wordt de oogst geraamd op 2,1 miljoen ton (-2% ten opzichte van 2008), waarmee appels een vijfde van de totale fruitproductie in Italië uitmaken. De voornaamste rassen zijn Golden Delicious, Royal Gala, Fuji en Pink Lady. De oogst van de Friuli Venezia Giulia wordt geraamd op 60.000 ton. Duitsland is met 38% de grootste afnemer van de Italiaanse appel, terwijl de belangstelling uit Rusland aanzienlijk toeneemt. De Italiaanse import is klein en komt voornamelijk uit Chili. Italië heeft voor appels een dekkingsgraad van 200%.Peren
Emilia Romagna is de belangrijkste regio voor de perenteelt. In het seizoen 2008-2009 nam deze regio 486.000 van de 759.000 ton geteelde peren voor haar rekening. Binnen de EU is Italië de grootste perenproducent. De afgelopen jaren vertoont de perenproductie echter een dalende trend, zij het dat de oogst voor 2009 een 8% hoger wordt geraamd dan het jaar ervoor en zo op 807.000 ton komt. De oogst in 2008 lag echter 18% lager dan de 922.000 ton in 2007 geproduceerde peren. In de periode 2004-2007 nam de productie gemiddeld met 16% af. Het Italiaanse aanbod aan peren kent onder meer de variëteiten Carmen, Guyot, Santa Maria, William, Max Red Bartlett, Abate, Kaiser, Decana, Conference.Druiven
De fruitproductie bestaat binnen de EU voor bijna de helft (45%) uit druiven. Italië heeft hier samen met Spanje en Frankrijk een aandeel van 79% in. In 2008 werd in Italië 1,4 miljoen ton aan tafeldruiven geoogst. Hiervan werd circa 400.000 ton op Sicilië geproduceerd. Puglia heeft voor een areaal van ongeveer 7.000 hectare een GlobalGap-certificering. Deze regio heeft voor zijn druiven bij de EU een aanvraag ingediend voor de beschermde geografische aanduiding ‘Uva da Puglia’. Naast de traditionele markten als Frankrijk, Duitsland, België en Zwitserland, vinden de Italiaanse druiven steeds meer afzet in Oost-Europa, vooral in Rusland en Polen. Ondanks de aanhoudende vraag uit de Noord-Europese landen naar pitloze druiven, blijft het belangrijkste ras voor de vroege teelt Vittoria, en Italia en Red Globe voor de late oogst. Italië ondervindt met name voor Victoria en de pitloze Thompson concurrentie uit Griekenland, dat tegen lagere prijzen kan leveren. In tegenstelling tot Puglia wordt op Sicilië nog weinig in pitloze druiven geïnvesteerd, vermoedelijk vanwege bedrijfsomvang en specialisatie. Sicilië heeft twee tafeldruiven met beschermde geografische aanduiding. De dekkingsgraad voor druiven is 170,6%. In 2007 exporteerde Italië 443.000 ton druiven ter waarde van € 510 miljoen.Citrus
De Italiaanse citrusproductie bedraagt 3,8 miljoen ton. Italië heeft echter voor de citrussector een negatief handelssaldo, waarin sinaasappels een groot aandeel in hebben. Dat is hoofdzakelijk toe te schrijven aan weinig innovatie in de sector. Zuid-Afrika heeft Spanje ingehaald en is nu de eerste leverancier van sinaasappels aan Italië geworden. Bloedsinaasappels, die bij de consument goed in de smaak vallen, ondervinden nog weinig hinder van concurrentie en leveren dan ook goede prijzen op. Er is wel enige zorg ten aanzien van het toenemend aanbod van buitenlandse pigmentsinaasappels op de markt. Voor citroenen ondergaat Italië felle concurrentie van Spanje en Argentinië en in mindere mate Zuid-Afrika. Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk blijven in deze sector voor Italië de voornaamste afzetmarkt, echter Israël en Zuid-Afrika winnen gestaag marktaandeel mede dankzij een hoge kwaliteitsstandaard. Italië telt 88 citrusverwerkende bedrijven. In het seizoen 2007-2008 hebben zij 67.000 ton citrusvruchten verwerkt, 40 % minder danhet jaar ervoor. Er zijn twee clementinesoorten met beschermde geografische aanduiding.
Biologisch
Ondanks de crisis houden de consumptie en de prijzen voor biologische producten stand, mede dankzij het beperkte aanbod en de toenemende vraag van enerzijds een vaste klantenkring en anderzijds de levering aan overheidsinstellingen voor bijvoorbeeld schoolmaaltijden en restaurants. In 2008 nam de consumptie met 5,4%toe tegen een wat bescheidener stijging van de totale uitgaven voor levensmiddelen, te weten 4,4%. Deze toename betrof met name vers en verwerkt fruit (+20%). Biologische producten leveren gemiddeld een 20 à 25% hogere prijs op dan de conventionele producten. Het aanbod in de detailhandel behoeft echter verbetering voor wat betreft discount en supermarkten, ook al valt er een toenemende vraag van de supermarktketens te constateren naar producten met
een lage impact op het milieu en een hoge standaard wat voedselveiligheid betreft. Een grote groei vertonen inkoopgroepen en directe verkooppunten. Italiaanse biologische producten vinden hoofdzakelijk afzet in Duitsland en Frankrijk, met een groeiende belangstelling vanuit het Verenigd Koninkrijk. Voor vele producten volstaat het aanbod echter niet en moet worden aangevuld vanuit het buitenland. Dit geldt voor clementines en peren, waarvan de voorraad al in januari is uitgeput. Voor biologische sinaasappelen is Italië wereldwijd marktleider.
BOB/BGA
Italië is het land van de traditionele streekproducten met eigen identiteit en hun aantal breidt zich gestaag uit. Momenteel telt Italië 182 geregistreerde producten met een Beschermde Oorsprongsbenaming (BOB) en een Beschermde Geografische Aanduiding (BGA). Hiermee heeft Italië een vijfde van de geregistreerde producten in de EU op zijn naam staan. Het merendeel, 32%, van de Italiaanse beschermde producten betreft groente en fruit. Eén van deze producten is bijvoorbeeld de BGA-kers Ciliega di Marostica, waarvan circa 800.000 ton wordt geproduceerd. Italië heeft in 2004 het Internationale Tractaat inzake Fytogenetische bronnen voor de voeding en de landbouw ondertekend. In dit kader zijn er boeren die met het oog op het behoud van de biodiversiteit weer beginnen autochtone fruitrassen op de minder vruchtbare grond te telen, die beter bestand zijn tegen barre omstandigheden. De teelt van oude rassen was door velen opgegeven vanwege de lange periode van inproductiviteit.Perspectieven
Ook in Italië maakt de fruitsector een zeer moeilijke periode door als gevolg van de recessie. De prijzen voor de telers zijn dit jaar met 40% gedaald, terwijl die voor de consument praktisch gelijk bleven. Deze namen slechts met 2% af, tegen een gemiddelde van 5% in de gehele EU. Debet hieraan is de grote versnippering in de Italiaanse landbouw. In de tuinbouwsector is slechts 35% van de producenten verenigd in telersverenigingen en coöperaties, met als gevolg een zwakke positie van de telers ten opzichte van de handel. Ook zal Italië zich moeten toeleggen op innovatie en ontwikkeling van nieuwe rassen.Bron: Buitenlandse Markten, November