Tholen - Als iets al drie decennia goed gaat is het lastig om iets te veranderen. Dat geldt volgens Michel Witmer van Groen Agro Control ook voor de hygiëne in de AGF-sector. Tijdens het seminar van N&S en het GroentenFruit Huis bracht hij de risico's van teler tot retailer in kaart. "Door de lange handelsketen is de sector vatbaar voor besmettingen met schimmels, gisten, bacteriën, virussen en oomycetes, die zich overal in de teelt en handelsketen kunnen nestelen," stelt Michel. "Intensieve teelt, grootschaligheid en nieuwe teelttechnieken zorgen voor een snelle verspreiding van de ziekten. Het risico op besmetting neemt ook toe omdat het aantal chemisch gewasbeschermingsmiddelen afneemt en de biologische gewasbescherming toeneemt." 
Teelt en preventie
Het voorkomen van ziekten begint al bij de teelt. Als voorbeeld noemt Michel het verhaal van de Filipijnse bananenteler die een plantage van 10 vierkante kilometer onder zijn hoede heeft. "Door de monocultuur is de banaan vaak het slachtoffer van ziekten. Door contaminatie van een speciale schimmel zorgt ervoor dat hij nu bijna elke dag de lucht in moet om met zijn vliegtuig de gewasbeschermingsmiddelen te droppen. Dat is niet alleen slecht voor de bananen maar ook voor de omwonenden."
Import export
Hij benadrukt overigens dat het belangrijk is om verder te kijken dan het eigen bedrijf. Door de vele export en import komen er ook veel ziektekiemen de handelsketen binnen: "Migratie van vogels en buitenlandse teeltbedrijven waar medewerkers geen zin hebben om 10 minuten te gaan lopen voor een toiletbezoek. De voorbeelden zijn er genoeg." Bij de naoogst komen de schimmels als Thielaviopsis en Penicilillium om de hoek kijken. Deze openbaren zich onder opslag en transportcondities. "Polen, die gewapend met een mondkapjes het schimmel van de citrus poetsen om het product toch verkoopbaar te maken. Het kan zomaar voorkomen," zegt Michel. "Dit proberen de groothandelaren te vermijden door het product op te slaan in een gekoelde opslag. Sommigen vergeten echter dat schimmels ook bij lage temperaturen goed gedijen. Hetzelfde geldt voor bacteriën in water, karton en nat hout van pallets."
Retail en externe risico's
Eenmaal in de retail zijn de risico's niet voorbij. "Hier wordt opvallend weinig rekening gehouden met besmetting." meent Michel. "Aan de andere kant vraagt Aldi aan zijn leveranciers om meloenen en sla o.a. te testen op Shigella en Norovirus. Deze grondigheid is waarschijnlijk overgewaaid uit Amerika waar de sector regelmatig te kampen heeft met een uitbraak. Het laatste voorbeeld zijn de Salmonellabesmettingen met komkommer. Overigens moet bij dit soort uitbraken niet alleen gekeken worden naar de besmetting maar ook naar de slachtoffers. Als twee gezonde jongens overlijden aan een Salmonellabesmetting lijkt het mij ook wel zinvol om hun conditie en medische zorg te onderzoeken." Naast mogelijke resistentie en menselijke afweermechanismen speelt politiek soms ook een rol. Als voorbeeld noemt Michel de Citrus Black Spot-rel die vooral een import/export kwestie tussen Spanje en Zuid-Afrika lijkt.
Bewustwording
Als de sector er een zootje van maakt, laat de overheid zijn tanden zien. Dit is een logische reactie wanneer de volksgezondheid in gevaar komt. Hoewel de AGF-sector er volgens Michel geen zooitje van maakt, doet de branche er volgens hem wel goed aan zelfbewuster met hygiëne om te gaan en elke fase in de handelsketen voortdurend te checken op besmetting. "Als de resultaten uit het verleden goed zijn, kan bijvoorbeeld de frequentie van analyses best teruggeschroefd worden. Daarnaast zou het goed zijn om aandacht te geven aan de maatregelen voor de AGF per afzetmarkt. Scandinaviërs eten bijvoorbeeld rauwe spruiten in de stamppot. Een mogelijke Salmonella of Listeria besmetting kan dan gevaar voor de volksgezondheid opleveren. Het belangrijkste blijft natuurlijk preventie en bewustwording van de risico's."
Meer informatie:
Groen Agro Control
Michel Witmer
E: m.witmer@agrocontrol.nl
T: 015 257 25 11
www.agrocontrol.nl