Verhoging van aardappelproductie in Tanzania met 25% in de komende vijf jaar. Dat is een van de doelen van het nieuwe Potato Center in Mbeya, een regio in de zuidelijke hooglanden van Tanzania. Bedrijven en overheden uit Nederland en Tanzania zijn de initiatiefnemers van het educatie- en onderzoekscentrum. Activiteiten in en vanuit het centrum zijn gericht op ketenontwikkeling in de aardappelsector van teelt tot en met verwerking en afzet.
In januari 2018 start een aantal demoprojecten op bestaande agrarische bedrijven in de wijde omgeving van het centrum. Op de proefvelden krijgen lokale aardappeltelers voorlichting over pootgoedrassen, bemesting, onkruidbestrijding en bijvoorbeeld mechanisatie. Met een betere teelttechniek kan de opbrengst van zo'n 10 ton per hectare in een aantal jaren stijgen naar 25 ton.
Prima klimaat voor aardappelen
De aardappelsector is sterk in ontwikkeling in Oost-Afrika. In Tanzania wordt op dit moment op zo'n 200.000 hectare aardappelen geteeld, vooral in de hoger gelegen gebieden tussen 1.000 en 2.000 meter boven zeeniveau. Op die hoogte zijn de klimaat- en bodemomstandigheden uitstekend voor de teelt van aardappelen.
Productie en consumptie nemen toe
Voor boeren is de teelt aantrekkelijk omdat de geoogste aardappelen al na circa 90 dagen na het poten, kunnen worden verkocht. De opbrengstprijzen zijn gemiddeld genomen goed. Inmiddels is de aardappel na maïs het tweede gewas in Tanzania. De populariteit van aardappelen onder consumenten neemt toe, zeker in de midden- en hogere inkomensklassen.
In Kenia zijn dezelfde ontwikkelingen zichtbaar. De opkomst van de aardappelteelt is reden voor Nederlandse bedrijven om nieuwe activiteiten in Oost-Afrika te ontplooien.
Een groep Nederlandse bedrijven is actief betrokken bij het aardappelcentrum in Mbeya. Het gaat concreet om Agrico, HZPC, Europlant, Meijer, Grimme, Hanse Staalbouw en Koppert & Bayer.
Afspraken over samenwerking
Het aardappelcentrum in Mbeya komt voort uit de contacten die afgelopen jaren tussen Tanzaniaanse en Nederlandse ketenpartijen zijn gelegd. Tijdens een bezoek van de toenmalige staatssecretaris Martijn van Dam in 2016 zijn concrete afspraken gemaakt over samenwerking. Vervolgens is in Den Haag een letter of intend getekend, onder meer over de bouw van het educatie- en onderzoekscentrum.
Beter pootgoed
"In alle schakels van de aardappelketen kunnen nog forse stappen voorwaarts worden gezet", zegt Frank Wijnands van Wageningen UR. Hij is projectleider van het aardappelcentrum. "De productie per hectare kan fors omhoog, bijvoorbeeld met beter pootgoed, bemesting en mechanisatie. Dat geldt ook voor de bewaring, het transport en de verwerking. De verliezen in de keten zijn groot. Het nieuwe aardappelcentrum richt zich op de hele keten."
Proefvelden
Op een aantal velden in de wijde omgeving van het centrum worden komend jaar proefvelden aangelegd met uitgangsmateriaal van Nederlandse pootgoedbedrijven. Hier wordt voorlichting gegeven aan lokale boeren over teelttechnieken. Wijnands: "We richten ons in eerste instantie op de voorlopers. De bedoeling is dat deze groep vervolgens hun collega's meetrekt."
Verbetering ondernemerschap
De activiteiten in het centrum zelf zijn vooral gericht op bedrijven die actief zijn in de rest van de Tanzaniaanse aardappelketen, bijvoorbeeld op het terrein van bewaring, logistiek, verwerking en verpakking. Ondernemers kunnen op het centrum begeleiding krijgen bij een opzet van een businessplan of kredietaanvraag. Het centrum richt zich op verbetering van het ondernemerschap en de oplossing van concrete problemen bij bedrijven uit de keten.
Commerciële belangen
Er zijn veel partijen bij het centrum betrokken. Er is sprake van een publiek-private samenwerking met partijen uit Nederland (zie kader) en Tanzania. De betrokken Nederlandse bedrijven hebben een commercieel belang bij de samenwerking, benadrukt Wijnands. "Deze bedrijven zijn al in Oost-Afrika gevestigd of willen dat gaan doen. Het aardappelcentrum biedt Nederlandse bedrijven de mogelijkheid om de aardappelketen in Tanzania structureel te versterken en zo hun eigen positie in het land te verbeteren."
Nederlands pootgoed
In 2016 zijn de eerste drie Nederlandse rassen op de Tanzaniaanse rassenlijst opgenomen. Op dit moment zijn er nog negen Nederlandse rassen in beproeving voor opname in die rassenlijst. Wijnands: "De samenwerking tussen Nederland en Tanzania gaat ook over de fytosanitaire aspecten van pootgoedimport en vermeerdering in Tanzania. Voor alle betrokken partijen is inmiddels duidelijk dat verbetering van de keten begint bij hoogwaardig pootgoed. Bedrijven als Agrico en HZPC kunnen met hun rassen hier een grote bijdrage aan leveren."
Bron: Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit