Tholen - Bij Agra Claessens zijn sinds gisteren de eerste nieuwe aardappelen van het seizoen geoogst en vandaag verkocht: de Moese patatten. "Het is altijd een bijzonder moment van het jaar. Waar men vaak spreekt over de eerste asperges of aardbeien zijn de eerste verkrijgbare Moese Patatten hier in de regio misschien nog wel meer gevraagd. Een echte primeur in Vlaanderen", vertelt Stijn Windey van Agra Claessens.
Stijn Windey en vrouw Greet Claessens
Het teeltbedrijf van Stijn en zijn vrouw Greet bestaat eigenlijk nog helemaal niet zo lang. "We zijn pas gestart in 2005", zo legt de teler uit Moerzeke uit. "Voorheen gaf Greet les en ik werkte bij de overheid. We wilden echter iets meer doen dan enkel naar je werk gaan. Greets ouders waren melkveehouders en ik zelf ben landbouwingenieur, waardoor we allebei altijd geïnteresseerd zijn geweest in de sector. Toen besloten we midden jaren '10 om eens kleinschalig te starten met de vermeerdering van aardbeiplanten op 10 are. Een perceeltje bij mijn schoonvader. Alleen waren we als jong koppel ook aan het kijken naar een plek om te wonen, dus toen het bedrijf van de buurman te koop kwam te staan, besloten we de stap te wagen. Je buurman koop je maar 1 keer, zeggen we altijd in Vlaanderen, dus de kans om het sierteeltbedrijf met serres over te nemen lieten we niet lopen."
Zo is het avontuur van het telerskoppel in een vogelvlucht gegaan. "Plotsklaps hadden we niet enkel plantenvermeerdering, maar ook serres erbij. Toen we zaten te bedenken wat we ermee wilden doen, kwam er iemand met het idee om aardappelen in de serres te zetten. Hier in de buurt waren Moese patatten een belangrijk product, waardoor we besloten daarmee uit te pakken. Hier in de regio had je een aardappelhandelaar die in het voorjaar bij alle boeren in de buurt de nieuwe aardappelen op ging halen en vermarkte. Wij besloten ook aan de man te leveren, maar je weet hoe het gaat: als je er een aantal verkoopt, komen mensen ook zelf aan je vragen of je nog wat hebt. Daardoor begon ook de thuisverkoop beetje bij beetje."
"Zo breidden we uiteindelijk ook uit naar de buitenteelt van aardappelen en kwam eigenlijk alles in een soort rollercoaster terecht. Greet besloot te stoppen met werken en al haar uren in het bedrijf te steken, waarna we sprongen hebben gemaakt. In 2011 werden de aardappelen dan ook nog eens officieel erkend als Vlaams erkend streekproduct, waardoor er nog meer deuren werden geopend en de verkoop een boost kreeg. In de jaren die volgden zijn we ook nog onze eigen aardbeien gaan plukken en inmiddels leveren we, naast de thuisverkoop, ook rechtstreeks aan retail, groothandelaren op de vroegmarkt en speciaalzaken. Dit doen we volledig in eigen beheer, waardoor je niet afhankelijk bent van contracten of een verplicht aantal volumes om te leveren. We kunnen alles zelf bepalen en dat draait nog altijd heel goed. We kunnen niet klagen."
Moese patatten
En sinds deze week is dus het nieuwe seizoen van de nieuwe aardappelen, Moese patatten, dan ook weer van start gegaan. "Gisteren zijn we gestart met oogsten en vanaf vandaag liggen de eerste in de winkels. Er zijn naast ons nog een aantal collega's die ook vroege aardappelen telen en die verzamelen we en zetten we ook af. Voor nu zijn het echter nog zeer beperkte volumes. Sowieso gaan ze allemaal in kleine verpakkingen weg. Van deze periode vaak zakjes van een kilo of 2,5 kilo tot uiteindelijk bulk in 25 kilo verpakkingen, maar dat is eerder een uitzondering dan de regel. 20 jaar geleden waren we hier met de regio nog de eerste die startte met de vroege aardappelen in serres, maar ondertussen wordt er ook in Tholen en West-Vlaanderen al meer en meer ingezet op de vroege aardappelen. Ze geven natuurlijk ook een mooie prijs, dus uiteindelijk is het best een lucratief gegeven om erin te stappen als je serre al is afbetaald."
Wel ziet de ondernemer dat het nog een speciaal moment blijft als de eerste Moese patatten geoogst zijn. "Het blijft toch een primeur. De vraag is er dan ook al een tijdje. Op den duur beginnen mensen in januari al met vragen om nieuwe aardappelen, maar als ze er dan eindelijk zijn, blijft het een bijzondere tijd. Vergelijkbaar met de eerste aardbeien en asperges, voordat deze er jaarrond waren. Dat moment dat ze er eindelijk zijn en je er een korte periode van kan genieten. Dan komt er gelijk een stormloop op het product."
"Toch blijft het ook wel een beetje afhankelijk van het weer", vervolgt Stijn. "Op het moment is het niet echt best weer voor primeurproducten. Je ziet het bij asperges en aardbeien. Als het zonnetje schijnt en de temperaturen omhoog gaan, koopt men het sneller. Eenzelfde situatie is er met de Moese patatten. Het is een zeer jonge aardappel, die helemaal niet bloemig is, waardoor hij perfect is voor in een aardappelsalade bij de barbecue. Dan is het zeer begeerd, maar als het regenachtig is, zoals nu, blijft de vraag soms nog een beetje achter."
"Desalniettemin komt het stilaan wel al op. Men blijft van heinde en verre komen om het in te slaan. Zeker nu het als een lopend vuurtje rondgaat dat de eerste Moese patatten er weer zijn. Dan beginnen de groentenwinkels ook te verlangen om ze weer in de schappen te hebben. Het is ook de reden dat we deze week maar gestart zijn", lacht Stijn. "Je voelt de druk van de mensen. Voorlopig is het nog wel voor directe consumptie. De eerste paar aardappelen zijn nog totaal niet velvast, waardoor je ze niet kunt bewaren, maar gelijk moet eten. Het wordt al heel mooi opgepikt. Het is een ander aanbod dan er normaal gesproken is en dat weten consumenten altijd wel in de schappen te vinden."
Onderscheidende smaak
Over de kwaliteit is Stijn meer dan tevreden. "Ik heb ze donderdag geproefd en ik kan toch wel verklappen dat de nieuwe oogst weer heerlijk is. Ze hebben mooi kunnen groeien, dus we verwachten geen problemen. Uiteraard zegt iedereen altijd dat zijn groenten of fruit bijzonder zijn, maar deze aardappelen hebben echt iets anders. 60 jaar geleden teelde iedereen deze aardappelen hier in de eigen tuin. Toen gingen er facteurs rond om te kijken wie er al aardappelen hadden en kochten deze in. De allervroegste kwamen van lichtere gronden, ook al begonnen ze destijds pas in juni met oogsten, en de latere komen uit echte kleigrond. We liggen hier in de bocht van de Schelde, waardoor de vroege aardappelen (voor de serres en folie) beter beschermd werden tegen de lentevorst. Daardoor hadden we iets minder last van de kou dan de andere streken op hoge zandgronden. Dat maakt de Moese patatten bijzonder. Traditiegetrouw waren we de eerste in Vlaanderen met aardappelen en de kleigrond maakte de aardappelen net iets smaakvoller dan ander aanbod. Dat is nog steeds zo en daardoor hebben ze ook de tand des tijds doorstaan."
Nicheproducten
Toch is Stijn niet alleen gefascineerd door zijn vroege-, bewaaraardappelen en aardbeien. "Ik ben altijd zeer geïnteresseerd geweest in bijzondere producten. Daardoor kijken we ook altijd naar nieuwe nicheproducten om onze hoofdmoot heen. Zo zijn we met zonnebloemen aan het experimenteren, waarmee we samen met een collega ook het idee hebben om de zonnebloempitten zelf te persen en (frituur)olie van te maken. Dat verhaal matcht ook met onze aardappelen. Ik had namelijk een aantal jaar geleden wat zonnebloemzaad gekregen. Dat jaar was het heel nat, maar de zonnebloemen waren eigenlijk heel goed gelukt. Het jaar erop hadden we een heel droog jaar, maar weer waren de zonnebloem geslaagd. Toen bedacht ik me: als het groeit wanneer het nat, maar ook wanneer het droog, is, wordt het wel een heel interessante teelt. Het is nog een beperkte oppervlakte, omdat we echt nog aan het zoeken zijn naar de goede manier om de pitten op artisanale manier koud te persen, maar het is een leuk experiment."
Eenzelfde interesse is er in de engelwortel. "Ik heb vroeger bij de ILVO gewerkt en heb nog altijd veel contact met mijn oude collega's daar. Zij gaven aan dat er een bedrijf is dat mensen zoekt die ze etherische oliën kan leveren. Zo kwamen we uit bij Sotecna, die deze oliën verwerkt. We zijn nu aan het kijken wat de mogelijkheden van de teelt van engelwortelen in Vlaanderen zijn. Het is nog wel echt proberen, want het is weer een heel andere teelt dan zonnebloemen. Echter hebben we heel wat mechanisatie, doordat we meerdere soorten aardappelen en aardbeienplanten moeten rooien. Daarmee zijn we nu aan het kijken wat er geschikt is voor de engelwortel. Bovendien is de engelwortel een rustgewas, dat anderhalf jaar op je perceel staat. Het is dus een mooi gewas om in de rotatie mee te nemen voor je percelen. Waar anderen dat met graan doen, pakken wij het net anders aan", besluit Stijn.
Voor meer informatie:
Stijn Windey
Agra Claessens
Bootdijkstraat 23A
9220 Moerzeke, België
+32 472 47 51 38
agra.claessens@telenet.be
www.agraclaessens.be