status Citrus Black Spot, Tuta Absoluta, Afrikaanse fruitmot
NVWA: minder vondsten schadelijke organismen bij importinspecties
Citrus black spot (Phyllosticta citricarpa)
Phyllosticta citricarpa, de veroorzaker van citrus black spot, is een organisme dat geweerd wordt uit de EU om introductie in citrusteelten in de zuidelijke lidstaten te voorkomen. De schimmel wordt bij import aangetroffen op vruchten van voornamelijk sinaasappel en citroen uit de landen Zuid-Afrika, Brazilië, Argentinië en Uruguay. Voor Brazilië en Zuid-Afrika gelden noodmaatregelen en voor Argentinië en Uruguay worden maatregelen overwogen.
Zuid-Afrika
De situatie rond citrus black spot op citrusvruchten uit Zuid-Afrika is al jaren lastig vanwege de vele onderscheppingen. Sinds juli 2014 gelden noodmaatregelen voor import van citrusvruchten uit Zuid-Afrika. In totaal importeerde de EU circa 514.000 ton citrusvruchten uit Zuid-Afrika, waarvan bijna de helft via Nederland. Spanje heeft dit jaar helemaal geen importen gehad van Zuid-Afrikaans citrus. In 2015 waren er in totaal 15 intercepties van P. citricarpa op citrus uit Zuid-Afrika, waarvan zes door Nederland. Deze onderscheppingen waren verhoudingsgewijs licht besmet (slechts één of twee 'lesies' op één vrucht in een monster van acht dozen). De FVO heeft tijdens haar missie in Zuid-Afrika geconcludeerd dat het controlesysteem daar sterk verbeterd is, maar er is nog ruimte voor verbetering. Zuid-Afrika heeft in 2013 bij de IPPC bezwaar aangetekend tegen de EU-vereisten voor citrus black spot. Het is nog niet duidelijk of het bezwaar gegrond wordt verklaard, zodat vooralsnog geen wijziging komt in de eisen die aan herkomstlanden gesteld worden.
Brazilië
Sinds 2004 gelden noodmaatregelen voor import van citrus uit Brazilië. Naar aanleiding van de vele notificaties in 2011 heeft de FVO een audit uitgevoerd in Brazilië om het inspectie- en certificeringssysteem van citrus voor export naar de EU te beoordelen. In 2015 is in totaal ruim 100.000 ton aan citrus geïmporteerd door EU-lidstaten, waarvan ruim de helft door Nederland. Dit gaat echter vrijwel allemaal om Citrus latifolia (Tahiti lime), waarvan vastgesteld is dat deze geen waardplant is voor P. citricarpa. In totaal zijn er op Braziliaanse sinaasappelen twaalf intercepties geweest, waarvan vier door Nederland.
Uruguay
Uruguay heeft in 2015 ruim 35.000 ton citrus naar de EU geëxporteerd, waarvan bijna 24.000 ton naar Nederland. In de EU waren in totaal 70 intercepties van P. citricarpa (waarvan 66 in Nederland) en twee van Xanthomonas axonopodis pv. citri (citrus canker). Het ging bij Phyllosticta om een hoge graad van besmetting (diverse vruchten met verscheidene lesies gevonden per doos). Uruguay certificeerde op basis van 'pest free place of production'. Naar aanleiding van de vondsten heeft Uruguay de export van specifieke productiebedrijven stilgelegd. Uruguay heeft een toetsing verplicht gesteld en bedrijven worden opnieuw geregistreerd. Ook wordt een fungicidebehandeling verplicht. Er vinden extra controles plaats van pakstations
en pre-export controles. Het certificeren vindt plaats op basis van 'partij vrij van'. Vanwege het hoge aantal onderscheppingen bekijkt de Europese Commissie of er in 2016 strengere maatregelen nodig zijn voor importen uit Uruguay.
Argentinië
Argentinië heeft dit jaar bijna 94.000 ton citrusvruchten geëxporteerd naar de EU, waarvan ruim 52.000 ton naar Nederland. Er waren in totaal zeventien intercepties van P. citricarpa en twee van Xanthomonas axonopodis pv. citri. Nederland had in totaal negen intercepties van P. citricarpa uit Argentinië. Vanwege het hoge aantal notificaties overweegt de Europese Commissie in 2016 of er noodmaatregelen komen voor Argentinië.
Tuta absoluta - vrijwaring export VS
Om insleep van Tuta absoluta te voorkomen is de export van tomaten met groene delen naar de VS verboden. De Amerikaanse autoriteiten hebben in de loop van 2015 wat extra ruimte geboden om tomaten met groene delen te kunnen exporteren. Gezien de al strikte voorwaarden die de VS stelden, is er amper een relevante aanscherping te bedenken, anders dan een (verdere) intensivering van de monitoring. Dit is voorgesteld voor een bedrijf dat al aan alle andere voorwaarden voldeed en een goede staat van dienst heeft. Daadwerkelijke handel op basis van dit voorstel is echter (nog) niet van de grond gekomen.
Exportprotocol Capsicum VS
Vanwege het risico op de aanwezigheid van de Afrikaanse fruitmot (AFM) in Capsicum bestaat sinds een aantal jaren een exportprotocol voor de VS. Met het tot stand komen van de inspectieplicht voor Capsicum in oktober 2014, is het risico op aanwezigheid van AFM bij export fors afgenomen. In het reguliere overleg over het exportprotocol stelden de VS echter dat eerst vastgesteld moest worden of dit effect inderdaad optreedt voordat een daadwerkelijke verlichting van het protocol aan de orde zou zijn. Er is een aanpassing doorgevoerd door per teeltlocatie per seizoen twee controleperiodes in te richten (eenmaal aan het begin bij registratie, eenmaal ergens in de loop van het seizoen) waar eerder continu gecontroleerd werd. Dit systeem heeft in 2015 goed gefunctioneerd.
De Afrikaanse fruitmot is op dit moment nog niet gereguleerd, maar Nederland en ook andere EU-lidstaten weigeren toch Capsicum-zendingen bij aantreffen van AFM. Andere lidstaten weigeren ook zendingen van bijvoorbeeld roos en citrus, waarin ook met enige regelmaat AFM wordt aangetroffen.
Bron: NVWA, 'Fytosanitaire signaleringen 2015'.