Argentinië heeft het moeilijk als exportland van uien. Werd tien jaar geleden nog tachtig procent van de uien naar Brazilië en Europa geëxporteerd, nu ligt dat percentage op dertig procent. Oorzaken: de wankele economie, klimaatveranderingen, bodemziektes en logistieke uitdagingen. Maar er gloort licht aan de horizon voor de Argentijnse ui.
Argentinië heeft twee type uien: de middellangedag (intermediair) en de kortedag ui, vertelt Pieter Dekker van Bejo in Argentinië. In het zuiden van de provincie Buenos Aires staat 8.000 hectare intermediaire uien, in het westen (Rio Negro) 2.500 hectare. Meer naar het noorden toe, in de provincies Salta en Santiago del Estero, staat ongeveer 3.500 hectare kortedag uien. Intermediaire uien worden in augustus gezaaid en in januari/februari geoogst, in oktober komt het kortedag materiaal op gang. Dat betekent dat Argentinië jaarrond uien kan leveren.
Economische problemen
Toch is Argentinië niet competitief op de mondiale uienmarkt. Het land raakte tien jaar geleden Europa als exportgebied kwijt. Ook in Brazilië hebben de Argentijnse uien veel markt verloren. Dekker: “Argentinië kent grote economische problemen. Zo is de Argentijnse peso het afgelopen half jaar vijftig procent in waarde gedaald.” Een ander probleem vormt de klimaatverandering. Het zuiden was tien jaar geleden een droog gebied met weinig water. De laatste jaren zien we dat er meer regen en hevigere buien voorkomen, zegt Dekker. “De uien worden hier op het land onder plastic bewaard. Als de uien onder natte omstandigheden worden gerooid, op het land moeten drogen en daarna op deze manier worden bewaard, kan dat ten koste gaan van de kwaliteit. Er is geen bewaarcapaciteit zoals in Nederland.” Bodemziekten als fusarium en pinkroot vormen ook een uitdaging.
Kostprijsverschillen
Brazilië vraagt uien vooral in juni en juli, de rest van het jaar is het zelfvoorzienend. Het land richt zich voor de inkoop van de uien naast Argentinië ook op Nederland. “Nederland is op zich competitief”, zegt Dekker. “De teelt vindt in Argentinië voor een groot deel nog met de hand plaats, de kostprijs ligt aanmerkelijk hoger dan in een exportland als Nederland. In Argentinië ligt dit voor toptelers met druppelirrigatie op 6.000-7.000 euro/ha, bij Nederlandse telers met bewaring op 5.500-6.000 euro/ha. De prijzen voor het huren van een hectare land in Nederland liggen aanzienlijk hoger dan in Argentinië, waar een teler grond kan kopen voor minder dan 2.000 euro/ha.” De gemiddelde opbrengsten in Nederland liggen veel hoger: gemiddeld veertig ton in Argentinië versus zestig ton in Nederland.
En dan de logistiek. Volgens Dekker kan Nederland vooralsnog goedkoper uien versturen vanuit de haven van Rotterdam naar Sao Paolo, dan dat er een vrachtwagen vanuit het zuiden van Buenos Aires naar de Braziliaanse miljoenenstad rijdt. “In de haven Bahia Blanca in Argentinië is men wel bezig logistieke projecten te ontwikkelen om de uien met de boot te vervoeren.”
Hybride rassen
Maar er gloort licht aan de horizon. Er is in Argentinië een flinke mechanisatieslag gaande en de vraag naar hybride rassen neemt toe. Voorheen was er een voorkeur voor zaadvaste rassen, intussen ligt het percentage hybrides in de markt op tien procent. “Er is hierin nog veel werk te doen”, zegt Dekker. “Zaadbedrijven als Bejo/De Groot en Slot richten zich in de veredeling op specifieke rassen voor de Argentijnse markt. We werken aan intermediare rassen die geschikt zijn voor de 38e tot 42e breedtegraad, met een goede bewaarbaarheid, een goed wortelgestel en een resistentie tegen fusarium. En met veel kleur: Brazilianen zijn gek op de bronzen kleur van de Argentijnse ui!”
Bijna iedere teler heeft tegenwoordig een pneumatische zaaimachine, waardoor er een betere zaai wordt bewerkstelligd en de ui beter kan weggroeien. Beregening gebeurde in het verleden vooral door bevloeiing, nu raakt druppelirrigatie steeds meer in zwang. Dekker besluit: “Deze technieken kunnen de opbrengst vergroten. Dat betekent dat de kostprijs wordt gedrukt door meer kilo’s per hectare te oogsten. Dat verstevigt de concurrentiepositie van de Argentijnse uien.”
Bron: De Groot en Slot