Gisteren startte de vernieuwde campagne van het ministerie van Klimaat en Groene Groei over omgaan met de drukte op het stroomnet. De campagne roept mensen in heel Nederland op om tussen 16.00 en 21.00 uur zo min mogelijk stroom te gebruiken zover dat kan. Tijdens deze piekuren, als veel mensen thuis komen, ligt het stroomverbruik over het algemeen het hoogst. Het stroomnet wordt fors uitgebreid door de netbeheerders, maar het helpt ook als er minder stroom wordt gebruikt tijdens de drukste uren. Door bijvoorbeeld de wasmachine of vaatwasser op een ander moment aan te zetten of het opladen van een elektrische auto of fiets uit te stellen, kan er samengewerkt worden om het stroomnet te ontlasten.
Waarom deze oproep?
Het stroomnet loopt op steeds meer plekken tegen de grenzen aan. Dat komt omdat er steeds meer stroom op hetzelfde moment wordt gebruikt of geproduceerd, bijvoorbeeld met zonnepanelen. De netbeheerders zijn druk bezig met het uitbreiden van het stroomnet, bijvoorbeeld door dikkere kabels in de grond te leggen, maar dat kost tijd. Om storingen te voorkomen is het belangrijk dat het stroomnet niet wordt overbelast, vandaar de oproep om tijdens de drukste momenten minder stroom te gebruiken waar dat kan.
Hoewel de meeste mensen thuis nog geen directe gevolgen merken, is de impact in de samenleving groot. Als er niks wordt gedaan, neemt de kans op stroomstoringen toe, nieuwe woonwijken kunnen dan soms niet worden aangesloten, en bedrijven staan al op een wachtlijst voor een nieuwe of zwaardere stroomaansluiting. Daardoor kunnen zij niet verder verduurzamen of groeien. Dat heeft effect op de economie en de banen in Nederland.
Beter benutten van het stroomnet
De overheid en netbeheerders werken op volle kracht aan de uitbreiding en verzwaring van het stroomnet. Maar dat is complex en kost tijd. Tot die tijd is het cruciaal dat het bestaande net slimmer gebruikt gaat worden. Buiten de piekuren, met name overdag, is er vaak nog wél voldoende ruimte op het stroomnet. Die ruimte kan beter benut worden, zowel bij mensen thuis als bij bedrijven.
Wie bijvoorbeeld zonnepanelen heeft, kan zijn eigen opgewekte stroom gebruiken wanneer de zon schijnt — dat is duurzaam én efficiënt. Ook zonder panelen loont het om stroom te gebruiken op momenten dat het net minder belast is. Waar het om gaat, is bewuste keuzes maken.
Het betekent niet dat er helemaal geen stroom gebruikt mag worden tussen 16.00 en 21.00 uur. Sommige apparaten, zoals laadpalen voor elektrische of hybride auto's en warmtepompen, gebruiken veel stroom maar kunnen in veel gevallen eenvoudig later worden aangezet. Apparaten zoals wasmachines, drogers en vaatwassers zijn goed te plannen met een timer of app. Ze drukken niet zwaar op het net, maar het verplaatsen van het gebruik ervan is makkelijk en helpt wél. Voor andere apparaten, zoals ledverlichting, televisies of laptops, is verbruik in de avonduren geen probleem. En koken op een elektrische kookplaat vraagt redelijk wat vermogen, maar het gebruik is doorgaans van korte duur.
Massamediale campagne
Zet Ook De Knop Om is een brede bewustwordingscampagne gericht op alle Nederlanders tussen de 18 en 59 jaar, met extra aandacht voor jongeren via social content. De campagne bestaat uit tv- en radiocommercials, buitenreclame, online video's, banners en social media. De looptijd is van 28 april tot en met 22 juni 2025.
Reactie van ABB: Gerichte gedragsverandering nodig voor echte impact
De oproep van de overheid om minder stroom te verbruiken tussen 16.00 en 21.00 uur is begrijpelijk gezien de druk op het stroomnet, maar mist in de uitvoering haar doel. Volgens technologiebedrijf ABB richten de adviezen zich vooral op klein huishoudelijk gebruik, terwijl de daadwerkelijke piekbelasting voornamelijk veroorzaakt wordt door grootverbruikers zoals warmtepompen, elektrische auto's, thuisbatterijen en grootschalige zonnestroominstallaties.
Ook wordt onvoldoende onderscheid gemaakt tussen opwek en verbruik. Deze vinden lang niet altijd gelijktijdig plaats, wat betekent dat juist overdag – bij zonnig weer – verbruik wenselijk kan zijn, zeker bij woningen met zonnepanelen op het westen.
Kees Jan 't Mannetje van ABB benadrukt dat slimmer omgaan met energie vraagt om méér dan algemene oproepen. Nodig zijn:
- Focus op grootverbruikers;
- Inzet van flexibiliteit, zoals slimme aansturing van apparaten;
- Ondersteuning van zelfverbruik via dynamische energietarieven en thuisopslag.
Zo kan piekbelasting echt worden verminderd, zonder verwarring te zaaien of onnodige schaarstegevoelens op te roepen. Bewuste, goed geïnformeerde keuzes leveren dan meer op dan brede campagnes die niet aansluiten bij de technische realiteit van het net.
Bron: Rijksoverheid