In dit eerste overzicht wereldmarkt voor 2025 ligt de nadruk op sinaasappelen, waarbij het koudere weer, vooral in Europa, tot een hogere vraag leidt. In Nederland en België startte de markt voor Spaanse Navelina's moeizaam op. Frankrijk heeft een dynamische markt met een goede vraag. In Duitsland is de vraag gestegen met sinaasappelen die afkomstig zijn uit veel leverende landen. Het Italiaanse sinaasappelseizoen 2024/25 wordt geconfronteerd met veel uitdagingen op het gebied van teelt. Er zijn goede prijzen op de versmarkt en in de sector voor Spaanse sinaasappelen. Dit seizoen hebben de Egyptische telers de val van overproductie vermeden. Zuid-Afrika heeft zich tijdens het huidige laagseizoen verheugd over aanzienlijke regenval. De beschikbaarheid van Noord-Amerikaanse sinaasappelen varieert van kust tot kust.
Nederland en België: Moeizame start Spaanse Navelina's
"In sinaasappelen hebben we nu voornamelijk Navelina's uit Spanje'", legt een handelaar uit. "Die opstart is wat moeilijk geweest, waardoor ze iets zwakker waren in kwaliteit. De vraag was er eind 2024 wel degelijk, maar helaas leken de sinaasappelen die we binnenkregen misschien iets te lang in bewaring te hebben gestaan dan eigenlijk zou mogen. Je zag dat in die periode de meesten even zijn overgestapt op Italiaanse Navels met blad. Die doen we ook en die waren echt zeer goed van kwaliteit. Inmiddels lijken de Spaanse Navelina's zich wel een beetje hersteld te hebben, want deze weken hebben we niets meer te klagen. Wat betreft de prijzen: deze liggen wel iets hoger dan vorig jaar. Alleen ik denk dat de mensen er minder op letten. Alles is duurder natuurlijk, dus voor een goede sinaasappel willen ze ook wel betalen."
Duitsland: Toegenomen vraag met veel leverende landen
"In het sinaasappelsegment bieden we momenteel bijvoorbeeld ook de roodvlezige rassen Cara Cara en Kirkwood aan. Dit zijn nicheproducten die misschien maar een vijfde van de afzet van het standaardproduct halen en iets meer werk vereisen om ze onder de aandacht te brengen bij consumenten," merkt een handelaar op.
Bij de handsinaasappelen domineerde de Spaanse Navelina de markt in de laatste weken van 2024. Salustiana van dezelfde herkomst maakte het aanbod compleet. De meeste Navels kwamen uit Italië. Het belang van Zuid-Afrikaanse partijen nam duidelijk af; Valencia Late, Delta Seedless en Midknight verloren aan belang. Griekse en Turkse partijen vervolledigden het assortiment. De eerste Italiaanse Moro bloedsinaasappelen verschenen op de markt, maar hun kwaliteit was niet helemaal overtuigend. De Spaanse Cara Cara sinaasappel, botanisch een Navelsinaasappel met roze tot frambooskleurig vruchtvlees, is nu sterker aanwezig op de markten, net als de eerste Spaanse Kirkwood, die in week 1 zijn intrede deed op de markt. Al met al zijn de marktomstandigheden verbeterd: door het adventseizoen en het herfstweer nam de vraag merkbaar toe. Toch had dit geen algemeen effect op de prijzen, die zowel daalden als stegen.
Frankrijk: Dynamische markt met goede vraag
Het sinaasappelseizoen is in volle gang op de Franse markt. Op de markt zijn Navelina en Salutsiana sinaasappelen uit Spanje en New Hall sinaasappelen uit Italië en Portugal. De markt is dynamisch en de vraag is momenteel goed, de laatste weken gestimuleerd door de kerstvakantie en het koude weer.
Vorig jaar waren Egyptische sinaasappelen rond deze tijd al aanwezig, waardoor de concurrentie tussen de origines heviger werd vanwege de lage prijzen van het Egyptische product, terwijl deze Afrikaanse origine dit jaar nog niet aanwezig is op de markt vanwege het sterke aanbod van Zuid-Europese origines.
Spanje: Goede prijzen op de versmarkt en in de sector voor Spaanse sinaasappelen
Het Spaanse sinaasappelseizoen is net over de helft, met bevredigende resultaten en een oogst die in de hand wordt gewerkt door een aanzienlijke toename van de regenval ten opzichte van het voorgaande jaar in de belangrijkste teeltgebieden, zoals Andalusië, waar de oogst naar schatting met meer dan 22% zal toenemen ten opzichte van het voorgaande jaar. Opgemerkt moet worden dat de toename van de irrigatietoewijzingen, hoewel minder dan optimaal, ook heeft bijgedragen aan een aanzienlijke verbetering van de vegetatieve staat van de plantages.
Eind december, dat samenviel met de feestperiode, kenden sinaasappelen de traditionele prijsdaling. Halverwege vorige maand lagen ze echter, zowel op de plaats van herkomst als bij het verlaten van het pakstation, boven het gemiddelde van de laatste vijf seizoenen en waren ze de hoogste prijs van de laatste tien seizoenen op dit moment, met uitzondering van de laatste. Het eerste deel van het seizoen is positief afgesloten, zowel op de versmarkt als in het industriële segment, zoals de sector opmerkte, ondanks het overwicht van kleine maten in de Navels.
"Wat Navelina betreft, heeft de sector een vrij goede prijs betaald; naar verluidt ongeveer 23 cent per kilo, zodat gezien de kleinere maten van het fruit dit jaar - aangezien de maten 5, 6 en 7 overvloedig aanwezig zijn - er telers zijn geweest die dit jaar meer geïnteresseerd waren in de sector dan in het buitenland met hun sinaasappelen. Op de traditionele markten voor tafelfruit wordt zelfs opgemerkt dat er minder productie is dan normaal vanwege dit gebrek aan grote maten," zegt een handelaar.
De situatie zal echter veel beter zijn voor sinaasappelen van het tweede seizoen, waarbij het voordeel van de regens voor de maten is opgemerkt. "In mijn geval wacht ik tot ik kan beginnen met de export van de Nave Late met blad, waarvoor een zeer goede kwaliteit en zeer goede maten worden verwacht."
Italië: Sinaasappelseizoen met veel uitdagingen op het gebied van teelt
Op Sicilië kende het seizoen 2024/25 van de sinaasappelen veel uitdagingen op het vlak van teelt. Eerst was er de aanhoudende droogte, waardoor de sinaasappelen kleiner waren dan normaal. Dan, in de herfst, de stortregens, waardoor het fruit in sommige gevallen ging rotten. Uiteraard troffen deze verschijnselen niet alle teeltgebieden, maar wel de hele teelt. De teelt van de Newhall, Washington Navel, Powell en Lane Late variëteiten begon in november en zal rond juni eindigen, terwijl de teelt van de Moro, Tarocco Sant'Alfio en Tarocco Meli bloedsinaasappelen eind december/begin januari begon en rond mei zal eindigen. Zoals altijd hangt alles af van het weer. Op het niveau van de teelt varieerden de prijzen van 0,70 tot 0,85 €/kg voor zoete sinaasappelen en van 0,50 tot 0,70 €/kg voor rode sinaasappelen. De prijzen worden als hoog beschouwd, maar het is ook waar dat de weersomstandigheden grote ingrepen noodzakelijk hebben gemaakt, zoals noodirrigatie, waardoor de kosten van de teelt zijn gestegen.
Volgens een grossier in Zuid-Italië betekende het einde van het seizoen 2024 van de import een keerpunt voor de Europese sinaasappelmarkt, die een stortvloed aan importen zag, vooral uit Zuid-Afrika, als gevolg van een storing in het logistieke systeem. De vroege start van het seizoen op het noordelijk halfrond heeft de situatie nog verergerd. Sinaasappelsoorten zoals Navelina, Navel en New Hall, de steunpilaar van de Europese teelt, hadden te lijden onder een markt die overspoeld werd met geïmporteerd fruit, waardoor een situatie ontstond die lijnrecht tegenovergesteld was aan die van vorig jaar. De ramingen voor Spanje en Italië wijzen niet op grote oogsten, wat een kans zou kunnen zijn om de markt weer in evenwicht te brengen wat betreft verkochte hoeveelheden en prijzen. Kortom, tenzij zich opnieuw voordoet wat vorig jaar in Egypte gebeurde, d.w.z. dat de markt wordt overspoeld, zullen de prijzen en de consumptie van sinaasappelen redelijk in evenwicht zijn op het niveau van de teelt.
Sinaasappelen worden gekocht door meer dan 70 procent van de Italiaanse huishoudens: een stijging ten opzichte van vorig jaar, wat een positief koopgedrag bewijst, dat ook wordt weerspiegeld in de aankoopfrequentie, die min of meer stabiel is gebleven op een gemiddelde van 9 aankopen per huishouden per jaar. Dit is volgens de bijgewerkte gegevens van YouGov tot november 2024. De prestaties van biologische sinaasappelen zijn ook bijzonder interessant, omdat dit een segment is dat normaal gesproken niet veel aandacht krijgt op de markt voor groenten en fruit. In feite is de verkoop van biologische sinaasappelen aanzienlijk gestegen, tot een aandeel van bijna 18%.
Egypte: Telers vermeden de val van overproductie
Het seizoen van de Egyptische Navelsinaasappelen begon begin december. Telers vermeden de val van overproductie, die het vorige seizoen kenmerkte in omstandigheden die helemaal niet bevorderlijk waren voor grote volumes, namelijk de crisis in de Rode Zee. Ter herinnering: Egypte slaagde er vorig seizoen in om recordvolumes citrus te exporteren, met 2,3 miljoen ton, waarvan 1,93 miljoen ton sinaasappelen, maar tegen lage prijzen. Een teler zegt: "We hebben dit seizoen een overaanbod van volumes op nationaal niveau kunnen vermijden, wat een grote opluchting is. De volumes zijn net optimaal om aan de behoeften van de wereldmarkt te voldoen. Door de lagere dichtheid van de bomen hebben we een betere grootteverdeling en betere omstandigheden bij het sorteren en de kwaliteitscontrole."
De start van het seizoen werd gekenmerkt door de gebruikelijke traagheid in dit stadium van het seizoen, terwijl de concurrentie in Turkije en Marokko profiteert van de betere logistieke omstandigheden om hun volumes te verkopen. "De Egyptische sinaasappelmarkt is tot nu toe mooi maar traag, wat niet ongebruikelijk is. Zoals elk seizoen verwacht ik dat het seizoen zal intensiveren en eind januari zijn normale tempo zal bereiken," zei een exporteur.
De lancering van het seizoen werd voorafgegaan door het besluit van de Egyptische regering om de exportsubsidies te verlagen. In de land- en tuinbouwsector werden ze verlaagd van 8-10% naar 2,4-3% van de gefactureerde bedragen. Deze maatregel werd verschillend onthaald door sinaasappelexporteurs. Onmiddellijk zou dit kunnen leiden tot een daling van de exportvolumes, een stijging van de prijzen en een verkleining van de prijskloof tussen exporteurs. Uiteindelijk zal het effect echter positief zijn, zoals een exporteur samenvat: "Indringers in de land- en tuinbouw zullen dit seizoen vertrekken of goede praktijken toepassen, en dat is goed nieuws, want ze waren schadelijk voor de sector."
Deze maatregel resulteerde onmiddellijk in een daling van de export naar Saoedi-Arabië, een van de drie grootste markten voor Egyptische sinaasappelen. Een exporteur zegt: "Gewoonlijk werden er voor het begin van het seizoen veel veerboten naar Jeddah gemobiliseerd in Egyptische havens, wachtend om geladen te worden met Egyptische Navelsinaasappelen. Dit seizoen hebben we er niet veel gezien." Aan Saudische kant zegt een importeur: "Dit is de realiteit van onze markt, vanwege de commissievoorwaarden. Concurrentie tussen Egyptische exporteurs betekent dat de markt soms oncontroleerbaar is wat betreft volumes en prijzen. Egyptische Navels arriveerden begin december met hoge prijzen, die vervolgens binnen een week daalden, zoals de gebruikelijke markttrend is voor Egyptische Navels."
Egyptische exporteurs hebben nog steeds te lijden onder de gevolgen van de Rode Zee-crisis en de moeilijkheden om aan Aziatische markten te leveren. Eén exporteur zegt: "We benaderen de markten in het Verre Oosten met grote voorzichtigheid." Een andere exporteur zegt: "De crisis in de Rode Zee is er nog steeds en het verschil tussen Egyptische exporteurs zal afhangen van hoe vindingrijk ze zich aanpassen. We kunnen bijvoorbeeld ingrijpen op parameters die te maken hebben met de keuze van verzekeringsmaatschappijen of het omleiden van onze zendingen."
Tot slot is een andere parameter die het huidige seizoen verandert de herziening van de GlobalGAP-certificering, wat resulteert in een vermindering van het aantal exporteurs dat in Europa kan concurreren. Dit alles drijft de prijzen op. De prijzen voor Navelsinaasappelen aan de poort van het teeltbedrijf zijn gestegen van 8-9 EGP per kilo aan het begin van het vorige seizoen naar 16 EGP per kilo aan het begin van het huidige seizoen.
Zuid-Afrika: Aanzienlijke regenval welkom tijdens laagseizoen
Dit is een rustige tijd van het jaar op de Zuid-Afrikaanse citrusteeltbedrijven. In de noordelijke provincies Limpopo en Mpumalanga, waar het begin december nog erg droog was, zijn aanzienlijke regenbuien verwelkomd. De sinaasappeloogst begint pas rond mei.
In 2024 bleef Nederland de topbestemming voor Zuid-Afrikaanse Navels en Valencia's. "Navelsinaasappelen verpakt voor de export hebben een stijging laten zien van 400.000 kartons ten opzichte van 2023. Dit jaar werden 25,1 miljoen kartons Navels verpakt, een daling van 2% ten opzichte van de oorspronkelijke raming," aldus de Citrus Growers' Association. "In totaal werden er dit jaar 48,7 miljoen kartons Valencia sinaasappelen verpakt. Dit is 4,7 miljoen minder dan in het seizoen 2023 en een aanzienlijk tekort van 16% ten opzichte van de oorspronkelijke ramingen.
De hoge sinaasappelsapprijs van 2024 zal waarschijnlijk nog twee tot drie jaar aanhouden - sommigen zeggen zelfs nog zes jaar. Sommige factoren wijzen op een voortzetting van de hoge prijzen als gevolg van de laagste sinaasappelteelt in drie decennia. De angst bestaat echter dat hogere prijzen voor sinaasappelsap kunnen leiden tot weerstand bij de consument en een verschuiving naar andere dranken, terwijl sapfabrikanten op zoek gaan naar alternatieven voor sinaasappelsap.
"De miljoen-dollar-vraag is nu: wat zal er gebeuren op korte, middellange en lange termijn? Wie dat met zekerheid kan voorspellen, heeft de kans een fortuin te verdienen," aldus de South African Citrus Growers' Association.
Noord-Amerika: Beschikbaarheid varieert van kust tot kust
In Florida schakelt de markt over op Valencia's van het late seizoen. Hoewel het aanbod momenteel wat beperkt is, wordt verwacht dat dit de komende weken zal toenemen. De staat heeft zowel een sap- als een verssector, en het is te verwachten dat een deel van het fruit naar de versmarkt zal verschuiven. De verssector zal de aanvoer tot mei op peil houden, en sommige verwerkingsbedrijven zullen mogelijk zelfs later nog fruit uit de koelopslag halen. Ondertussen blijft de vraag naar sinaasappelen goed, en de prijzen zijn stabiel. Aangezien de waarde van de late-seizoensrassen doorgaans hoger is, kunnen de prijzen echter stijgen.
Hoewel Texas ook wat sinaasappelen levert, blijft het aanbod uit Californië stabiel. Het fruit komt voornamelijk uit Centraal-Californië, waar het seizoen ongeveer een week later begon doordat telers wachtten op de ontwikkeling van de Brix-waarde. Er is echter minder aanbod van Choice-kwaliteit fruit (goede kwaliteit, maar met oneffenheden) en kleiner fruit. De prijzen zijn vergelijkbaar met die van vorig jaar.
Volgende week: Overzicht wereldmarkt blauwe bessen