Zet je schrap voor R200 (€ 10) voor een zak aardappelen van 10 kilo, waarschuwen de krantenkoppen in Zuid-Afrika, maar de huidige gemiddelde prijs van R87 (€ 4,40) toont al dat daarvoor nog een hele berg beklommen moet worden. Een berg die, zo zeggen meerdere handelaren, kopers en consumenten waarschijnlijk niet zullen beklimmen.
De strenge en langdurige vorst begin juli heeft Mohammed Adam van M&R Marketing op de groothandelsmarkt in Kaapstad ertoe aangezet het publiek om begrip te vragen voor de voorraadtekorten en kwaliteitsproblemen. De koudegolf, de ergste die de telers in Limpopo in twintig jaar hebben meegemaakt, heeft de aardappeloogst vernietigd. "Het tekort zal naar verwachting in september nog groter worden."
In een interview met radiozender Cape Talk bevestigde Adam dat er de komende weken nog steeds aardappelen beschikbaar zouden zijn en hij denkt daarbij aan een prijs in de retail van R180 tot R200.
Vorst in Limpopo heeft beperkte impact
Dat er minder aardappelen zullen gerooid worden, valt niet te ontkennen. Een rondvraag van PotatoesSA bij aardappeltelers in Limpopo na de vorst gaf een verwacht verlies van 32% aan op een getroffen areaal van 3.674 hectare (63 van de ruim honderd aardappeltelers in Limpopo namen deel aan de enquête).
"PotatoesSA verwacht dat maximaal 7,4 miljoen zakken van 10 kilo uit het aanbod zullen verdwijnen door de vorst. Dat klinkt als veel, maar dat is slechts 3% van de gemiddelde totale Zuid-Afrikaanse aardappeloogst die 250 miljoen zakken bedraagt", zegt FP Coetzee, informatiemanager bij PotatoesSA. Hij beschouwt de ongerustheid over het aardappelaanbod als overdreven.
Wekelijkse aardappelmarktinformatie, 23 augustus 2024 (bron: PotatoesSA)
Enige context is noodzakelijk, merkt Coetzee op: "In 2022 was er een recordoogst. In 2023 ontving de markt 11 miljoen zakken minder dan het jaar ervoor en de prijs steeg met 173% ten opzichte van het langetermijngemiddelde tot een prijs, over alle kwaliteiten en maten berekend, van R128 per zak van 10 kilo. Toen hadden we dus 11 miljoen zakken minder, dit jaar verwachten we 7 miljoen zakken minder. En op dit moment vullen aardappeltelers het gat in het aanbod snel op."
Voor Limpopo komt de opbrengstdaling neer op 13% van hun gemiddelde jaarlijkse oogst van 56 miljoen zakken. "Echter, wat er tussen september en december in Limpopo gebeurt, speelt een grote rol in wat er in het land gebeurt. Als Limpopo aan de markt levert, hebben ze een marktaandeel van ongeveer 80%."
Vanaf nu tot half oktober wordt zeker een tekort aan aardappelen verwacht, met name van grote en extra grote aardappelen. Coetzee verwacht voldoende aanvoer van middelgrote aardappelen.
"Aardappeltelers uit Limpopo vullen snel het gat in het aanbod" (bron: PotatoesSA)
"Ik zie een consument geen R200 betalen voor een zak aardappelen"
"Ik zit bij een teler die drie ladingen aardappelen heeft verpakt van een areaal van 8 hectare", zegt een aardappelhandelaar uit Gauteng die liever anoniem wil blijven. "Dat zijn 1.300 zakken per hectare en het zijn vooral kleine aardappelen."
Grote aardappelen worden gezocht door restaurants en afhaalzaken om friet van te maken en op de markt in Johannesburg worden grote aardappelen momenteel verkocht voor R110 (€ 5,56) per zak van 10 kilo, terwijl grote en middelgrote aardappelen worden verkocht voor R95 tot R100 (€ 5) per zak.
Aardappelhandelaren uit Gauteng zeggen dat ze nog niet het volledige effect voelen van de lagere aardappelaanvoer, terwijl aardappelen uit de westelijke en oostelijke Vrijstaat nog steeds worden gerooid. Een andere aardappelhandelaar merkt op dat de aardappelprijs de afgelopen tijd al met R15 tot R20 per zak is gestegen.
"We komen niet in de buurt van R200 voor een zak aardappelen. Er zal enorme weerstand zijn tegen zo'n prijs. We zien al weerstand op het huidige niveau van R110 voor een zak grote aardappelen", zegt een handelaar in aardappelen uit Gauteng, die zegt dat hij voorzichtig is met het scheppen van prijsverwachtingen. "Ik zie een consument gewoon geen R200 betalen voor een zak aardappelen en ik zie niet hoe de prijs de komende vier tot zes weken zou kunnen verdubbelen."
App om aanbod, prijzen en afzet te volgen
Deze handelaar raamt het plafond op R150 (€ 7,60) per zak. Vanaf die waarde zullen consumenten aardappelen vervangen door andere vormen van koolhydraten.
Het tekort wordt slechts verwacht voor de komende vier tot zes weken, waarna een goede late aardappeloogst wordt verwacht in Limpopo, waar de vooruitzichten voor de beschikbaarheid van water beter lijken dan aanvankelijk gedacht.
Coetzee zegt dat hij graag zou zien dat aardappelkopers en consumenten zichzelf informeren over hoeveel aardappelen er op de markten worden verkocht en tegen welke prijzen aardappelen te koop worden aangeboden aan de consument. Dit is gemakkelijk te doen via de app van PotatoesSA die elke dag aantoont uit welke regio's aardappelen binnenkomen, tegen welke prijzen ze in het hele land zijn verkocht en hoeveel voorraad er nog onverkocht is.
De app van PotatoesSA kan hier worden gedownload voor Apple apparaten en hier voor Android apparaten.
Voor meer informatie:
PotatoesSA
Tel: +27 12 349 1906 (Zuid-Afrika)
https://www.potatoes.co.za/