"Er is veel dat we moeten doen om het tij te keren," vertelde Michelle Phillips, CEO van Transnet Group, de haven- en spoorbeheerder in staatseigendom, aan de afgevaardigden op de jaarlijkse conferentie van de International Fresh Produce Association over zuidelijk Afrika. Velen van hen woonden het evenement bij met het uitdrukkelijke doel om te horen wat zij de sector te vertellen heeft.
Belanghebbenden uit de sector die nauw samenwerken met mevrouw Phillips en de directeur van de terminals in de Westkaap, Oscar Borchards, maken melding van een veranderde institutionele cultuur bij Transnet, een dringende aanpak van het tekort aan apparatuur en tijd die verloren gaat tijdens het wisselen van ploegen.
Exporteurs zijn nog steeds gefrustreerd over de tijd die hun product onderweg doorbrengt - een reis van 45 dagen van Kaapstad naar Europa is volgens een avocado-exporteur op de conferentie de norm geworden, bijna twee keer zo lang als jaren geleden.
Een thema dat echter door verschillende presentaties op de IFPA conferentie liep, was dat het misleidend is om alleen maar een somber beeld te zien.
De presentatie van mevrouw Phillip volgde op die van politiek analist Frans Cronjé, die uitlegde waarom de nieuwe Zuid-Afrikaanse regering van nationale eenheid na de verkiezingen — een coalitie tussen de aspirant-middenklasse en de gevestigde middenklasse — een reden zou moeten zijn voor een feest, met een zeer groot potentieel voor succes, mits de economie niet krimpt en radicalisering uitblijft. Hij benadrukte herhaaldelijk dat de Zuid-Afrikaanse media deze positieve uitkomst van de democratische verkiezingen over het hoofd zagen, door reflexmatige negativiteit die de "spelbedervers" in de kaart speelde.
Mevrouw Phillips herhaalde dit gevoel: ondanks het goede werk dat wordt verricht, moeten de Zuid-Afrikanen begrijpen wat de impact is van negatieve verhalen die te gemakkelijk op de voorgrond worden geplaatst ten koste van de echte winst die is geboekt.
Transnet op zoek naar participatie van de particuliere sector
"Het is een zeer moeilijke taak om Transnet te hervormen. Eerst en vooral moeten we de ergste misstanden keren, de basis herstellen en de operaties weer op de rails krijgen. Daarna moeten we een nieuwe manier vinden om zaken te doen. We willen de privésector bij ons bedrijf betrekken, daar is geen twijfel over," zei ze. Ze werken nauw samen met de vakbonden om dit punt te verduidelijken, door uit te leggen dat deelname van de particuliere sector (PSP) geen privatisering betekent en dat de overheid niet probeert het publieke eigendom van activa over te dragen. "We hebben gezien dat PSP succesvol kan zijn in andere Afrikaanse havens, en we weten dat het werkt."
Transnet Group CEO Michelle Phillips
Rail-linked reefer connectivity
Specifiek voor fruit: het soort mogelijkheden dat bestaat en waarmee Transnet naar de markt kan komen, zijn aftakkingen die economisch levensvatbaar zijn als telers zich in een gebied consolideren en Transnet een trein naar het zijspoor brengt. Deze lijnen kunnen in concessie worden gegeven aan de markt. De Belcon-faciliteit wordt in juni volgend jaar volledig in gebruik genomen om wat van de congestie in de havenfase weg te nemen.
Koude-keten spoorvereisten zijn een aspect waar ze de privésector een rol in willen laten spelen, extra reefer treinstellen met stroomvoorziening aan boord. Transnet wil dat het spoor 10% tot 20% goedkoper wordt dan het wegvervoer. "We willen de pijn wat verzachten. We kunnen niet dezelfde ervaring hebben als voorgaande jaren als het gaat om uw producten het land uit te krijgen. We werken heel nauw samen met de verenigingen, de klanten en de scheepvaartmaatschappijen."
Transnet was zich er terdege van bewust, merkte ze op, dat de Zuid-Afrikaanse fruitexport marktaandeel zou verliezen aan andere delen van de wereld als het de leveringsverplichtingen niet consequent kon nakomen. Het fruitplan voor de Westkaap omvat twee treinen per dag voor een maximaal gebruik van het spoor, naast andere details die de heer Borchards met de sector zal delen.
Aankoop van apparatuur
Het is jammer dat de regen wat wegspoeling veroorzaakte in de Westkaap, merkte ze op, maar vooruitkijkend naar het druivenseizoen 2024/2025 "willen we niet meemaken wat we het afgelopen seizoen hebben meegemaakt", verklaarde ze. "We hebben ons flink ingespannen om machines te kopen die beter bestand zijn tegen de wind, zodat we ons beter kunnen aanpassen aan de omstandigheden in de Westkaap."
Transnet is begonnen met een groot aankoopprogramma om de vloot te vernieuwen en er zijn technische onderhoudsovereenkomsten voor de lange termijn afgesloten met leveranciers, een aspect dat door de sector zeer op prijs wordt gesteld. Er zijn vijf nieuwe kranen besteld voor Durban Container terminal en Port Elizabeth en er zijn 44 rubber-tyred gantry (RTG) kranen besteld voor Kaapstad en Durban pier 1, kondigde ze aan onder applaus van de afgevaardigden. Nqgura en Kaapstad zullen samen bijna 100 nieuwe transportschepen krijgen. Straddle carriers zijn erg moeilijk te beheren, merkte ze op, en er zijn twintig nieuwe eenheden besteld. "We gaan de goede kant op. Een aantal zeer goede mannen en vrouwen doen hun uiterste best om hun plicht te doen tegenover het land. We zullen ons best blijven doen om aan uw verwachtingen te voldoen en deze te overtreffen," besloot mevrouw Phillips.
Voor meer informatie:
Transnet
www.transnet.net