Tholen - Al ruim 20 jaar terug vestigde Limax zich in het West-Poolse Wolsztyn. "Destijds was Polen sterk in opkomst als producent van champignons voor de versmarkt. We gingen van start als inkoopbedrijf voor Limax Nederland, maar zijn al vrij snel uitbreiding gaan zoeken in Noord-Europa. Inmiddels voorzien we vanuit Polen naast de lokale markt vooral afnemers in Duitsland, Denemarken, Noorwegen, Tsjechië, Zweden, Finland en de Baltische Staten", vertelt General Manager Leo Klaassen, die zelf al sinds 1996 in Polen woont en werkt.
De ontwikkelingen in Polen volgden elkaar in een rap tempo op. Zo werd in 2004 de strategische keuze gemaakt om in Polen te starten met Limax Substrates dat inmiddels wekelijks 1.000 ton hoogwaardige doorgroeide compost produceert voor de Europese versmarkt. In 2007 volgde - op verzoek van een klant - de stap naar de aardbeienteelt. "Dit stond hoog op het lijstje van de Scandinavische retail, maar men kwam tot de conclusie dat de kwaliteit en manier van telen op dat moment niet aansloot bij de wensen. We hadden naast ons compostbedrijf nog grond liggen, dus zijn het toen zelf gaan doen", vertelt Leo.
Synergievoordelen
Naast de teelt van aardbeien in tunnels werd in 2009 de eerste grond aangekocht om ook blauwe bessen en frambozen te telen. "Inmiddels hebben we zelf zo'n 90 hectare zachtfruit in eigen beheer en werken we nauw samen met een aantal telers die in dezelfde geest frambozen, aardbeien en blauwe bessen telen. Buitenom het Poolse seizoen kopen we wereldwijd zachtfruit in om onze klanten jaarrond te kunnen bedienen", aldus de General Manager. Daarbij zijn er volgens hem de nodige synergievoordelen tussen de teelt van paddenstoelen en zachtfruit, zo vereist de distributie ongeveer dezelfde omstandigheden. "We kunnen garanderen dat we de producten tussen de 2 en 4 graden vervoeren."
De laatste jaren neemt ook de lokale afzet voor de Poolse vestiging van Limax toe. "De vraag naar kwalitatief hoogwaardig product is hier groter dan een aantal jaren geleden. Tegelijkertijd valt er nog veel te winnen. Zo weet een gemiddelde Poolse klant amper hoe in het Poolse seizoen een goedgeplukte aardbei eruit moet zien en is vooral de prijs bepalend, terwijl men bij het importproduct vanuit bijvoorbeeld de Nederlandse kassen wel verwacht dat het product er goed uitziet."
Met de eigen teelt probeert Limax in Polen een standaard neer te zetten, al is die erkenning er volgens Leo nog niet altijd. "Wel bij onze veeleisende klanten die daar ook een goede prijs voor willen betalen, maar niet bij andere klanten die nog niet zo bekend zijn met het Poolse product. Daar heeft Polen nog altijd een beetje een slechte naam. Voor een Nederlandse aardbei wil men sneller een hogere prijs betalen, terwijl ik persoonlijk onze aardbeien beter vind dan de gemiddelde Nederlandse aardbei. Inmiddels telen we naast Elsanta ook steeds meer doordragers, zodat we aardbeien kunnen leveren vanaf midden mei tot eind oktober."
Nieuw verpakkingscentrum
Met de ingebruikname van haar nieuwe verpakkingscentrum begin 2022 is ook de dienstverlening verder toegenomen. "We hebben een zestal topsealverpakkingslijnen staan voor zowel paddenstoelen als zachtfruit. Maar we zien ook dat we nu vaker worden benaderd door bijvoorbeeld Zuid-Amerikaanse bessenleveranciers om hun bessen hier te verpakken. We zitten hier op de lijn Berlijn - Poznań en staan binnen korte tijd bij de klant in bijvoorbeeld Zweden of Denemarken, daarmee doen we niet onder voor de Nederlandse bedrijven. De logistiek verzorgen we veelal ook met eigen auto's", vertelt Leo.
Ook op de Poolse markt introduceert Limax steeds meer producten, zoals exotisch fruit. "Polen is een groot land en dat is logistiek gezien soms best uitdagend. Daarom moet je de productstromen zoveel mogelijk bundelen. Polen heeft een grote markt voor de standaardproducten, maar van lieverlee neemt ook de vraag naar de meer exclusieve producten toe. Ook Poolse mensen gaan steeds verder weg op vakantie, waar ze ook meer in aanraking komen met exotische producten. Daarmee kunnen we ons ook onderscheiden richting de lokale supermarkten. Ons importnetwerk dat we in de loop der jaren hebben opgebouwd, helpt ons om een jaarrond assortiment aan te bieden. Dat is met vallen en opstaan gegaan, maar we zijn zeker niet ontevreden."
Consolidatieslag
Waar in de Nederlandse champignonsector de afgelopen decennia een forse consolidatieslag is geweest, is dat volgens Leo in Polen niet anders. "Door de strengere regelgeving krijgen met name de kleinere Poolse teeltbedrijven het steeds lastiger. Veel bedrijven hebben ook geen opvolging. Bovendien is het ook hier een uitdaging om personeel te krijgen. De werkloosheidsgraad is hier erg laag. Daarbij is de drive om in de champignonteelt te werken vaak nog lager dan bij de aardbeien. Waren vroeger mensen vaak nog wel bereid om in het weekend te werken, tegenwoordig houden ze steeds meer vast aan maximaal veertig uur. Zoals voorheen Nederlands het vaak moest hebben van de Poolse medewerkers, werken wij de laatste acht jaar voornamelijk met plukkers uit Oekraïne. Tegelijkertijd zien we dat de Oekraïners ook vaak doorreizen naar landen als Duitsland, Nederland of Zweden waar ze meer kunnen verdienen dan in Polen."
Aan exclusieve rassen waagt Limax zich niet. "Vaak wordt er aan telerskant erg op gepusht, maar zit de supermarkt er uiteindelijk niet altijd op te wachten. Je kunt wel van alles beloven, maar uiteindelijk moet het ras wel overal op dezelfde wijzen worden geteeld, geplukt, verpakt en gedistribueerd worden. Klimaten verschillen en lokale omstandigheden ook. Er zijn heel wat hobbels op de weg in de keten." Ook de biologische teelt is aan het teeltbedrijf niet besteed. "Teelttechnisch moeten daarvoor grote stappen worden gezet, terwijl je maar weinig afzetgarantie krijgt. Zeker in landen als Zweden en Denemarken geven de supermarktorganisaties eerder de voorkeur aan lokale bio-producten."
Frambozenteelt in tunnels
Steeds meer mixen
Het volume paddenstoelen passeert dat wekelijks bij Limax in Polen wordt verkocht, is aanzienlijk. "Witte champignons vormen de hoofdmoot, maar ook het aanbod kastanjechampignons groeit door de jaren heen. Exotische paddenstoelen importeren we vanuit China, maar zijn meer aanvullend op ons assortiment en zijn niet onze grootste tak. Wat wel toeneemt zijn de mixen, zowel van champignons als voor fruit, die we vrij veel maken. Daarvoor zitten we hier in Polen ideaal. Arbeid is nog altijd goedkoper, waardoor je hier makkelijker dingen met de hand kunt verrichten."
"Wel zijn de producten hier ook een stuk duurder geworden. Wie had tenslotte voorafgaand aan het seizoen verwacht dat Peru het zo voor zijn kiezen zou krijgen met betrekking tot het blauwe bessenseizoen. Hierop wordt het bestedingspatroon aangepast, maar dat zak zich ook wel weer een keer herstellen. Ons doel is om het assortiment licht uit te breiden en ook het klantenbestand verder uit te breiden in de omliggende landen. We hebben liever twintig kleinere klanten dan dat we afhankelijk zijn van twee hele grote", besluit Leo.
Voor meer informatie:
Leo Klaassen
Limax Sp. z o.o.
Berzyna 90a
64-200 Wolsztyn
Tel: +48 601 808 985
[email protected]
www.limax.eu