"Dragonfruit doet het hier in Eswatini geweldig," zegt Jan Botha, directeur van Nisela Farms en, zoals iedereen op het tuinbouwbedrijf in Nsoko, geboren en getogen in Eswatini (voorheen Swaziland). "We hebben hoge verwachtingen van het gewas en we breiden met 2 ha per jaar uit. Vorig jaar zijn we GlobalGAP gecertificeerd en we zijn er klaar voor."
De eerste luchtvracht van dragonfruit uit het Koninkrijk Eswatini zal dit seizoen naar de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk worden gestuurd. 
Export is niet nieuw voor hen: hun pepers worden door consumenten in Europa en zelfs in Turkije enthousiast ontvangen.
"Europeanen zijn dol op de piquanté pepers met een vulling van roomkaas," vertelt hij. In juni bezochten ze de Food Taipei, waar klanten geïnteresseerd waren in het drogen van de piquanté pepers als specerij.
Gepekelde en gebottelde piquanté pepers
Taiwanese oorsprong van Swazi dragonfruit
Nisela Farms bestaat uit vier teelteenheden binnen een straal van 10 km, plus een bananenplantage 60 km naar het noordwesten in Kubuta, Eswatini, het enige Afrikaanse land met diplomatieke banden met Taiwan.
Voor Nisela Farms heeft de beslissing om het belegerde eiland te steunen zijn vruchten afgeworpen. Vier jaar geleden kregen ze van de Taiwanese diplomatieke missie plantmateriaal van witte en roze dragonfruit aangeboden en de tropische cactus gedijt goed in het klimaat van het bergachtige land, dat volledig in Zuid-Afrika ligt.
Jan Botha met Vincent Lin, directeur-generaal internationale zaken van de Taiwanese diplomatieke missie op bezoek bij Nisela Farms
"Het dragonfruit heeft voor ons veel vruchten afgeworpen en we zijn net lid geworden van de Dragonfruit Association of Southern Africa," zegt hij. Hun dragonfruitoogst is net begonnen (ongeveer 30 tot 40 dagen eerder dan in Zuid-Afrika) en de laatste pallets worden eind januari verzonden."
Dragonfruit is natuurlijk nog niet erg bekend. In Zuid-Afrika heeft de marketing in Kaapstad tot nu toe niet veel opgeleverd, maar op de AGF-markt in Johannesburg vinden ze klanten die er klaar voor zijn, vooral toen ze hun verpakking opnieuw ontwierpen om het roze van het fruit te benadrukken, waardoor de prijzen stegen van € 1,18 per kg naar gemiddeld € 1,77 en zelfs € 2,31. "En dat alleen vanwege de verpakking," bevestigt Jan.
Gnugnu, een Swazi gin distilleerderij, is van plan om dit jaar een gin van dragonfruit te maken.
Nisela Farms op de Food Taipei eerder dit jaar
Prijsstijging suikerriet vermindert bananenareaal Zuidelijk Afrika
Jan vertelt dat Nisela de bananenmarkt van Swaziland in handen heeft en voegt eraan toe dat hij "100% gerust" is dat bananen uit Swaziland geen bedreiging zullen vormen voor Zuid-Afrikaanse telers, van wie velen ook bananenplantages in Mozambique hebben; tegenwoordig Zuid-Afrika's belangrijkste bron voor bananen.
"We zorgen voor de straatventers, we zorgen voor de taxistandplaatsen. Het is een zeer grote markt voor ons en ze worden over het hoofd gezien door de grotere jongens, maar ze hebben de handel door de bananencrash van 2021/2022 gesleept. We zijn trots op onze bananen: we bezitten de lokale markt, we bedienen alle winkelketens in Eswatini. We zorgen ervoor dat de lokale kwaliteit onberispelijk is."
Ze werken niet met marktprijzen, noch met maandelijkse schommelingen. "We geven een koper een prijs voor een jaar en als de prijs dan beter is, dan is dat goed voor de winkels." Hij herinnert zich een periode waarin de kwaliteit van de bananen tijdens de afgelopen winter slecht was, wat ze hebben aangepakt door hun bananenprijs een maand lang tot het niveau van 2022 te verlagen, niet alleen voor de getroffen klant, maar over de hele linie.
Sinds Freddy, de record brekende tropische cycloon boven Mozambique en het noordoosten van Zuid-Afrika in februari en maart, die de beschikbare bananenhoeveelheden verminderde, is de suikerrietprijs gestegen. Bananentelers in Komatipoort en in de provincie Maputo halen nu hun bananen binnen en zetten suikerriet in, zegt hij, eraan toevoegend dat veel bananentelers ook nog steeds van de droogte aan het herstellen zijn.
Guiliano Tommasi van RSA marktagentschap met de twee bananenmanagers van Nisela, Innocent Zwane en Thokozani Ndlangamandla
Nisela Farms zorgt voor comeback katoen
Nisela teelde vroeger op 4.300 ha voornamelijk suikerriet, maar tijdens een langdurige droogte hebben ze een waardevolle les geleerd, vertelt Jan. "Helaas moesten we Nisela Safari verkopen, een 700 ha grote wildranch en lodge, maar het moest na een droogte van negen jaar. In Eswatini hadden we een droogte van negen jaar, omdat we maar vanuit één stroomgebied watertoevoer hebben; het stroomgebied van de Ngwavuma rivier in KwaZulu-Natal. We hebben 99% wateropslagcapaciteit, maar niet als het tot Nhlangano en Piet niet regent."
Nu hebben ze hun assortiment aangepast met 1.200 ha suikerriet en 300 ha bananen (waarvan 200 ha in Nsoko en nog eens 100 ha in Kubuta, 60 km verderop). Er zijn ook peulen en katoen maakt een grote comeback die ze, volgens Jan, samen met de overheid aan het stimuleren zijn.
"Een bijzonder type mens" snijdt suikerriet
Suikerriet met de hand oogsten is bijzonder slopend. In Nisela wordt minimaal 10.000 kg per persoon per dag met de hand gesneden en er is "een bijzonder type mens" voor nodig om suikerriet te snijden. Jan merkt zelfs op dat de oudere rietsnijders meer snijden dan hun jongere collega's. "We hebben een filosofie op onze farms dat je iemand geen taak kunt geven als je iets zelf nooit hebt gedaan, dus we hebben hier allemaal riet gesneden. We weten hoe zwaar het is, vooral op het heetst van de dag. Als je hier begint, moet je alle processen doorlopen," zegt hij.
Suikerriet snijden, een slopende taak die alle managers van Nisela aan den lijve hebben ondervonden
"Zuid-Afrika heeft een minimumloon. Niet veel mensen weten dit, maar in Eswatini moeten we maandelijks een basisrantsoenpakket ter waarde van ongeveer € 49,24 opnemen voor ons personeel. We hebben een verplichting om op die manier voor onze mensen te zorgen."
Bijna alle managers van Nisela zijn begonnen als junior personeel en hebben zichzelf opgewerkt; al hun supervisors en sommige van hun indunas (voormannen) zijn universitair geschoold.
"Bij Nisela wordt veel waarde gehecht aan menselijk kapitaal. We zijn allemaal geboren en getogen Swazi's, zonder de bagage van de geschiedenis die er in Zuid-Afrika is. We werken samen, we dansen samen en we bidden samen, vooral hier bij Nisela."
Voor meer informatie:
Jan Hendrik Botha
Nisela Farms
+268-2343-7035
info@niselafarms.co.sz
https://www.niselafarms.co.sz/
