Hoewel de regenval van de afgelopen dagen enige verlichting heeft gebracht, leiden de droogte en de uitputting van de waterreserves in de Axarquía streek in de Zuid-Spaanse provincie Málaga en de Costa Tropical van Granada tot een zeer gecompliceerde situatie voor de tropische fruitteelt. "Er zijn immers geen oplossingen op korte termijn voorhanden", zegt teler Francisco García.
"Alle maatregelen die worden overwogen, komen simpelweg te laat en hebben betrekking op momenteel onafgewerkte infrastructuur", legt Francisco uit. "We zijn op een punt gekomen dat een aanzienlijk areaal tropische fruitteelt verloren kan gaan door jarenlang slecht waterbeleid, waarvoor zowel de lokale, regionale en nationale overheidsniveaus medeverantwoordelijk zijn. Mochten ze al jaren geleden naar onze waarschuwingen hebben geluisterd, hadden ze al de nodige investeringen gedaan zodat we het huidige probleem het hoofd zouden kunnen bieden."
Foto gemaakt door Francisco op zijn percelen afgelopen december
Foto van deze week
Hoewel het klimaat, de onderliggende oorzaak van deze probleemsituatie, als externe factor oncontroleerbaar is – al is de klimaatverandering natuurlijk een gevolg van menselijk gedrag –, eist de sector al jaren een verbetering van de infrastructuur om de teelt van tropisch fruit niet in het gedrang te brengen. De teelt van tropisch fruit is immers een belangrijke bron van directe en indirecte werkgelegenheid en een economische motor voor de regio. Ondanks de droogte die er vorig seizoen ook al was, bedroeg de waarde van de sector toen € 220 miljoen (avocado € 148 miljoen, mango € 29 miljoen en cherimoya € 43 miljoen).
"In de heuvels van Granada is de enige oplossing die de overheid ons voorstelt de aanleg van waterbuizen vanuit het Béznar Rules stuwmeer. Dat horen we al 20 jaar, maar er is nog niets verwezenlijkt. Ze hebben nu aangekondigd 2 van de 11 trajecten te realiseren. Met een beetje geluk kunnen de werken eind 2023 of begin 2024 beginnen. Het water zou dan tegen 2026 onze percelen bereiken. In de Axarquía wordt gekozen voor teruggewonnen water, hoewel dit slechts een klein percentage van het benodigde water vertegenwoordigt. De vraag is dus wat voor oplossing dat eigenlijk is?", klaagt Francisco.
Ondertussen hebben telers zoals Francisco zelf de beslissing moeten nemen om de meest aangetaste planten maximaal te snoeien en te beschilderen om directe blootstelling aan de zon te vermijden. Het lijkt de enige manier om hun overleving te garanderen. Maar dat heeft wel een prijs: de oogst van de komende 3-4 jaar wordt opgeofferd, want dat is de periode die de bomen nodig zouden hebben om zich weer vegetatief te ontwikkelen om in productie komen. "Je kunt het vergelijken met de aanplant van nieuwe bomen."
"In de Herradura streek zijn de planten in meer of mindere mate allemaal uitgedroogd. In de lager gelegen delen van Almuñécar hebben de bomen veel last van het hoge zoutgehalte van het water. In de hoger gelegen delen is er watertekort en zijn vele waterputten opgedroogd, maar de planten kunnen er dankzij de niet zo hoge chlorideconcentraties nog steeds gered worden."
"Hier in de buurt van Motril, in de provincie Granada, hebben we eigenlijk nog het minst problemen. Toch vertelden ze ons dat ze in bepaalde analyses van enkele maanden geleden op een hoogte van 200 meter al zout werd teruggevonden in het grondwater. We weten niet hoe de situatie nu is. In Málaga wordt de Axarquía streek het hardst getroffen omdat een groot deel van het gebied wordt geïrrigeerd met water uit het Viñuela stuwmeer, dat op 10% van zijn capaciteit zit."
"Persoonlijk beschouw ik mijn perceel helaas als verloren. Onze mangoboomgaard bestaat eigenlijk uitsluitend uit dorre planten."
"Ze gaan ons zelfs in de schulden steken"
De wolken aan de Andalusische hemel zijn het enige sprankeltje hoop in deze dagen. Op korte termijn althans. "Mocht er de komende 10 dagen 30-40 liter vallen, dan zou ons dat al flink vooruit helpen. De overheid zou ook moeten investeren in ontziltingsinstallaties om te kunnen irrigeren. Maar ook hier zit er een addertje onder het gras", merkt Francisco op. "Hier in Granada zal de centrale overheid 80% van de kosten voor dergelijke infrastructuurwerken dekken. Dat geld is afkomstig van Europese fondsen. Maar 10% moet worden opgehoest door de gemeenten, dat wil zeggen alle inwoners van de betreffende gemeenten. De resterende 10% komt voor rekening van de irrigatiegemeenschappen. In het geval van andere soorten infrastructuur moeten de irrigatiegemeenschappen zelfs 20% betalen. Dat wil zeggen dat voor een infrastructuur van € 10 miljoen maar liefst € 2 miljoen uit eigen zak moet worden betaald door alle leden van de irrigatiegemeenschap. Ze gaan ons dus niet alleen niet op tijd helpen, maar ze gaan ons ook nog eens in de schulden steken."
"Met dit soort beleid laat de overheid, van het nationale tot het regionale en lokale niveau, de telers gewoon in de steek."
Voor meer informatie:
Francisco García
platerogarcia@hotmail.com