De wereldmarkt voor zoete aardappelen laat gemengde resultaten zien, waarbij sommige landen groei vertonen terwijl andere met uitdagingen worden geconfronteerd. In Nederland verloopt het zoete aardappelseizoen goed met een probleemloze oogst uit North Carolina, terwijl in Duitsland de inflatie de afzet onder druk zet. Zwitserland heeft wellicht zijn importpiek bereikt, terwijl de binnenlandse markt voor zoete aardappelen in Italië blijft groeien. In Spanje tast waterschaarste de volumes en de kwaliteit van de Spaanse zoete aardappeloogst aan. In Zuid-Afrika zorgt de uitvoer van zoete aardappelen naar het Verenigd Koninkrijk, Europa en het Midden-Oosten voor betrouwbare inkomsten voor sommige telers. Samen met andere factoren vormt dit een uitdaging voor de traditioneel sterke exportpositie van de zoete aardappelen uit North Carolina, die in Europa concurrentie ondervinden.
Nederland: Januari tot en met begin mei belangrijkste verkoopperiode zoete aardappelen
Het zoete aardappelseizoen verloopt bij een Nederlandse importeur momenteel goed. "In North Carolina hebben we een probleemloze oogst gehad. Vanuit North Carolina hebben we voldoende zoete aardappelen om de hele zomer te dekken. De oogst valt wel een stuk grover uit qua maatsortering."
Met Pasen liep de verkoop volgens hem goed door, maar van een uitschieter was dit jaar geen sprake. "Dat was andere jaren meer het geval. Maar we klagen niet over de verkoop. De periode van januari tot begin mei blijven toch de betere maanden voor de afzet van zoete aardappelen. De prijzen liggen op een normaal niveau. Gelukkig is de dollarkoers weer wat gunstiger. Die ligt nu weer rond de 1,10, maar de vaste lasten zijn wel een stuk hoger."
De groei op de Europese zoete aardappelmarkt zit volgens de importeur bij de industrie. "Op de versmarkt is de koek inmiddels aardig verdeeld, maar de industrie is booming."
Duitsland: Inflatie zet zoete aardappelverkoop onder druk
Het Egyptische zoete aardappelseizoen eindigde dit jaar rond de jaarwisseling. Er was niet alleen een hoog volume van Egyptische, maar ook van Europese teelt. Hierdoor nam de prijsdruk voor de Egyptische zoete aardappelen toe. Ook de inflatie had de afgelopen maanden invloed op de zoete aardappel: "Consumenten letten meer op hun uitgaven en zien eerder af van overbodige producten. De zoete aardappel heeft gewoon niet de status van een aardappel of een appel en dat zien we terug in de vraag. In het algemeen liep de verkoop niet zo vlot als andere jaren, vooral in de winter."
Volgens het ministerie van Landbouw is Duitsland nu de zesde importeur ter wereld. Bedroeg het importvolume in 2010 nog 2.466 ton, in 2020 was al zo'n 48.000 ton zoete aardappelen ingevoerd.
Zwitserland: Importpiek mogelijk gepasseerd
Tien jaar geleden werd slechts 672.000 kilo in Zwitserland ingevoerd. Daarna begon de enorme hausse: de piek in 2021 met 5.865.672 kilo. Tegen die tijd was de stijging echter wat vertraagd en vorig jaar daalde de invoer voor het eerst, maar blijft op een hoog niveau. De importpiek is wellicht gepasseerd. Tegelijkertijd richten ook Zwitserse boeren zich op de veeleisende teelt, zoals de acht jaar geleden opgerichte coöperatie Batati GmbH.
Italië: Zoete aardappelmarkt blijft groeien
In Italië is de markt voor zoete aardappelen een niche die sterk groeit. Sinds een paar jaar teelt een tuinbouwbedrijf in Noord-Italië zoete aardappelen in Veneto, in de regio Treviso, waar enkele gespecialiseerde telers zijn. De teelt is biologisch, maar in werkelijkheid worden de aardappelen als conventioneel verkocht om bureaucratie en hogere prijzen te vermijden. Het assortiment bestaat uit twee soorten: de witte zoete aardappel (de traditionele "Amerikaanse") en de rode zoete aardappel. De aardappelen zijn beschikbaar van september tot maart, dankzij gekoelde opslag. De prijzen zijn bevredigend en winstgevend voor zowel de teler als de rest van de keten. De marktdeelnemer verpakt de zoete aardappelen in kleinere maten of kiest voor bulkverkoop met de grotere maten.
Het verkoopseizoen voor Calabrische zoete aardappelen eindigde eind januari. Nu bevindt hij zich in de voorbereidende fase van de teelt op het veld voor het nieuwe seizoen, dat gezien de areaaluitbreiding een grotere uitdaging zal zijn. "We gaan namelijk van de 35 hectare van vorig jaar naar bijna 60 hectare. We verwachten een constante verbetering, zowel wat de opbrengst als de kwaliteit betreft", aldus een consortium.
Spanje: Waterschaarste beïnvloedt volumes en kwaliteit van Spaanse zoete aardappelen
Het seizoen voor zoete aardappelen is bijna afgelopen en slechts ongeveer 2% van de oogst ligt nog in de bewaring. Hoewel de prijzen dit jaar ongeveer 15% hoger lagen, hebben zij de teeltdaling en de kostenstijging, die 30 tot 35% bedroeg, niet gecompenseerd. Bovendien wordt de concurrentie van Egypte steeds zwaarder, aangezien dit land het Spaanse seizoen steeds meer overlapt.
Het planten van de zaailingen voor het volgende seizoen is begonnen in de noordwestelijke regio van Cádiz in een tijd van grote onzekerheid als gevolg van de droogte, die samenvalt met de aankondiging van de aanzienlijke verlaging van de irrigatietoelagen voor de komende maanden als gevolg van een deel van de Guadalquivir Hydrografische Confederatie. Helaas is het water in Andalusië al te veel maanden schaars en heeft het dit seizoen al een aanzienlijke impact gehad op de teelt van zoete aardappelen, waardoor niet alleen de opbrengst, maar ook de kwaliteit is aangetast. De onzekerheid over de algemene beschikbaarheid van water in Spanje en de slechte inkomsten hebben ertoe geleid dat het areaal vorig jaar met ongeveer 40% is gedaald ten opzichte van het gemiddelde van de afgelopen vijf jaar en het ziet ernaar uit dat het areaal dit jaar zo laag zal blijven.
Zuid-Afrika: Export van zoete aardappelen positief
De uitvoer van zoete aardappelen naar het VK, Europa en het Midden-Oosten is de afgelopen jaren voor enkele telers een betrouwbare bron van inkomsten geworden.
"We merken dit seizoen een sterke vraag naar zoete aardappelen in Europa en het Midden-Oosten en we denken dat deze trend zich de komende maanden zal voortzetten, aangezien het Amerikaanse seizoen ten einde loopt en de klanten alternatieven van goede kwaliteit nodig hebben", zegt een exporteur van zoete aardappelen.
"Vorig jaar was er een overaanbod van Egyptische en volop Amerikaanse aardappelen, maar dit jaar is het heel anders."
Hij merkt op dat de vraag goed is en aangezien de grotere maten beperkt beschikbaar zijn, zoeken hun klanten naar mogelijkheden voor het kleinere materiaal.
Op de binnenlandse markt steeg de gemiddelde prijs voor zoete aardappelen tot R4,42 (0,22 euro) per kilogram. Op de gemeentelijke markt van Johannesburg liggen de prijzen iets hoger, tussen R5 en R6,80.
Noord-Amerika: Zoete aardappelen uit North Carolina krijgen concurrentie in Europa
North Carolina en Californië zijn de twee grootste zoete aardappel telende staten in de VS, samen goed voor ongeveer 85 procent van de opbrengst. Daarnaast verschepen Arkansas, Mississippi en Louisiana momenteel ook zoete aardappelen.
Hoewel er geen overvloedig aanbod is, is er genoeg om de oogst door de zomermaanden te krijgen totdat de nieuwe oogst begint. De situatie van voldoende aanvoer wordt vooral veroorzaakt door de retail, die sinds februari enigszins lijkt te zijn vertraagd. "Geen enorme vertraging, maar er is ongeveer 10% minder beweging dan in voorgaande jaren", aldus een verlader. Dit is een ander beeld dan vorig jaar, toen de voorraden in juni en juli behoorlijk begonnen op te raken. Een deel van de tragere beweging kan worden toegeschreven aan hogere FOB's. "Als de prijzen zo blijven, komen we niet in een tekortpositie als we de zomer ingaan," zei de verlader. "Ik denk dat de prijzen tegen mei-juni een paar dollar zullen stijgen, omdat we dan nog steeds uit de bewaring komen en onze verpakkingen wat lager zullen liggen."
De zoete aardappelen uit North Carolina zijn bijzonder populair in Europa. Het ras en de kwaliteit zijn zeer geliefd. Er zijn echter concurrerende gewassen uit Frankrijk, Duitsland, Spanje en Egypte. Egypte teelt al vier jaar en het areaal blijft groeien. De lagere prijzen in Egypte en de nabijheid van Europa hebben het voor de Amerikaanse zoete aardappelen moeilijk gemaakt om te concurreren.
Egypte: Succesvol seizoen door worstelende concurrenten
Het seizoen begon met lagere volumes dan het vorige vanwege een kleiner areaal. Al met al is het Egyptische zoete aardappelseizoen een succes geweest. Vooral vanuit West-Europese landen, zoals Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en de Scandinavische landen is er een sterke vraag. In deze landen worden zoete aardappelen beschouwd als een superfood. Deze markten vragen voornamelijk zoete aardappelen met oranje vruchtvlees, de meest geproduceerde variëteiten in Egypte, en de vraag naar Egyptische zoete aardappelen is groot. Oost-Europese landen, zoals Polen en Tsjechië, evenals de Arabische Golfstaten, lieten een lager dan verwachte vraag zien. In het geval van de Golfstaten kan dit verklaard worden door het feit dat het weer warmer was, terwijl de consument de voorkeur geeft aan zoete aardappelen als het koud is.
De grootste concurrenten van Egypte in deze sector zijn Spanje en de Verenigde Staten, en door de hevige regenval daar waren de volumes lager en was de aanvoer onvoldoende. Regen beschadigt zoete aardappelen en veroorzaakt schimmels en scheuren. Een andere voor de hand liggende reden die de positie van Egypte ten opzichte van Spanje en de Verenigde Staten heeft versterkt, is het feit dat de kosten in Egypte lager zijn.
Volgende week: Overzicht wereldmarkt sinaasappelen