Een goede crisis moet je benutten, vindt Justin Mudge, blauwe bessenteler en sinds vier jaar voorzitter van het bestuur van BerriesZA.
Op Macfrut volgende maand zal hij uitleggen waarom hij gelooft dat in de blauwe bessensector alleen de sterkste en veerkrachtige bedrijven zullen overleven en er zeker een succes van zullen maken.
Justin gelooft dat de sector door BerriesZA is samengebracht rond gemeenschappelijke problemen zoals het chemische toepassings- en registratieproces, dat volgens hem een absolute strijd is, of de status quo in de Zuid-Afrikaanse havens, waar Justin een uitgesproken criticus van is. "We staan ongetwijfeld voor een enorme collectieve uitdaging. Zoiets als de havenstaking van vorig jaar, waarbij ik bijzonder uitgesproken was, heeft ook geleid tot een groter gemeenschappelijk inzicht dat je een spreekbuis voor de sector nodig hebt en dat je het niet alleen kunt doen."
Elzette Schutte, bedrijfsleider van BerriesZA, is er vanaf het begin bij geweest. "Er is geen echte verandering in het aantal blauwe bessentelers, maar we hebben wel een toename gezien in het lidmaatschap, met meer exporteurs en telers die zich bij ons aansluiten." 
Justin Mudge op Chiltern Farms in de Theewaterskloof, een familiebedrijf dat jaarlijks 1,5 mln kartons hardfruit en 3.000 ton blauwe bessen verpakt
Chinese importbehoefte binnen 5 jaar veel groter dan hele Zuid-Afrikaanse oogst
De sector hoopt dat India en Israël het komende seizoen voor hen openstaan. "Markttoegang is een traag brandende lont," merkt Justin op, "maar we krijgen goede steun en werken goed samen met het ministerie van Landbouw."
China is de markt die ze echt willen openen: het land voorspelt een behoefte aan 10.000 containers blauwe bessen per jaar uit het zuidelijk halfrond over vijf jaar. "Dat komt neer op 10 keer de huidige Zuid-Afrikaanse export," zegt hij.
"Als we doorgaan op de huidige weg [geen toegang tot China] zal die kans aan ons voorbijgaan en zullen die blauwe bessen elders op het zuidelijk halfrond worden geteeld en krijgt Zuid-Afrika de deksel op haar neus."
Momenteel wordt de toegang tot China voor Zuid-Afrikaanse avocado's herzien, een proces dat gewoonlijk enkele jaren in beslag neemt. BerriesZA is van mening dat, wanneer avocado's groen licht krijgen, het geval van de blauwe bessen als volgende moet worden bekeken, maar het is momenteel onzeker of er prioriteitstelling zal worden gevolgd. Hij voegt eraan toe: "Dat is als teler ongelooflijk frustrerend om te horen."
Meer prijsmechanismen nodig
Iedereen heeft overal van alles geplant, met weinig kans op succes, zegt hij, en de sector heeft veel slachtoffers gezien door rassen die niet presteerden in bepaalde regio's of routes naar de markt die niet goed werden begrepen.
"Er is nu veel gelegenheid om de sector rationeel te benaderen. Mijn vader vertelde me jaren geleden dat elk product tot de grens van zijn winstgevendheid moet worden geteeld." Alleen wie aan de bovenkant van zijn efficiëntie zit slaagt en daarom moet Zuid-Afrika meer aandacht besteden aan de afzet van zijn fruit in Europa.
"Door de traditionele indeling is er een overconcentratie van afzetmogelijkheden via te weinige kanalen naar Europa. We moeten erkennen dat Europa divers is en een verscheidenheid aan leveringsketens nodig heeft om aan hun individuele behoeften te voldoen."
Hij legt uit dat er voor teeltpieken, vooral van zeer beperkt houdbare producten zoals blauwe bessen, een mechanisme nodig is om die door de markt te sluizen, maar dat ontbreekt. "We hadden niet de mogelijkheid om dingen door te sluizen. Het enige mechanisme is momenteel de prijs, maar je wordt in een situatie gedwongen waarbij je fruit door de enige elastische markt in Europa stroomt, namelijk Duitsland, waar je je afzet kunt verdubbelen door je prijzen te halveren. Als je gedurende het hele seizoen voortdurend je prijs moet verlagen om je fruit te verplaatsen, overleeft de teler het niet."
Blauwe bessen over de grens
Namibië en Zimbabwe hebben zich samen met Zuid-Afrika opgeworpen als leveranciers van blauwe bessen en er is kans op overlapping, maar in vergelijking met de overlapping met hun Peruaanse tegenhangers is die onbeduidend en zou er geen probleem moeten zijn als het product goed wordt gepositioneerd.
"Een ruimer aanbod uit zuidelijk Afrika is volgens mij positief, het richt zich op de regio als een gebied met een grote beschikbaarheid. Het aanbod uit Zimbabwe begint nu al. Dat geeft ons een groot bereik. We zijn actief in gesprek met Namibië en Zimbabwe om ten minste te begrijpen hoe we kunnen samenwerken in kwesties van gemeenschappelijk belang en informatie kunnen uitwisselen."
Een voor alle betrokkenen belangrijk punt is de efficiëntie van de Zuid-Afrikaanse havens. Justin vertelt over het drukke scheepvaartverkeer rond Kaap de Goede Hoop en het omzeilen van de havens die bekend staan om hun vertragingen. "Het is ongelooflijk frustrerend voor mij hoe stil de sector is over de inefficiënties en het gebrek aan investeringen in zo'n belangrijke economische motor. De fruitsector bevindt zich in een absolute crisis."
Toch houdt hij vol dat er reële en aanwezige kansen zijn voor de Zuid-Afrikaanse zachtfruitteelt. "De context waarin de telers werken zal uiteindelijk bepalen of we die kans al dan niet kunnen grijpen. Omdat de Zuid-Afrikaanse telers ongeëvenaard zijn in deze wereld, heb ik er geen moeite mee om dit te beweren. Ik denk niet dat we in de schaduw moeten staan. Wat de telers vragen is de mogelijkheid om die kans te benutten en hun plaats op de markt in te nemen."
Voor meer informatie:
Justin Mudge
BerriesZA
+27 82 411 0500
elzette@berriesa.co.za
www.berriesza.co.za
