Nu het voorjaar het noordelijk halfrond bereikt, gaan ook de aardbeienmarkten in verschillende landen nieuwe fasen in. In Nederland vindt een verschuiving plaats van Spaanse naar Nederlandse aardbeien en ontstaan er lokale aanvoermogelijkheden. Duitsland importeert nog hoofdzakelijk uit Zuid-Europa, maar de eerste Duitse kasaardbeien zijn geplukt en er worden goede prijzen verwacht. In Frankrijk zet de concurrentie van goedkopere Marokkaanse en Spaanse aardbeien de lokale teelt onder druk. In Italië hebben de koude temperaturen gevolgen voor de rijping van de aardbeien en de telers vrezen dat veel rassen minder produceren dan mogelijk is. In China neemt de export van aardbeien toe en zijn nieuwe roze en witte rassen op de markt gekomen, hoewel de prijzen aanzienlijk zijn gedaald in vergelijking met vorig jaar. In Noord-Amerika wordt een beperkte aanvoer van aardbeien verwacht als gevolg van vertragingen in de oogst in Californië door weersomstandigheden, en de prijzen blijven sterk ondanks de bezorgdheid over mogelijke veranderingen in de consumentenbestedingen.
Nederland: Retail stapt over op Nederlandse aardbeien
De aardbeienmarkt bevindt zich momenteel in een overgangsfase van Zuid-Europees naar Nederlands fruit. Door het koude en vervolgens warme weer neemt de kwaliteit van Spaanse aardbeien af en bevindt de markt zich echt in een overgangsfase. De Nederlandse aardbeienoogst trekt momenteel aan. Dat begon met de rassen Sonsation en Malling en deze week kwam daar Elsanta bij. De vraag was vorige week in de aanloop naar Pasen erg goed met prijzen van 35 euro voor de 10x500 gram. Inmiddels zakt de prijs dagelijks wat, maar een Nederlandse fruithandelaar sluit een opleving niet uit als de retail het Nederlandse fruit goed gaat oppakken. "Voor volgende week wordt beter weer voorspeld en dan krijg je traditioneel eerst vraag en dan pas volume."
België: Belgische aardbeienoogst gaat volgende week van start
De afgelopen weken is er hier en daar wat Belgisch en Nederlands aanbod gevonden, maar het seizoen komt, na een zeer moeilijke winter, volgende week echt op gang. "Het is nog even wachten deze week, maar volgende week zal de aardbeienoogst in onze contreien omhoog schieten", zegt een Belgische handelaar. "Aangezien het eigenlijk een beetje te koud is geweest voor de aardbeienconsumptie, zitten de prijzen momenteel toch op een maximum. Ik hoop dat met de toenemende volumes de komende weken de prijzen stabiel blijven."
Wanneer de oogst de volle capaciteit bereikt, lijkt er wel ruimte in de markt te zijn voor lokaal aanbod. "Op dit moment is er eigenlijk bijna geen concurrentie van Spaanse aardbeien. Bovendien lijken ze momenteel wat aan kwaliteit in te boeten. Vorig jaar moesten de Belgische aardbeien te snel rijpen, maar mede door het harde werken van de telers en het feit dat het fruit dit jaar de tijd heeft gehad, zijn de Belgische aardbeien dit jaar erg lekker."
Duitsland: Goede prijzen verwacht voor kasaardbeien
Tot het officiële begin van de binnenlandse oogst importeren Duitse handelaren hun aardbeien voornamelijk uit Zuid-Europa. Momenteel vormen Spaanse vruchten de basis van het assortiment, hoewel niet in dezelfde mate als in voorgaande jaren. De Griekse en Italiaanse zendingen volgen qua volume. Nederlandse, Belgische en lokale kasaardbeien completeerden het aanbod, maar waren duidelijk duurder dan de concurrentie uit het zuiden.
In week 11 konden de eerste Duitse kasaardbeien van het seizoen van dit jaar al worden geplukt. De kwaliteiten van de vroege aardbeien zijn goed, maar het volume is nog laag. "Door de extreem koude temperaturen in Spanje zal er vooral aan het begin van het seizoen vrij weinig fruit op de markt zijn. Daarom zijn we ervan overtuigd dat we goede prijzen voor onze kasaardbeien zullen kunnen krijgen", benadrukte een plaatselijke teler.
Frankrijk: Meer concurrentie van Spaanse aardbeien
Terwijl sommige teeltgebieden zoals Dordogne en Rhône-Alpes aan het begin van het seizoen staan, bevinden andere gebieden zoals Lot-et-Garonne, Bretagne of het zuidoosten zich op het hoogtepunt van de oogst van de rassen Gariguette en Cléry. "Aardbeien worden over het algemeen goed geconsumeerd in de week vóór Pasen", aldus een marktdeelnemer. Zonnige dagen bevorderen de consumptie. En wat de oogst betreft, "waren er geen hittegolven zoals vorig jaar, zodat de oogst goed gespreid is". En hoewel de periode na Pasen soms zorgwekkend is, verzwakt de vraag momenteel niet.
Maar de Franse aardbeien lijden onder de concurrentie. Franse aardbeien, die duurder zijn dan aardbeien uit Marokko of Spanje, hebben het moeilijk om een plaats te vinden in de schappen van de supermarkten. "We hebben aan het begin van het seizoen moeten vechten omdat de supermarkten de Franse aardbeienlijnen traag openden. Gelukkig is er naar ons geluisterd, waardoor de situatie is verbeterd. Nu hebben we wat zorgen voor deze week, omdat Spanje binnenkort zijn piekproductie ingaat en veel volumes naar Frankrijk stuurt."
Italië: Koude temperaturen vertragen rijping op piek van de vraag
Het weer van de afgelopen weken is ongunstig voor de aardbeientelers in Zuid-Italië, omdat zij te maken krijgen met een beperkte beschikbaarheid van het fruit, juist op het moment dat de vraag het grootst is. De terugkeer van de koude temperaturen heeft namelijk de rijping van de bessen vertraagd en daardoor de prijzen levendig gehouden.
Volgens sommige telers in de regio Basilicata werden de paasfeesten gekenmerkt door een uitgesproken beperkt aanbod dat zich in de vorige seizoenen nooit had voorgedaan. De planten hebben de afgelopen maanden verschillende stresssituaties ondergaan als gevolg van het weer dat sinds de plantperiode schommelt, met temperaturen die niet in overeenstemming zijn met die welke typisch zijn voor het seizoen. Na een zachte en langdurige herfst waren er vanaf eind januari 2023 veelvuldige temperatuurdalingen. Daarom wordt aangenomen dat veel rassen de komende weken minder zouden kunnen produceren dan hun potentieel, zelfs als het weer zich stabiliseert.
Volgens gegevens van het GfK Consumer Panel hebben bijna 17 miljoen Italiaanse gezinnen ten minste eenmaal aardbeien gekocht in het laatste jaar dat eindigt in februari 2023, wat neerkomt op meer dan 66%. De gemiddelde hoeveelheid per aankoop is licht gedaald: van 730 gram in het jaar dat eindigde in februari 2021 tot ongeveer 690 gram in de afgelopen twaalf maanden.
Spanje: Aardbeientelers willen in mei verloren kilo's terugwinnen in oogst en retail
In het eerste deel van het aardbeienseizoen in Huelva zijn de telers geconfronteerd met verschillende factoren die, zoals de Vereniging van Aardbeientelers en -exporteurs van Huelva, Freshuelva, twee weken geleden aankondigde, ertoe hebben geleid dat de opbrengst tot 30% lager ligt dan op dezelfde datum van het vorige seizoen. Momenteel bedraagt de daling ongeveer 15%.
"We hebben nog een paar maanden van het seizoen over, die we hopelijk zelfs kunnen uitbreiden tot de maand mei met een veel beter klimaat dan nu, dat ook de kwaliteit van ons fruit beïnvloedt. De maand mei wordt een zeer belangrijke maand om een deel van de verloren kilo's in de oogst en de retail terug te winnen."
Zoals ze er vanuit Freshuelva op wijzen, is het een opbrengstdaling "die vrij wijdverspreid is, aangezien de weersomstandigheden het hele Middellandse Zeegebied hebben getroffen, maar die geen tekorten op de markten heeft veroorzaakt."
"Retailers moeten ook begrip hebben voor specifieke situaties die buiten elke voorspelling vallen. Wij werken heel hard om onze klanten te behouden en elke ongunstige situatie die zich kan voordoen, zoals deze oogstdaling die we sinds het begin van het seizoen meemaken, te verhelpen."
En men mag niet vergeten dat in de plantfase van de aardbeien 20% van de zaailingen moest worden verplant, waardoor dat vijfde deel van de in de provincie aangeplante aardbeien, die overeenkwamen met over het algemeen vroege rassen met goed gedefinieerde teeltcycli, met vertraging in productie kwam. "De belangrijkste oorzaak van de sterfte van de zaailingen in de plantfase was de buitensporige hitte. Het is waar dat de verordening inzake het gebruik van fytosanitaire producten ons veel zorgen baart, maar wij hebben daar tot nu toe nog geen last van ondervonden. Bij Freshuelva werken we hand in hand met de regering en de Junta de Andalucía om ons aan de nieuwe situatie aan te passen en lopen we zelfs vooruit op het zoeken naar de meest duurzame alternatieven die zich aanpassen aan de nieuwe wetgeving en ons helpen de gezondheid van onze gewassen te garanderen, wat we allemaal willen."
Het zachtfruit, geleid door aardbeien, zijn van onbetwistbaar belang voor de provincie Huelva, die 98% van de nationale teelt en bijna 30% in Europa concentreert. De laatste gegevens gedeeld door Extenda kondigden aan dat Andalusië zijn record voor de export van rood fruit in de eerste negen maanden van 2022 had gebroken, met een verkoop ter waarde van 1,3 miljard euro, het hoogste cijfer ooit bereikt in de hele historische reeks voor deze periode, dankzij een stijging van 3,2% ten opzichte van dezelfde periode van het voorgaande jaar. De uitvoer van aardbeien bedroeg 562 miljoen euro.
China: Uitvoer van aardbeien blijft groeien, zij het vanuit een lage basis
China is een van 's werelds grootste producenten van aardbeien en de binnenlandse teelt is goed voor een aanzienlijk deel van de wereldteelt. De Chinese aardbeienteelt is geconcentreerd in het oosten en het zuiden van het land, met als belangrijkste teeltgebieden de provincies Shandong, Zhejiang, Guangdong en Fujian. De aardbeienteelt in China wordt over het algemeen gekenmerkt door hoge opbrengsten, lage prijzen en een relatief kort groeiseizoen. Het aardbeienareaal in China neemt elk jaar toe. In 2011 bedroeg het areaal ongeveer 80.000 hectare en in 2021 is het toegenomen tot 140.000 hectare. Rusland en Vietnam zijn de belangrijkste exportmarkten.
De laatste jaren zijn nieuwe roze en witte aardbeien op de markt verschenen. Dandong, in het noordoosten van China, is een centrum voor de beschermde teelt van aardbeien. Uit gegevens blijkt dat Dandong een aardbeienareaal van ongeveer 6.700 hectare heeft en jaarlijks tot 150.000 ton produceert. Tot de nieuwe rassen behoren de Mengzhiying en Angel 8, beide witte aardbeirassen, en de Fendai, een roze gekleurde aardbei. Het ras Mengzhiying werd in 2022 ontwikkeld door de Academie voor Landbouwwetenschappen van Ningbo. Door zijn bijzondere uiterlijk en delicate smaak worden deze aardbeien online en in supermarkten in het hele land, waaronder Tmall en JD.com, tegen hogere prijzen verkocht dan gewone rode aardbeien. Aan het begin van het seizoen was er een prijsdaling voor deze gespecialiseerde aardbeienrassen. De slechte reactie van de markt heeft de verkoopprijs ervan sterk beïnvloed. In maart vorig jaar bedroeg de aankoopprijs van het witte ras Angel 8 bijvoorbeeld bijna 30 RMB per doos (4,30 USD), maar in dezelfde periode dit jaar is de aankoopprijs gedaald tot 8-17 RMB per doos (2,20 USD).
Noord-Amerika: Californische aardbeienvertragingen beperken volume
Het aanbod van aardbeien in Noord-Amerika is momenteel echt goed.
"Florida vertoont een neerwaartse trend zoals gewoonlijk in deze tijd van het jaar," zei een verlader. De staat kreeg een late start van het seizoen na orkaan Ian afgelopen september.
Er wordt verwacht dat Florida kwaliteitsbessen zal blijven verzenden. "We hebben alleen onze beste velden en rassen in Florida tot april," zegt de verzender. "We hebben strategisch minder goede velden laten vallen en de beste percelen aan de gang gehouden, met extra zorg en aandacht. De hoop is dat we tot of in mei kunnen blijven oogsten in Florida om het gat in de aanvoer enigszins te dichten."
Dat is meestal het moment waarop Californië begint met zijn grote oogstvolumes. "Helaas hebben zij aanzienlijke vertraging opgelopen door de overstromingsregens en het koude weer, zodat het aardbeienvolume aanzienlijk is gedaald. Californië loopt weken achter", aldus de verlader.
Het volume zal beperkt blijven, maar week na week toenemen. "We hopen dat het aanbod uit Californië zich begin tot midden mei stabiliseert", voegt de verlader eraan toe.
De aanvoer van aardbeien uit Centraal-Mexico naar de VS nadert ook het einde van het seizoen. "De sector heeft Centraal-Mexico meer vertraagd dan normaal het geval zou zijn door de stormen in Californië," zegt een andere verlader. Het seizoen van die regio is vier tot zes weken later afgelopen dan normaal.
Al met al blijft de prijsstelling voor aardbeien sterk. Hoewel het nog niet te zien is, blijft de bezorgdheid bestaan dat consumenten mogelijk kieskeuriger met hun budget omgaan als de economie aanzienlijk vertraagt.
Australië: Aardbeiensector richt zich op robotoogst-rassen
De Australische aardbeiensector staat op het punt een nieuw project te starten met de lancering van een initiatief om rassen te ontwikkelen die gemakkelijk door robots kunnen worden geoogst. Het project van 11,5 miljoen dollar, dat vier jaar duurt, wordt uitgevoerd via Hort Innovation en geleid door het Department of Agriculture and Fisheries Queensland (DAFQ). Wetenschappers streven ernaar de smaak-, kleur- en aromakenmerken waar de Aussies het meest van houden te combineren met premium aardbeienrassen uit de wereld die een enkele steel hebben en ideaal zijn voor robotpluk.
Uit recente gegevens blijkt dat het aantal arbeidskrachten in de tuinbouw de afgelopen drie jaar met 20 procent is gedaald, waardoor 40 procent van de Australische telers is overgestapt op geavanceerde machines. Volgens een hoofdveredelaar van het Department of Agriculture and Fisheries Queensland zal het programma de tijd die nodig is om aardbeien te plukken en te verpakken verkorten, wat voor de telers een winstgevender resultaat oplevert. Zij legt uit: "Het kost evenveel tijd om een kleine aardbei te plukken als een grote. Dit veredelingsprogramma is gericht op het leveren van een consistente vruchtgrootte die de voorkeur heeft van de consument op onvertakte bloemstelen - wat betekent dat de vruchten sneller kunnen worden geplukt, hetzij met conventionele methoden, hetzij door middel van automatisering."
De Australische nationale aardbeiensector heeft een geschatte waarde van 417 miljoen dollar (255,3 mln euro), volgens het Australian Horticulture Statistics Handbook van Hort Innovation. Voor het jaar eindigend in juni 2022 werd 68.311 ton aardbeien geproduceerd, een daling van 12 procent ten opzichte van het voorgaande jaar. Het (plant)areaal steeg echter met negen procent tot 2.279 hectare.
Volgende week: Overzicht wereldmarkt zoete aardappelen