"Door de weersomstandigheden in verschillende Europese en Afrikaanse landen is er een tekort aan onder meer tomaten," zegt Fatiha Charrat, adjunct-directeur van de Marokkaanse AGF-exporteur Delassus Group.
"Slechte weersomstandigheden in Marokko en Spanje hebben de groenteoogsten dit jaar verstoord. Dit heeft geleid tot Europese tekorten aan onder meer tomaten, paprika's, courgettes, enzovoort. Daardoor zijn de prijzen met 11% gestegen zonder dat de vraag volledig werd gedekt. In Engeland regelden supermarkten de aankopen van consumenten. Beelden van lege schappen circuleerden in de media en het onderwerp werd uitgebreid besproken op tv. Op het continent waren deze producten nog steeds verkrijgbaar, maar tegen zeer hoge prijzen, wat in zekere zin een soort rationalisering was."
Volgens Charrat zijn er verschillende redenen voor de tekorten aan tomaten en andere groenten. "Ten eerste is er een klimatologisch effect. Tijdens de eerste zes weken van 2023 was het erg koud in de regio Souss, het belangrijkste gebied in Marokko waar tomaten worden geteeld. De temperaturen varieerden van 1 tot 13°C, met grote schommelingen. Hierdoor verbrandden enkele trossen tomaten, die in maart zouden worden geoogst. Bovendien hadden de resterende tomaten problemen met de zetting en eindigden ze met een kleine oogst. Daardoor zagen we bijvoorbeeld een daling van de Duroc-oogst met 17%. In maart, net na deze koude periode, steeg de temperatuur overdag juist tot 32°C, maar 's nachts daalde de temperatuur tot 13°C. De planten die door deze veranderingen werden gestrest, stopten de kleuring van hun vruchten."
Ramadan
Dan is er nog de kwestie van onvoldoende tomaten op de lokale markt in Marokko nu de Ramadan is begonnen. Charrat legt uit: "Ten tweede staan de exporteurs onder druk van hun partners. Het grootste deel van de in Marokko geteelde tomaten is geëxporteerd, waardoor de lokale markt verstoken blijft van onbetaalbare prijzen voor de Marokkaanse consument, vooral tijdens de ramadanperiode. Tomaat is de basis van de Harira-soep die alle Marokkanen elke dag op hun iftar tafel moeten hebben. De inflatie voor voedingsproducten steeg vorige maand tot 20,1%, waardoor de algemene inflatie op 10,1% kwam, een niveau dat sinds de jaren '80 niet meer is voorgekomen. Daarom heeft de regering geen andere keuze dan de tomatenexport te beperken en vanaf week 13 een totaalverbod in te stellen om de binnenlandse prijzen te helpen verlagen. Het ministerie van Landbouw had een dagelijks exportquotum voor tomaten van 700 ton per dag afgesproken alvorens alle export van ronde tomaten stop te zetten. Over twee weken wordt de export weer normaal, omdat de Ramadan ten einde loopt."
Dankzij het weer zal er volgens Charrat dit seizoen geen periode zijn waarin winter- en zomerteelt beschikbaar zijn. "We verwachten dat het tekort zal aanhouden tot half mei. De piekperiode die in maart en april zou plaatsvinden, vanwege de overlapping van de winter- en zomerteelt, zal door het weer niet plaatsvinden. Klimatologische uitdagingen kunnen deze zomer meer risico's met zich meebrengen, zoals aanvallen van tomatenmineermot (Tuta absoluta) en de verspreiding van het Rugose-virus."
De Marokkaanse groenten- en fruitexport presteerde vorig seizoen en tot nu toe goed, stelt Charrat. "De groenten- en fruitexport van ons land bereikte in het seizoen 21-22 een omvang van 1.607.000 ton, een stijging van 13% ten opzichte van het seizoen daarvoor. Tomaten waren goed voor 50% van de AGF-export van Marokko. Ze bereikte 670.000 ton, een stijging van 19% ten opzichte van het vorige seizoen. Marokko is de vijfde grootste exporteur van tomaten ter wereld. De tomatenexport is sinds 2015 met 44,7% gestegen. Momenteel is het land een van de snelst groeiende tomatenexporteurs ter wereld. De export van Spanje is daarentegen met gemiddeld 3% per jaar gedaald."
"Marokko heeft zich gericht op de teelt van snacktomaten, cherrytomaten en pruimtomaatjes in plaats van conventionele tomaten. Deze lijnen worden steeds populairder bij de consumenten in de EU. Duroc, een van de grootste Marokkaanse telers en exporteurs van tomaten, was de eerste die in 2005 volledig overschakelde op snacktomaten. Sinds 2011 is zijn aanbod blijven stijgen van 21.000 ton tot 65.000 ton, naar verwachting dit seizoen. De Britse markt toonde als eerste zijn voorkeur voor snoeptomaatjes, dankzij een gestaag stijgende consumptie."
Minder positief is dat Marokkaanse telers en exporteurs lijden onder hogere kosten op alle niveaus, zegt Charrat. "De inflatie treft de hele waardeketen en begint bij de planten met meststoffen, water, verpakking en vervoer. Deze nieuwe kosten houden rechtstreeks verband met de Russisch/Oekraïense oorlog."
Voor meer informatie:
Fatiha Charrat
Delassus Group
+212 665 186 868
Fatiha@delassus.com
www.delassus.com