De zeer hoge groenteprijzen in Zweden veroorzaken de hoogste stijging van de voedselprijzen in 72 jaar, terwijl ze ook hebben bijgedragen tot de hoogste inflatie in 30 jaar. De inflatie in Zweden liep op tot 12% in februari 2023, volgens de laatste vrijgegeven cijfers van de consumentenprijsindex (CPI) van de hoge-inkomenslanden, waardoor veel consumenten moeite hebben om zich de basisproducten te veroorloven.
Deskundigen in het land zeggen dat Zweden sinds 1951 niet meer zulke drastische stijgingen van voedselprijzen heeft gezien. Prei en bloemkool zijn sinds februari 2022 met ongeveer 80% gestegen en paprika's met 54%.
"De inflatie werd beïnvloed door een wijdverspreide prijsstijging binnen de voeding, maar de groenteprijzen stegen iets meer dan andere voedingsproducten," zei Mikael Nordin, een statisticus bij het Zweedse bureau voor de statistiek.
Volgens Peter Horvath, van Svenska Odlarlaget, een van de grootste telersverenigingen in het land, zijn, wat de verkoop van Zweeds groenten, fruit en zachtfruit betreft, de Russische oorlog in Oekraïne en de hogere energieprijzen de oorzaak van de hogere prijzen.
"De hoge CPI wordt vooral veroorzaakt door het gebrek aan energie en de energieprijsmodellen. Dit wordt vooral veroorzaakt door de Russische agressie tegen Oekraïne en een traag reagerende EU. De export van elektriciteit, pellets en houtsnippers uit Zweden is toegenomen en de prijzen van alle soorten energiebronnen stijgen."
Hij zegt dat dit de teelt zowel in Zweden als in de Europese leverende landen beïnvloedt en duurder maakt. "Als gevolg daarvan moeten we tegen hogere prijzen verkopen en grote Europese teeltgebieden geloven niet dat de markt die prijzen accepteert, dus verlagen ze de teelt en dan krijgen we weer minder aanbod en nog hogere prijzen. Het onzekere weer in Zuid-Europa verergert de daling van de opbrengsten," zegt Horvath.
In Zweden worden steeds meer 'sociale winkels' geopend voor de economisch zwakkeren. Retailers schenken via de vereniging van leveranciers van levensmiddelen aan winkels waar mensen tegen gereduceerde prijzen kunnen kopen, wat leidt tot minder voedselverspilling.
De retail en de overheid hebben volgens hem een geschiedenis van procentuele prijsstijgingen. "Een geschiedenis waarin alles (prijzen/kosten/verhogingen) in % wordt geteld, verergert de situatie. De vaste btw in % is in dit geval waarschijnlijk het ergste. Snellere stappen van de regeringen kunnen dit probleem helpen oplossen. Energiebelastingen zijn ook in %, dus we krijgen hogere btw op belastingen!"
Mededingingsautoriteiten in Zweden onderzoeken of de prijzen te hoog zijn, terwijl retailers hebben verklaard dat sommige winkels failliet dreigen te gaan omdat hogere prijzen nog steeds niet genoeg zijn door de hogere kosten waarmee ze zelf te maken hebben.
Horvath verwacht dat de prijzen van AGF nu in het voorjaar tot een enigszins normaal niveau zullen dalen omdat het aanbod in Noord-Europa snel zal toenemen.
Voor meer informatie:
Peter Horvath
Svenska Odlarlaget
+46 042 499 01 12
Peter.horvath@svenskaodlarlaget.se
www.odlarlaget.se