Tholen - Na bijna veertig jaar in de bananenhandel actief te zijn geweest gaat Hans Maagendans het wat rustiger aan doen. Van een pensioen is echter nog geen sprake, want de ervaren bananen-handelaar blijft als adviseur bij Banafood betrokken. Voor wat betreft de dagelijkse leiding draagt Hans echter het stokje - al noemen ze het bij Banafood het banaantje - over aan zijn opvolger Han Ploegmakers.
Han Ploegmakers en Hans Maagendans
Pionier met tight stak systeem
Zijn vrouw bracht Hans veertig jaar terug niet alleen zijn huwelijk, maar ook zijn carrière in de bananensector. Hans was namelijk van 1983 tot en met 1995 als hoofdrijper actief bij Bruigom & Visser, het bedrijf waar zijn schoonvader Jan Ritmeester eigenaar was. Hans blikt met genoegen terug op de periode. "Alle bananen kwamen voor die periode nog onderdeks los geladen binnen. In 1983 werd door Bruigom & Visser als één van de eersten het rijpen op tight stak toegepast. Daarvoor werden de bananen nog gerijpt op lucht (piramide) of op blokpallets met vijf op een slag. Toen we het tight stak-systeem met zes op een slag introduceerden, dacht iedereen dat het niet zou lukken, maar het bleek een zeer efficiënt systeem."
De computerbesturing voor het rijpen van bananen deed eind jaren '80 zijn intrede. "We werkten in eerste instantie met het softwaresysteem ontwikkeld door Priva, dat ervaring had opgedaan in het rijpen van kaas en met installaties in de glastuinbouw", blikt Hans terug op die periode. Door meer input van rijpers en de kennis van installatiebedrijven is de huidige software niet meer weg te denken en steeds verder ontwikkeld." Ook de val van de Berlijns muur staat nog in Hans' geheugen gegrift. "In die periode werden heel veel bananen verkocht naar Oost-Europa. Er werden daar opeens bananen gegeten, zoals wij in West-Europa aardappels aten."
Interviews in eerdere vakbladen
"De markt van rijperijen is door de loop der jaren sterk geconsolideerd. "Toen ik startte had je nog zeker wel 25 bananen-rijperijen. Als je nu tot de tien wilt komen, moet je heel erg je best doen. Overigens een logische ontwikkeling, want met vijf tot tien rijpcellen red je het in deze markt niet meer. De complexiteit is enorm toegenomen, net als het aantal merken en SKU's. Vroeger had je Chiquita, Del Monte en Turbana als merk, tegenwoordig heeft iedereen zijn eigen logo op de banderol of doos staan."
Waar de Fairtrade-bananen momenteel niet meer zijn weg te denken uit het schap, stond deze ontwikkeling begin jaren '90 nog maar in de kinderschoenen. "Ik weet nog goed dat Leen Paardekoper van Ambtman Barendrecht de eerste Max Havelaar-bananen importeerde. Heel de bananensector was uitgenodigd bij de boot van Hotel New York, waar symbolisch de eerste trossen bananen binnen werden gereden. Toen waren veel mensen sceptisch over Fairtrade. Vandaag de dag heeft zeker 75% van de bananen die we rijpen het Fairtrade-keurmerk."
Chiquita Fresh Gorinchem
Na de verkoop van Bruigom & Visser in 1995 aan Chiquita werd de naam veranderd in Chiquita Fresh Gorinchem. Kort daarna werden meerdere rijperijen, zoals Van Eeuwijk van Campen en Ter Wal Meppel toegevoegd onder de naam Chiquita Fresh. Na zijn 12,5 jaar bij Bruigom & Visser maakte Hans van 1995 tot en met 2007 zijn 12,5 jarig jubileum als operationeel unitmanager bij Chiquita Fresh mee.
Einde licentietijdperk
De laatste vijftien jaar van zijn carrière bracht Maagendans net over de grens in het Duitse Straelen door, waar hij met zijn medeaandeelhouders een nieuwe rijperij startte: Banafood Services GmbH. "De locatie in Straelen was perfect gekozen. De grond was relatief goedkoop, maar bovenal lag de locatie strategisch tussen de Duitse, Nederlandse en Belgische klanten", blikt Hans, terug. "Het was toen in 2007 het einde van het licentietijdperk, dus er ontstonden kansen in de markt, maar ook de crisisjaren deden hun intrede, dus we zwommen tegen de stroom in. In eerste instantie zouden we tien rijmcellen bouwen, maar voordat de bouw klaar was stonden er twintig cellen."
De rijperij werd gebouwd met een capaciteit van 20.000 dozen per week, werd later uitgebreid naar een capaciteit van 35.000 dozen en na de laatste uitbreiding in 2018 staat er een moderne rijperij met een capaciteit van 60.000 dozen per week. Het personeel werd voornamelijk door Hans opgeleid en ook zoon Sander- de huidige hoofdrijper - ging vanaf de start van de nieuwe rijperij met zijn vader mee naar Straelen. Als sleutel achter een goede rijperij noemt Hans een strakke planning en voorraadbeheer. "Met een te lang rijpschema krijg je fruit dat uitdroogt, hanteer je een te kort rijpschema dan beperkt dat de shelf life. Een goede operationele rijper is de achillespees van het bedrijf. Die zal namelijk de bananen zo vers mogelijk uitleveren."
Derving tegengaan door weggooien
"Helaas wordt de kennis op de winkelvloer er door de jaren heen niet beter op. Sommige supermarkten hebben wel vijf verschillende soorten bananen in het schap, persoonlijk zou ik niet verder dan twee of drie soorten gaan", aldus Hans. Een ander advies naar de supermarkten van hem is om de bananen niet te stapelen. "Het is nu eenmaal geen voorverpakt product. Ook moeten winkels bananen niet te lang laten liggen. Er is geen CEO van een supermarkt die zegt dat je een slechte banaan moet laten liggen, maar het gebeurt nog wel te vaak uit angst voor derving, terwijl de bananenverkoop juist een impuls krijgt als er alleen maar prachtige bananen in het schap liggen."
Uitdagingen op de bananenmarkt zijn er ook genoeg. "Er worden grote inspanningen verricht om een TR4 resistent ras te ontwikkelen, maar vooralsnog is er nog geen echte doorbraak geweest. Ook liggen er grote uitdagingen op het gebied van klimaat, leefbare lonen, maar ook de hoge energiekosten." Volgens Hans zouden de grote importeurs zoals Chiquita, Del Monte, Dole en Fyffes meer samen moeten werken op het gebied van duurzaamheid. "Er zijn vrij eenvoudige stappen die nu al gezet kunnen worden. Nu heeft bijvoorbeeld iedere bananenimporteur nog zijn eigen palletafmeting of identiteit. Maak daar één standaard kunststof pallet van, dat is logistiek gezien veel minder omslachtig dan om over te schakelen naar EPS-fust."
Kennis en ervaring
Hoewel Hans nu meer in een adviseursrol heeft op de achtergrond, is er van een volledig afscheid nog geen sprake. "Ik ben er geen man naar om hele dagen te gaan fietsen of golfen, de bananen zijn altijd mijn hobby en passie geweest", vertelt Hans. "Ik bruis dan ook nog van de ideeën en met deze stap en mijn nieuwe rol op die achtergrond kan ik deze op een andere manier vormgeven."
"Ik heb in 2021 mijn aandelen al aan de overige aandeelhouders verkocht. We hebben de afgelopen anderhalf jaar een goed inwerktraject achter de rug, waarin Han Ploegmakers steeds meer commerciële taken heeft overgenomen. Ik ken Han al jarenlang vanuit zijn retailachtergrond. Ik heb er alle vertrouwen in dat hij de juiste man op de juiste plek is om de kar voor Banafood te trekken en onder meer de expansie in Duitsland verder gestalte geven. Ik ben enorm trots op wat er in de afgelopen 15 jaar is bereikt door een rijperij van scratch op te bouwen tot wat het nu is. Natuurlijk was dit zonder de goede samenwerking met exporteurs, importeurs, klanten en andere relaties nooit gelukt."
Voor meer informatie:
Banafood Services GmbH
Carl-Kuhne-Strasse 7
47638 Straelen
Hans Maagendans
+31 (0)6 53263826
hans@banafood.eu
Han Ploegmakers
+49 (0) 1736396892
han@banafood.eu
www.banafood.eu