In de vallei van de Oranjerivier is de druivenoogst behoorlijk tumultueus geweest. "Ons laatste fruit zal deze week worden geladen en in week 5 of 6 in Europa en het VK arriveren", zegt Marthia Spangenberg, CEO van Orex Export, een bedrijf even buiten Kakamas in de Zuid-Afrikaanse provincie Noord-Kaap. Het bedrijf teelt zowel conventionele als biologische druiven en bio-citrus.
Na de oogst worden de druivenstokken weer gesnoeid, terwijl telers terugkijken op een seizoen dat ongunstig begon met overmatige hitte tijdens de bloei. Dat zorgde ervoor dat op sommige percelen, vooral van de late rassen, het jonge fruit afbrak. Bij de middellate rassen werd de celdeling belemmerd, wat leidde tot kleinere druiven en minder volumes in gewicht. Alleen de vroege rassen kwamen er min of meer ongeschonden uit.
En daarna daalde de opbrengst verder door regen en hagel, zo erg zelfs dat Orex Export op een van de twee biologische teeltfaciliteiten de helft van de druivenoogst verloor.
Dankzij lage volumes toch veel beweging in dit crisisjaar
De aanloop naar het Chinese Nieuwjaar is meestal een belangrijke periode voor de druiventelers van Oranjerivier. Orex levert voornamelijk conventionele druiven aan het Verre Oosten en beperkte hoeveelheden bio-druiven voor Maleisië en Singapore.
"Waar we gemakkelijk de helft van onze volumes op de markten kunnen afzetten die gevoelig zijn voor de maatvoering van de druiven, haalden we dit jaar slechts een aandeel van ongeveer 10%", zegt ze.
Het feit dat de Europese druivenmarkt leeg was, hielp tot op zekere hoogte en de prijzen bleven er behoorlijk stabiel. "De beperkte beschikbare volumes droegen toch bij aan een vlotte beweging van het fruit in dit crisisjaar", merkt Marthia op.
Niet-exporteerbare druiven werden bestemd voor rozijnenproductie, wat gezien de verpakkingskosten logischer is dan ze op de binnenlandse markt af te zetten.
Bio-sector krimpt als gevolg van de oorlog
Orex teelt biologische druiven, goed voor 30% van het aanbod, sinds 1997. De toekomst van dit segment oogt evenwel bedreigd.
Rechts: biologische Prime druiven geteeld door Orex Export voor de Britse retail
Het management heeft al nagedacht over het buitengewoon moeilijke vooruitzicht om van biologisch naar conventioneel over te stappen. Het zou een beslissing zijn waarvan het terugdraaien vervolgens jaren zou kosten en het zou de biologische klanten natuurlijk ook niet met vreugde vervullen.
Vijf of zes jaar geleden was de biologische sector veelbelovend, maar sinds Rusland Oekraïne binnenviel, de gasprijzen omhoogschoten en de inflatie Europa in de greep houdt, is de bio-markt aanzienlijk gekrompen.
Aan het begin van het seizoen lieten sommige Europese supermarkten weten dat ze een krimp van 15% tot 30% verwachtten in de vraag naar biologische druiven. Marthia merkt op dat opportunistische consumenten van biologische druiven bijna volledig zijn weggevallen, waardoor er alleen een toegewijde kern overblijft voor wie biologisch fruit hun kijk op het leven vertegenwoordigt.
"Je kunt duidelijk zien dat sinds vorig jaar, toen de oorlog in Oekraïne de gasprijzen begon op te drijven, de biologische markt is geslonken. Op dit moment hebben we moeite om het hoofd boven water te houden met het biologische fruit door oogstverliezen, de gekrompen markt en de prijsdruk. We zullen even afwachten en kijken of de situatie verandert, maar als dat niet het geval is, schakelen we over, afhankelijk van wat er de komende twee jaar gebeurt."
De biologische druiventeelt vereist enorm veel arbeid.
"Het is niet leuk voor onze biologische kopers, maar zij begrijpen ook wel dat je moet overleven in crisistijden. We werken al zoveel jaren samen met onze klanten, ze begrijpen wanneer er bepaalde drastische veranderingen moeten worden doorgevoerd."
Biologische sinaasappelen met koudeschade vernietigd in EU
En dan was er de controversiële nieuwe EU-verordening die koudere temperaturen dan ooit tevoren voorschrijft voor het maritieme transport van sinaasappelen.
"We hebben al ons biologische citrus geëxporteerd, maar de koudeschade aan de sinaasappelen was ongelooflijk groot. Het fruit moest in Europa worden weggegooid. Dat deed ons echt pijn. We hebben enorme verliezen geleden tijdens het biologische citrusseizoen. Het was ons tweede echt moeilijke jaar."
Bovendien leggen stroomonderbrekingen en bijgevolg het gebruik van dieselgeneratoren een immense druk op de cashflow, naast de problemen van de beperkte oogst.
"Dit is een dramatische periode voor de hele fruitsector, het is een keerpunt. Ons hart blijft bij de tuinbouw, maar we moeten goed nadenken om kosteneffectief te blijven."
Voor meer informatie:
Marthia Spangenberg
Orex Export
Tel: +27 54 495 0087 (Zuid-Afrika)
marthia@orexexport.co.za
https://orexexport.com/