Voor het eerst in ruim een jaar tijd vielen er in augustus op de Europese tomatenmarkt eens geen prijsrecords te noteren. In september veerde de tomatenmarkt echter weer op. Over de hele linie worden de prijsrecords van de afgelopen vijf jaar weer benaderd. Helaas voor telers en verkopers geldt echter ook dat het ook inflatierecords regent en dat de kosten veel hoger liggen dan in de afgelopen vijf jaar.
Als we daar even niet naar kijken, dan zien we over de hele linie in Europa dat een kilo tomaten in september gemiddeld 1,43 euro opleverde. Daarmee kan de prijs weer tippen aan het vijfjarig prijsrecord dat vorig jaar werd gevestigd. Lagere volumes als gevolg van virusproblematiek lagen hier onder meer aan ten grondslag.
Nu zegt het Europees gemiddelde op het tomatendashboard van de Europese Commissie zeker niet alles. Per land verschilt de situatie. Frankrijk noteert zoals vaak de hoogste kiloprijzen, Spanje en Nederland liggen daar (ver) onder. In Nederland leverde een kilo tomaten volgens de statistici in september gemiddeld 0,99 eurocent op.
Nederland valt naast met de laagste kiloprijs op het dashboard met nog iets op: de traditionele prijsstijging na de zomer was dit jaar minder hevig. Gemiddeld steeg de prijs de afgelopen vijf jaar in september met 52% ten opzichte van augustus. Dit jaar was er sprake van 'slechts' 40% stijging van de prijs.
Ook in Vlaanderen, dat niet in het tomatendashboard is opgenomen, is een stijging van de tomatenprijzen vanaf begin september te zien. Gedurende de maand september steeg de prijs echter niet echt door. Zowel voor losse tomaten als voor trostomaten bleef de middenprijs rond 1,50 euro hangen. Voor losse tomaten liet de prijs begin oktober een prijsdaling zien. Met het importseizoen op komst zullen er weer veel tomaten uit Zuiderse kassen deze kant op komen. Traditioneel veel losse tomaten, terwijl de trostomaten meer het specialisme van telers hier zijn. Met de energiecrisis in volle gang is de verwachting echter dat de volumes hier veel lager zullen liggen. Dat kan zeker de trostomaat exclusiever en duurder maken.
Net als in Nederland bleef ook in Italië blijft de procentuele stijging van de tomatenprijs ten opzichte van augustus met twaalf procent achter.
In Spanje ligt de stijging met 45% veel hoger dan normaal. Over de hele linie is er in Europa sprake van 14% extra stijging van de tomatenprijs in vergelijking met de afgelopen vijf jaar.
De statistisch gezien hoge tomatenprijzen zijn mooi, maar naast hoge kosten en inflatierecords is er ook sprake van lagere producties dit jaar. De tomatenproductie in de Europese Unie daalt dit jaar naar verwachting met 9%, zo werd deze zomer al becijferd. De afgelopen vijf jaar steeg de productie gemiddeld nog met jaarlijks 3%.
Als oorzaak voor de daling wordt gewezen op minder plantingen vanwege hoge energieprijzen en de al langer ingezette omschakeling van telers naar fijnere (cherry)tomatenrassen.
Daar waar de productie in Europa lager uitvalt en zeker de verwarmde en belichte winterteelten onder druk staan, zien telers in onder meer Spanje, Marokko en ook Turkije kansen. Uit Spanje zijn de geluiden dat voor het eerst in jaren het areaal tomaat weer gegroeid is, uit Marokko kwam de afgelopen jaren elk jaar al meer product en onder meer in Duitsland zijn Turkse tomaten ook steeds vaker te vinden, op onder meer groothandelsmarkten.
Tomatenimport uit Marokko zit in de lift. Klik hier voor vergroting